Morgunblaðið - 22.09.1999, Blaðsíða 42

"j42 MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Ragna.r Guð-
mundsson (Stef-
án Ragnar) fæddist
á Vallanesi á Fljóts-
dalshéraði 16. júlí
1920. Hann lést í
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur, Landakoti,
10. september sl.
Foreldrar hans
voru hjónin Aðal-
björg Stefánsdóttir,
Péturssonar prests
á Hjaltastað, f.
1886, d. 1981, og
Guðmundur Þor-
björnsson múrara-
meistari, f. 1878, d. 1955. Eftir-
lifandi systkini hans eru: Guð-
ríður Stella, f. 1913, Þorvarður,
f. 1917, og Þorbjörn, f. 1922, en
látin eru: Magnús, f 1912, d.
1990, og Ingibjörg, f. 1916, d.
1968.
Ragnar ólst upp á Seyðisfirði,
nánar tiltekið Vestdalseyri.
Hann stundaði nám við Bænda-
skólann á Hólum og braut-
skráðist þaðan 1941. Hann
starfaði um tíma við bifreiða-
akstur á Austurlandi, en fluttist
síðan til Reykjavíkur og vann
þar sem leigubílstjóri um skeið.
Þá réðst hann til Lyfjaverslunar
ríkisins og vann þar, lengst af
Ragnar kæri, þá er okkar síðustu
samverustund í þessu lífi lokið. Síð-
ustu dagana sem ég sat við rúmið
þitt rifjuðust ýmsar minningar upp
og margt sem mig langar að þakka
þér fyrir. Þú varst alltaf svo hæg-
látur og yfírvegaður en skopskynið
var á réttum stað. Eg held að þú
'hafir haft lúmskt gaman af þegar
heil hersing kom í halarófu með
þrammi og söng niður Slippugilið
að heimsækja mig, þegar þú varst
að kynna mig fyrir Þórsmörk í
fyrsta skipti, en ég fór öll í flækju.
Það er þér að þakka sá áhugi
sem ég fékk á æskuslóðum ykkar
pabba þegar þú sýndir mér mynd-
bandsupptöku eftir þig af Vestdals-
eyrinni og bentir mér á tóftirnar
sem einu sinni vora heimili ykkar
og lýstir lífinu þar. Eg hafði komið
þarna sem barn en leit allt öðrum
augum í kringum mig sem fullorð-
in, og svo í sumar þegar ég fór með
mömmu og pabba bætti hann um
betur og sagði frá smiðjunni hans
'a^afa, brunninum sem vatnið var sótt
í, fossinum og ánni sem þvotturinn
var þveginn í o.fl. Kannski verður
maður bara svona væminn með
aldrinum, en ég fylltist stolti yfir
því að tengjast þessu fallega um-
hverfi, og Seyðisfjörður á ákveðinn
sess í mínu hjarta og yfirfæri ég
það á börnin mín eftir bestu getu.
Þær voru ekki dónalegar ýsurnar
sem þú bankaðir upp á með og
spurðir hvort ekki vantaði i soðið.
Þú gerðir nefnilega það sem allir
ættu að gera, hættir að vinna vel
frískur og fórst að gera það sem þig
langaði til. Keyptir bát og skrappst
á sjóinn, eyddir miklum tíma í sum-
„arbústaðnum þínum við gróður-
^setningu og allskyns ræktun og ég
tala nú ekki um bókbandið, en þær
eru ekki ófáar bækurnar og tíma-
ritin sem fóru í gegnum hendurnar
þínar og enduðu sem stofustáss.
Veikindin, sem komu svo skyndi-
lega og tóku þig svo snöggt, gáfu
okkur ekki mikinn tíma, en sá tími
er dýrmætur. Sonur minn 11 ára er
svo hamingjusamur og stoltur yfir
þeirri gleði sem þú sýndir yfir síð-
ustu heimsókn hans til þín á spítal-
ann.
Elsku Ragnar, síðustu stundirn-
ffar sem við Rristjana sátum hvort
sínum megin við rúmið þitt og
spjölluðum um daginn og veginn
fannst okkur þú fylgjast með þó
ekki gætir þú lagt orð í belg. Okkur
fannst erfitt hvað þetta tók allt
stuttan tíma en jafnframt þakklátar
að barátta þín varð ekki lengri.
Ég og fjölskylda mín þökkum
ér samfylgdina, það voru forrétt-
sem birgðastjóri,
uns hann lét af
störfum strax og
aldur leyfði.
