Morgunblaðið - 24.06.1999, Side 30

30 FIMMTUDAGUR 24. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Listahátíð Norður-Noregs haldin í 35. sinn í Harstad
A nyrstu lista-
hátíð í heimi
sest sólin ekki
Nyrsta listahátíð í heimi stendur nú yfír í Harstad í
Norður-Noregi. Margrét Sveinbjömsdóttír var með-
al áhorfenda á opnunarleiksýriingunni Vard0ger-
Váigasat, sem fór fram undir berum himni.
HTT i -;- 1
I: ® -*. * * B K I "
Morgunblaðið/Margrét
ÞAÐ er engin miskunn hjá Ólafi konungi Tryggvasyni (Ketil Hoegh), sem hér reynir að beygja Samastúlkuna
Gájjá (Sara Margrethe Oskal) til hlýðni við sig og trúar á Hvíta-Krist. Foreldrar hennar, Osku (Bjorn
Sundquist) og Várvá (Mary Sarre), standa óttaslegin hjá en kirkjunnar menn og konungsins snúa í þau baki.
Með krossinn og
sverðið að vopni
LISTAHÁTÍÐIN „Festspillene i
Nord-Norge“, sem nú er haldin í
35. sinn, laðar fjölda gesta víða að
til hafnarbæjarins Harstad, auk
þess sem bæjarbúar, sem eru um
23 þúsund talsins, taka virkan þátt.
Bærinn er miðja vegu milli Bodo
og Tromsö, á stærstu eyju Noregs,
Hinn0ya. Harstad gengur undir
nafninu menningarbær Norður-
Noregs, en þar hefur á síðari áram
verið lögð rík áhersla á menningar-
og listastarfsemi, þar sem menn-
ingarhúsið Harstad Kulturhus
gegnir lykilhlutverki.
Hátíðin hófst föstudaginn 18.
júní og stendur til laugardagsins
26. júní. Bærinn iðar af lífi dag og
nótt, en á þessum árstíma sest sól-
in alls ekki og því bjart allan sólai--
hringinn. Heimamenn orða það svo
að þeir sofi „hratt“ á þessum
björtu sumarnóttum - en að sama
skapi ekki ýkja lengi.
Konungshjónin Haraldur og
Sonja heiðruðu Harstad með nær-
vera sinni á íyrsta degi hátíðarinn-
ar og settu hana formlega. Dag-
skrá listahátíðarinnar er fjölbreytt.
Þar er sjónum beint að sögu og
menningu Norður-Noregs og norð-
urheimskautssvæðisins síðustu
þúsund árin, samtímis því sem
horft er fram á við og skyggnst inn
í nýtt árþúsund. Þó að listamenn
frá Norður-Noregi séu mest áber-
andi á hátíðinni koma þar einnig
fram listamenn frá öðram hlutum
landsins og öðrum löndum. Þetta
árið er menningu og listsköpun
barna og ungs fólks gert sérstak-
lega hátt undir höfði og samtímis
hátíðinni fer fram bæði Listahátíð
barna og menningarhátíð ungs
fólks í Norður-Noregi. Auk skipu-
lagðra og tímasettra listviðburða á
fyrirfram ákveðnum stöðum setur
götuleikhús og lifandi tónlist úti og
inni svip á bæinn - og á bryggjunni
fyrir framan menningarhúsið er
jafnvel slegið upp balli. Þegar líður
á kvöldið er klúbbur Mstahátíðar-
innar á Viking Nordic hótelinu
staðurinn þar sem listamenn og há-
tíðargestir hittast, dansinn dunai-
og nóttin er ung.
ÁHORFENDUR streyma að, flestir
í þykkum peysum og regnfötum.
Sumir hafa jafnvel tekið með sér
húfur og vettlinga og þegar litið
er yfir áhorfendabrekkuna sjást
einnig regnhlífar og sjóhattar á
stangli. Dagsetningin er 18. júní
1999. Nei, við erum ekki stödd á
hestamannamóti á íslandi, heldur
á áhorfendabekkjunum andspænis
útileiksviðinu við vatnið Laugen á
Trondenes, eða Þrændanesi,
skammt utan við Harstad.
Innan stundar hefst opnunarsýn-
ing Listahátíðar Norður-Noregs
1999 á leikritinu „Vardager-
Váigasat" sem á íslensku útleggst
„Fyrirboði" og er eftir Hilde
Skancke Pedersen. Verkið er
byggt á sögu Ólafs konungs
Tryggvasonar og segir frá því
þegar konungur og föruneyti hans
koma á Þrændanes árið 999 til
þess að kristna íbúana þar - með
góðu eða illu - með krossinn og
sverðið að vopni.
