Morgunblaðið - 14.02.1999, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 14. FEBRÚAR 1999 35^
SKOÐUN
endur eigi sama aðgang að því hrá-
efni sem landað er hér á landi. Ekki
má gleyma í þessu sambandi að um
er að ræða hráefni sem aflað er úr
sameiginlegri auðlind sem tilheyrir
þjóðinni allri.
Allt útlit er fyrir að fyrrgi'eind við-
skiptahindrun með beitingu kvótaá-
lags heyri von bráðai- sögunni til. Þá
mun væntanlega aukast áhugi út-
lendinga á því að kaupa ódýrt hrá-
efni á Islandi. En reikna má með að
þeii’ ættu að vera tilbúnir til þess að
bjóða töluvert hærra verð fyrir fisk-
inn hér með hliðsjón af því háa verði
sem fískur er seldur á í nágranna-
löndunum.
Mistækt verðmyndunarkei*fi
Einhliða ákvarðað fískverð hér á
landi er þvingað fiskverð. Tilraun til
að semja um svonefnt frjálst fisk-
verð milli einstakra áhafna fiskiskipa
og útgerðarmanna hefur mistekist
einfaldlega vegna þess að margir af
þeim síðarnefndu hafa misnotað að-
stöðu sína til þess að halda fiskverði
niðri og komið í veg fyrir að hráefn-
isverð hafí fylgt eftir hækkunum á
verði sjávarafurða.
Til er úrskurðamefnd sem ætlað
er það hlutverk að leysa úr ágrein-
ingi um fiskverð milli sjómanna og
útvegsmanna einstakra fiskiskipa.
Úrskurðir nefndarinnar hafa falið í
sér að fiskverð hefur ekki fylgt eftir
breytingum afurðaverðs í sjávarút-
vegi. Þetta hefur leitt til þess að
dregið hefur í sundur milli hráefnis-
verðs og afurðaverðs á undanfórnum
árum. Ef slík þróun heldur áfram
virðist augljóst að núverandi launa-
kerfi sjómanna molni niðui’, a.m.k. á
þeim fiskiskipum sem eru ofurseld
verðmyndun á fiski í beinum við-
skiptum.
Er líf eftir hlutaskiptakerfið?
Hingað til hafa flestir sjómenn
talið hlutaskiptakerfið í sjávarútvegi
hafa meiri kosti en galla. Hins vegar
kann að verða breyting á þessu við-
horfi ef fram heldur sem horfir með
verðmyndun á fiski. Hugsanleg
breyting á launakerfi sjómanna er
algjörlega undir rekstraraðilum í
sjávarútvegi komið. Valið er ofur
einfalt fyrir rekstraraðilana. Kjósi
þeir að viðhalda hlutaskiptakerfinu
verður að koma lagi á fiskverð sem
gerist ekki nema allur fiskur fari á
markað eða verði mai’kaðstengdur.
Kjósi þeir aftur á móti óbreytt fyrh-
komulag á verðmyndun fisks, virðist
óhjákvæmilegt að hlutaskiptakerfið
molni niður. Verði síðari kosturinn
valinn er ekki um annað að ræða en
að byggja upp nýtt launakerfi með
svipuðum hætti og hjá launafólki í
landi. Við slíka breytingu verður að
huga að mörgum öðrum þáttum en
einungis laununum. Huga ber t.d. að
vinnutíma og hvfldartíma um borð í
fiskiskipum. I þessu samhengi er
það umhugsunarvert fyrir bæði sam-
tök sjómanna og útvegsmanna að
tengja væntanlega reglugerð Evr-
ópusambandsins um vinnutíma og
lágmarks hvíldartíma um borð í
fiskiskipum við launkerfi sjómanna í
framtíðarinnar. Flestum útvegs-
mönnum ætti að vera ljóst að það
verður ekki bæði haldið og sieppt
hvað varðar kosti og galla hluta-
skiptakerfisins.
Heimildir: Fiskifélag Isiands, Fisk-
markaður Fnroya, Norges RAfisklag,
Fiskcridirektoratet, Danmark.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Farmanna- og fiskimannasambands
íslands.
i skutbill, beinsk.
tiibúinn
á götuna i
tilbúinn
á götuna!
Rikulegur staðalbúnaður er eitt af
aðalsmerkjum Mitsubishi. Nú bjóðum við
nokkra sérbúna Mitsubishi Lancer Royale á
frábæru verði.
Auk venjulegs staðalbúnaðar er girnileg ábót:
Staðalbúnaður Mitsubishi Lancer er m.a.:
fc Vindskeið
» ABS hemlalæsivörn
• Öryggispúðar fyrir ökumann og farþega i framsæti
• Hreyfiltengd þjófnaðarvörn
- Rafhituð framsæti
• Rafstýrðir upphitaðir útispeglar
e Rafstýrðar rúðuvindur með slysavörn
• Vökva- og veltistýri
• Aflögunarsvið að framan og aftan
MITSUBISHI
■imikliun metum
íforystii á nýrri öltl
www.hekla.is