Ragnar tók mik-
inn þátt í starfi Far-
fuglahreyfingarinn-
ar. Var hann í
stjórn Farfugla-
deildar Reykjavíkur
og síðan Bandalags
íslenskra farfugla
óslitið frá árinu
1952 til 1986, þar af
sem formaður í níu
ár. Skipulagði hann
og var fararstjóri í
ljölmörgum ferðum Farfugla.
Þá var hann fyrsti ritstjóri og
ábyrgðarmaður Farfuglsins,
tímarits BÍF, og sá um útgáfuna
fyrstu fimm árin, en átti síðan
sæti í ritstjórn, sem þá tók við,
og var ábyrgðarmaður ritsins í
alls 26 ár. Ragnar átti um skeið
trillu og reri til fískjar þegar
hugurinn girntist. Þá kom hann
sér upp sumarbústað ásamt öðr-
um og vann þar m.a. að skóg-
rækt og annarri ræktun. Loks
sneri hann sér að bókbandi og
naut þess síðustu árin.
Utför Ragnars verður gerð
frá Fossvogskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
indi að eiga þig fyrir frænda. Hvfl í
friði, þín frænka,
Aðalbjörg Þorvarðardóttir.
Ragnar föðurbróðir minn var
spennandi frá fyrstu tíð. Hann var
farfugl, ávallt eitthvað að „bar-
dúsa“ og allt gat hann. Hann hafði
einkar skemmtilegt skopskyn, oft
blandið hæfilegu háði og stríðinn
gat hann verið með afbrigðum. En
alltaf var stríðnin góðlátleg og
hjartað á réttum stað. Ragnar átti
auðvelt með að ná til unga fólksins,
það kom af sjálfu sér. Það var eftir-
sótt að sitja nálægt Ragnari í jóla-
boðunum.
Og Ragnar átti Wfllys-jeppa. Á
Willys-jeppanum komst hann allra
sinna ferða hvert á land sem var.
Aðdáun var rík þegar Ragnar
renndi úr hlaði í einhverja ævin-
týraferðina. Mér er sérstaklega
minnisstæð ferð sem ég fékk að
fara með honum og föður mínum á
Arnarvatnsheiði sumarið 1969. Við
lentum í ýmsum hremmingum,
miklu vatnsveðri, beljandi Norð-
lingaíljóti, illfærum Þorvaldshálsi,
leku tjaldi og aukanótt í Álftakrók,
en ekkert var að óttast ýför með
Ragnari. í skálanum í Álftakrók
dró Ragnar upp pela fullan af
brjóstbirtu, sem hann rétti föður
mínum, eftir volkið um daginn.
Meðan Ragnar brá sér frá skipti
faðir minn á fulla pelanum og öðr-
um tómum, sem hann fann í skálan-
um. Þegar Ragnar kom aftur og sá
tóman pelann leit hann á föður
minn og sagði: „Hraustlega gert!“
Fleiri voru þau orð ekki. Ekki
spillti að veiðin í ferðinni gekk vel
og fékk ég þar mína eldskírn í „al-
vöru“ silungsveiði.
Ragnar bjó í nágrenni við okkur í
Þingholtunum, m.a. um tíma í Far-
fuglaheimilinu þar sem hann var
forsvarsmaður. Þegar ég fermdist
var fermingarveislan einmitt haldin
í Farfuglaheimilinu. Það var mér
því sérstakt ánægjuefni að Ragnar
hafði tök á að vera í fermingar-
veislu Kristínar Hrundar, dóttur
okkar, síðastliðið vor. Það stóð þó
tæpt því Ragnar var að sjálfsögðu á
leið austur í sveitir til að taka til
hendinni í Næfurholti þar sem
hann dvaldi iðulega og lagði heimil-
isfólkinu lið.
Á menntaskólaárum mínum fékk
ég sumarvinnu hjá Ragnari á lager
Lyfjaverslunar ríkisins. Þar var
Ragnar verkstjóri og allt í öllu.
Naut hann greinflega mikillar virð-
ingar samstarfsfólks síns jafnt fyrir
afbragðs störf sem hina léttu lund
og þægilegu nærveru. Og alltaf
voru næg umræðuefni kringum
Ragnar. Á þessum árum fylgdist
Ragnar vel með knattspyrnuiðkun
minni og fann ég að hann var stolt-
ur af frænda sínum þegar vel gekk.
Þótti mér vænt um það.
Leiðir okkar Ragnars lágu
sjaldnar saman hin síðari ár, en
Ragnar var samt sem áður sterkur
hluti af tilverunni. Og yfirleitt hitt-
umst við^ á jólum hjá foreldrum
mínum. Árin liðu en Ragnai- var
samur við sig. Ég lærði margt af
Ragnari og hef iðulega hugsað til
hans gegnum tíðina. Nægjusemi og
virðing fyrir einföldu hlutunum eru
meðal eiginleika sem ég hef sér-
staklega metið í fari Ragnars.