Það er svolítill vindur og á
himni eru skúraský, svo það er
eins gott að vera við öllu búinn,
því framundan er um tveggja
klukkustunda seta á trébekkjum í
brekkunni. Um þúsund áhorfend-
ur, þar á meðal konungshjónin
Haraldur og Sonja, koma sér fyrir.
Þau síðastnefndu þurfa þó ekki að
hafa umtalsverðar áhyggjur af yf-
irvofandi rigningu, því þeim er vís-
að til sætis á sérstökum palli á
besta stað í brekkunni, þar sem
tjaldað hefur verið yfir með hvítu
segli. Það kemur sér Iíka vel fyrir
þeirra hátignir þegar líður á sýn-
inguna og dropar taka að detta úr
lofti.
Sýningin er sett upp í samvinnu
Listahátíðar Norður-Noregs 1999,
Samaleikhússins Beaiwás Sámi
Teáhter og Hálogalandsleikhúss-
ins, þar sem Islendingurinn Hauk-
ur J. Gunnarsson er við sljórnvöl-
inn. Leikhússtjóri Samaleikhúss-
ins, Alex Scherpf, leikstýrir sýn-
ingunni.
I einu af aðalhlutverkunum, sem
Samaleiðtoginn Osku, er hinn
þekkti norski leikari Bjorn
Sundquist, sem er ein aðalsljarna
listahátíðarinnar að þessu sinni og
kemur víða við í dagskránni. Heið-
urinn af tónlistinni í leikritinu á
tónskáld hátíðarinnar, Nils Henrik
Asheim. Alls taka þrettán leikarar
frá báðum leikhúsuuum þátt í sýn-
ingunni, auk um 40 aukaleikara,
að ógleymdum hreindýrum og
hestum, sem setja svip á sviðs-
myndina.
Krossinn, Þórshamarinn
og rúnatromman
Sögusviðið er sumaraðsetur
Sama, svokölluð siida, á bökkum
Laugen-vatnsins árið 999, þar sem
Osku býr ásamt konu sinni Várvá,
sem er forspá, og börnunum Gájjá
og Áillon. Það eru umbrotatímar í
Noregi og frést hefur að Ólafur
konungur Tryggvason sé á leið
norður yfir héruð ásamt miklum
her manna, biskupi, klerki og
höfðingjanum Sigurði á Þrænda-
nesi. Verkið er að hluta til byggt á
heimildum um persónur sem voru
þekktar, svo sem Ólaf konung, Sig-
varð biskup, höfðingjann Sigurð á
Þrændanesi og konu hans, Sigríði
Skjálgsdóttur. Aðrar persónur eru
skapaðar með hliðsjón af söguleg-
um heimildum og vangaveltum höf-
undarins um hvernig atburðarásin
hafi getað verið við Laugen daginn
sem konungur kom þangað riðandi
með föruneyti sínu sumarið 999.
Hver voru viðbrögð Norðmann-
anna sem trúðu á hina norrænu
guði? Og hvað með Samana og
þeirra trúarbrögð? Hvað gerðist á
Þrændanesi þennan dag fyrir þús-
und árum þegar þar mættust höfð-
ingi og þræll, konungur og almúgi?
Átök verksins eru milli þriggja
ólíkra heima og heimsmynda,
þrennra trúarbragða; samískra
náttúrutrúarbragða, norrænnar
heiðni og hins nýja kristindóms.
Hér mætast krossinn, Þórshamar-
inn og rúnatromman - en leikur-
inn er ójafn. I leikritinu er ekki
síst leitast við að varpa ljósi á þann
þátt sem helst hefur verið þagað
um í heimildunum, sem flestar
voru jú skráðar af kristnum mönn-
um, þ.e. hvernig trú og menning
Sama var markvisst þögguð niður.
Morgunblaðið/Margrét
FUNDUR í flæðarmálinu er yfirskrift innsetningar nokkurra ungra
listamanna í fjörunni við Þrændanes og hluti af henni er bryggjan sem
hér sést. Á henni stóð hljómsveitin Arctic Brass og spilaði úr nýskrif-
uðu verki tónskálds listahátíðarinnar, Nils Henrik Asheim, Burning
Ice, við opnun myndlistar- og handverkshluta hátiðarinnar.
-ANNO 1929-
Skútuvogur 1 • Sími 568 8660 • Fax 568 0776
a islancu
Stærsta helmfiis-og raftækjaverslunarkeöja í Evrópu