Hann var sjálfum sér nógur um
stórt og smátt, bara ef hann hafði
nóg að gera.
Ég átti þess kost í haust að heim-
sækja ásamt foreldrum mínum
uppeldisslóðir föður míns og systk-
ina hans á Vestdalseyrinni við
Seyðisfjörð. Þar spratt fortíðin ljós-
lifandi fram og lífsskilyrði sem mót-
uðu ungu kynslóð þess tíma, ótrú-
lega frábrugðin uppeldisskilyrðum
dagsins í dag. Eiginleikar Ragnars
sem mótuðust í þessu umhverfi ein-
kenndu síðar allt hans far. Raunar
var það ekki síst Ragnar sem lagði
grunninn að heimsókninni á Vest-
dalseyrina í haust, en því miður gat
hann ekki slegist með í förina eins
og til stóð.
Þegar Ragnar vai- lagður inn á
spítala í sumar til rannsókna leit ég
strax í heimsókn til hans. Ragnar lá
þá ennþá í eigin klæðnaði í rúminu,
í gráu síðbuxunum og brúnu vinnu-
skyrtunni sem mér finnst hafa fylgt
honum alla tíð. Þarna var maðurinn
í algerri mótsögn við umhverfið.
Þegar ég spurði Ragnar um líðan
hans svaraði hann á þessa leið:
„Mér líður nú heldur letilega. Betra
þætti mér að hafa eitthvað fyrir
stafni.“ Það er erfitt að lýsa Ragn-
ari betur en með þessum orðum
hans sjálfs. Ég mun sakna Ragnars
frænda.
Guðmundur Þorbjörnsson.
Ragnar Guðmundsson, fyrrum
birgðastjóri Lyfjaverslunar ríkis-
ins, er látinn. Leiðir okkar lágu
fyrst saman er hann hóf störf á ár-
inu 1950 og störfuðum við þar sam-
an allar götur þar til ég lét af störf-
um á miðju ári 1986 og reyndist
hann hinn traustasti samstarfsmað-
ur í hvívetna, samviskusamur og
harðduglegur.
Ragnar hafð fjölbreyttan bak-
grunn, m.a. í búfræði, auk þess sem
hann hafði starfað sem vélstjóri til
sjós og sem leigubflstjóri áður en
hann tók til starfa hjá stofnuninni.
í húsakynnum Lyfjaverslunar-
innar í Borgartúni 6 var sæmileg
aðstaða sem starfsmönnum var
heimilt að nýta í frítíma sínum og
nýttu menn sér það talsvert. Ragn-
ar hafði mörg áhugamál, var óvenju
lagtækur og ákaflega iðjusamur.
Nýttist það fyrirtækinu einkar vel
hve miklu af frítíma sínum hann
varði á vinnustaðnum því hann var
nánast alltaf tfl taks, þegar eitthvað
kom uppá, en iðulega kom fyrir, að
lyfjasendingar þyrfti að afgreiða
með hraði utan hefðbundins vinnu-
tíma og oftar en ekki bjargaði
Ragnar málum, þótt í frítíma hans
væri. Sjálfur naut ég oft liðsinnis
Ragnars við að halda gangandi
gömlum jeppa, því þegar ég var
stopp kunni hann alltaf einhver ráð
sem dugðu. Sú kunnátta hefur ef-
laust nýst honum og fleirum vel, en
hann var lengi einn af frammá-
mönnum Farfugla og stundaði auk
þess mikið jeppaferðalög í óbyggð-
um.
Það er ekki ofsagt, að Ragnar
hafi verið einstaklega vel liðinn og
farsæll maður. Hann eignaðist ekki
konu og börn, en mín börn minnast
þess, hve bamgóður hann var og
hann gaf sér tíma til að ræða við
þau, þegar þau komu með í Borgar-
tún 6.
Að leiðarlokum vil ég þakka
Ragnari vináttu og traust samstarf
í áratugi og óska honum velfarnað-
ar á nýjum leiðum. Ég sendi systk-
inum hans og öðram vandamönnum
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Erling Edwald.
Fjölskylduna í Hellulandi 10
langar tfl að kveðja Ragnar frænda
með nokkram minningabrotum.
Frá því að Ragnar leiddi mig upp
að altarinu fyrir tæpum 38 árum
hefur hann verið aufúsugestm- á
heimili okkar Þórðar. Það var alltaf
gaman að hitta Ragnar og jafnvel
eftir að árin færðust yfir var hann
uppfullur áhuga á einhverju verð-
ugu viðfangsefni, sem smitaði út frá
sér. Þeir Þórður náðu sérstaklega
vel saman í áhuga sínum á gömlum
bókum og þeim fróðleik sem þær
geyma.
Fyrsta áhugamálið sem ég man
að tæki hug Ragnars allan voru
ferðir um landið, einkum óbyggðir
þess, í hópi Farfugla, en í þeim
samtökum gegndi hann trúnaðar-
störfum. í nokkrum ferðum slóst
frænka á unglingsáram í hópinn og
var mjög stolt af frænda sínum sem
allir treýstu og trúðu að gæti leyst
hvern vanda, enda reyndist það
alltaf rétt.
Á tímabili lagði Ragnar mikla
stund á ljósmyndun, einkum af
landslagi, og náði þar, eins og á
öðrum sviðum, frábærum árangri
og voru ófáar ánægjustundirnar
sem við áttum þegar hann sýndi
okkur myndir sínar. Trjárækt var
enn eitt áhugamál Ragnars og má
sjá því stað í sumarbústaðalandi
þeirra Kristjáns nálægt Hafra-
vatni, þar sem þeir hlúðu að fræj-
um þar til þau urðu vöxtuleg tré.
Um tíma, eftir að Ragnar hætti
störfum, reri hann tfl fiskjar á
Faxaflóa og þá hringdi dyrabjallan
oft og hann stóð fyrir utan með
glænýja ýsu í soðið.
Ragnar naut þess að ganga til
rjúpna og lagði oft með sér í matinn
á gamlárskvöld, systir hans,
mamma mín, sá um að reyta þær.
Þegar við hjónin bjuggum erlendis
um tíma bárast boð frá Ragnari þar
sem hann spurði hvort við vfldum
rjúpur í jólamatinn. Það stóð ekki á
jákvæðu svari og mamma ætlaði að
fara að reyta rjúpurnar, en þá sagði
Ragnar stopp. Hún frænka hans
átti ekki að komast svona auðveld-
lega frá rjúpunum. Mér brá þegar
ég opnaði kassann og sá fiðrið, en
ekki dugði annað en taka áskoran-
inni og hefjast handa. Að loknum
miklum atgangi var eldhúsið nærri
alfiðrað, en þetta borgaði sig og úr
varð dýrðleg jólamáltíð. Á síðari ár-
um kom Ragnar með rjúpurnar sín-
ar til mín fiðraðar og við reyttum
þær saman í eldhúsinu í Hellulandi.
Nú var verklagið annað undir alúð-
legri stjórn Ragnars og varla féll
fjöður á gólf. Rjúpurnar í kassan-
um eru dæmi um kímna og góðlát-
lega stríðni Ragnars, sem var sjald-
an langt undan og vakti hlátur
fremur en ergelsi. Þegar hann var
yngri lífgaði þessi eiginleiki upp á
matartímana á Grandarstígnum
þegar við vorum börn og unglingar
og hann var í fæði hjá mömmu.
Einnig eru ógleymanleg jólaboðin
þar sem móðurbræður okkai- með
Ragnar í fararbroddi skemmtu
okkur börnunum.
Við minnumst Ragnars með
þakklæti og söknuði og verður okk-
ur einkum hugsað til hans á
gamlárskvöld, þegar sæti hans við
borðið verður autt og við fáum ekki
að heyra um áhugamál hans ný og
gömul.
Sólrún Jensdóttir.
Hér er kvaddur unnandi ís-
lenskrar náttúru og góður liðsmað-
ur í Farfuglahreyfingunni á íslandi.
Ragnar var enginn málskrafs-
maður, en maður framkvæmda og
gilti þá einu um hvaða svið í fram-
faramálum hreyfingarinnar var að
ræða. Hann lét tilleiðast að sinna
formannsstörfum um 10 ára skeið
þótt setur á fundum ættu ekki við
hans skapgerð. Vert væri að rekja
alla þætti þeirra framkvæmda í fé-
lagsstarfinu þar sem Ragnar kom
við sögu, en þess er enginn kostur í
stuttri minningargrein. Þess ber þó
að geta að jafnan var hann í for-
RAGNAR
GUÐMUNDSSON
ystusveit á hverju sviði meðan hans
naut við. Tfl marks um fjölhæfni
hans má minnast þess að hann rit-
stýrði lengst af og annaðist útgáfu
eina málgagns hreyfingarinnar,
Farfuglsins, frá upphafi 1957 til
1982.
Ragnar var maður fremur kyiT-
látur í allri umgengni og lét aldrei
mikið á sér bera en vann störf sín í
kyrrþey. Auðfundið var þó hvar
hann lagðist á sveif.
Fyrr á áram var Ragnar oft far-
arstjóri í ferðum Farfugla og þá
helst um hálendið. Nokkrar ferðir
fórum við saman fáir félagar, gjam-
an um fáfarnar slóðir. Þar naut sín
vel þekking hans á landinu, ferða-
gleði á hverju sem gekk og græsku-
laust gaman á líðandi stund.
Vinir hans og samferðamenn í
Farfuglum þakka samfylgd góðs fé-
laga og hins besta drengs. Hér skal
þökkuð órofa tryggð og vinátta sem
aldrei bar skugga á í um hálfa öld.
Aðstandendum er vottuð samúð.
Haraldur Þórðarson.
Mig langar að minnast góðs vinar
nokkram orðum. Okkar fyrstu
kynni vora í ferðalögum með far-
fuglum, líklega 1951, og seinna í
starfi fyrir þá hreyfingu. En Ragn-
ar var þar stjórnarmaður til fjölda
ára, formaður í 9 ár, og ábyrgðar-
maður og ritstjóri blaðs farfugla,
Farfuglsins í 26 ár. Þá var hann far-
arstjóri í helgar- og sumarleyfís-
ferðum fyrir farfugla. Þessar ferðir,
sérstaklega lengri ferðimar, kröfð-
ust mikfllar vinnu og góðs undir-
búnings, sem að sjálfsögðu lenti
mest á fararstjóranum. Rifja hér
upp eins slíka eftir minni. Rigning-
arsumarið mikla, hér sunnanlands,
1955 var ákveðin hálfs mánaðar
sumarleyfisferð í Öræfin. Farið var
með m/s Skjaldbreið tfl Hornafjarð-
ar. Ragnar var kunnugur héraðs-
lækninum og leitaði til hans með
upplýsingar um tjaldstæði. Bauð
hann okkur að hafa þar bækistöð og
tjaldstæði á túnbletti við húsið, sem
var vel þegið. Fyrsti dagurinn
skyldi fai'a í gönguferð á Hoffells-
jökul. Fengum jeppa tfl að flytja
okkur inn að Hoffelli. Komum þar
við og talaðist svo til að við myndum
koma þar við er við kæmum til baka
um kvöldið. Vegalengd inn að jökli
er ekki löng og gekk vel. Héldum
við ótrauð inn á jökulinn, þótt hann
sýndist úfinn. Eftir að hafa klifrað
upp og niður hverja ísölduna af
annarri langtímum saman sýndist
okkui' ekki árennilegt að fara þessa
leið til baka og betra myndi að fara
alla leið yfir jökulsporðinn og ganga
niður með ánni og vaða þar yfir.
Þetta var reynt en áin var miklu
dýpri en svo að þetta væri hægt. Þá
var að prfla sömu leið til baka. Heim
að Hoffelli komum við klukkan að
verða eitt. Þótt áliðið væri var þar
fólk á fótum og okkur bomar veit-
ingar, sem vora vel þegnar.
Næsti áfangi var Reynivellir í
Suðursveit því þaðan væntum við
flutnings yfir Jökulsá. Er við höfð-
um skilið við bfl þann er flutti okkur
þangað frá Höfn, leituðum við okk-
ur tjaldstaðar skammt frá bænum.
Þar sem sífellt rigndi leituðum við
að háum bala til að tjalda á. Það
sýndi sig að vera rétt ákvörðun því
að þegar við litum út úr tjaldinu um
morguninn var allt á floti alls staðar
nema okkar ágæti tjaldstaður.
Við hittum Þorstein bónda og
báðum hann að ferja okkur yfir Jök-
ulsá. Hann tók því vel en taldi full-
hvasst til að ferja þann daginn.
Enda búið að ákveða smölun fjár og
rúning um daginn. Við létum það
ekki standa fyrir kaupum og buðum
að taka þátt í smalamennsku og
rúningi um daginn, sem var vel þeg-
ið. Þetta var ánægjulegur dagur.
Það hafði stytt upp eftir alla rign-
inguna og gaman að smala í því
stórbrotna landslagi sem er á milli
jökuls og byggðar. Næsti áfangi var
Hnappavellir. Þorsteinn ferjaði
okkur daginn eftir yfir Jökulsá en
Kvískerjabræður, að mig minnir,
þaðan og út að Hnappavöllum. Þar
bjó þá skólabróðir Ragnars frá
Hólaskóla. Veitti hann okkur hina
bestu fyrirgreiðslu og lánaði okkur