Morgunblaðið - 24.10.1999, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1999 B 15
Ljósmynd/Örvar
Grái turn er ógnvekjandi 300 metra löng klifurleið. Farið er upp slétta
bergstálið fyrir miðju, því mikið grjðthrun er þar sem bergið er
sprungnara.
Ljósmynd/Árni
Guli turn var tæknilega erfiðasti kaflinn á leiðinni.
uldurinn, um 80 m há klettaspíra,
ámóta og turnspíran í Hraun-
dranganum í Öxnadal. Við náðum
góðum tökum á berginu á og gripið
í klettaspírunni vai- þétt og gott.
Víðast tókst okkur að tylla niður
fæti á klettabrík til að hvílast og
safna kröftum milli átaka. Efst var
síðan góð sylla þar sem við notuð-
um tækifærið til að nærast og virða
fyrir okkur sprungu sem beið okk-
ar.
Óárennilegnr
Guli turn
Norðanmegin á hryggnum voru
aðstæður með allt öðrum hætti, ís,
snjór og fímbulkuldi, enda naut
sólar ekki við. Eftir áframhaldandi
hliðrun upp eftir hryggnum norð-
anmegin var gott að komast aftur
sólarmegin. Þá tók ekkert betra
við því þar þurftum við að hanga í
biðröð á eftir franska leiðangrinum
til að komast upp tæknilega erfíð-
asta kaflann, sem nefnist „Guli
turn“. Turninn var ekki árennileg-
ur og því síður var traustvekjandi
að sjá Frakkana eiga í hinu mesta
basli.
Eftir talsverða bið var röðin
komið að okkur. Þetta var stuttur
kafli með afar smáum handfestum
og litlum sem engum fótfestum.
Þegar yfir kaflann var komið var
hægt að sveifla sér yfir að nær lóð-
réttri sprungu sem endaði í stutt-
um stiga sem komið hafði verið fyr-
ir einhvern tíma í fyrndinni. Hann
endaði á syllu þar sem loksins
hægt var að slappa og ná skjálftan-
um úr kálfunum.
Lokakaflinn bauð upp á alls kon-
ar brölt og áður en varði vorum við
staddir óstyrkum fótum í öðrum
búðum og flestir komnir með höf-
uðverk. Klukkan hefur verið um
tvö, þannig að það hefur tekið okk-
ur sjö klukkustundir að komast
þennan kafla sem þó er aðeins um
200 m lóðrétt hækkun frá fyrstu
búðum. Það var því ekki seinna
vænna að snúa við, því til stóð að
fara alla leið niður í aðalbúðir fyrir
myrkur sem skellur á um sexleytið.
Höfðu allir skilað sér í grunnbúðir
rétt um áttaleytið, þreyttir eftir að
hafa verið samfleytt í um 13
klukkustundir á ferðinni.
Aftur á fjallið
Eftir dagshvíld var lagt upp á
ný. Veðrið hafði leikið við okkur og
vart hægt að búast við að það héld-
ist svona gott til lengdar. Það var
því ekki laust við að kvíða setti að
mönnum þegar snjóa tók í efri
grunnbúðum er þangað var komið.
Það snjóaði talsvert um nóttina og
var alhvít jörð þegar við vöknuðum
um fjögurleytið. Það var því Ijóst
að leiðin í aðrar búðir yrði mun erf-
iðari en í fyrra skiptið. Við mættum
leiðöngi-um sem voru að yfirgefa
fjallið vegna breyttra aðstæðna og
sögðust ætla að reyna aftur eftir
tvo til þrjá daga. Við héldum samt
ótrauðir áfram, erfiðu kaflanir voru
það brattir að snjó festi hvort eð er
ekki. Það sá ekki til sólar, bergið
var blautt og ekki jafn gott til klif-
urs og áður.
Menn voru orðnir nokkuð þrek-
aðir þegar komið vai- í aðrar búðir
um hádegisbil og höfuðverkur fai'-
inn að láta á sér kræla. Örvar hafði
ekkert sofið um nóttina vegna veik-
inda og tvísýnt um hvort hann
Ljósmynd/Örvar
Gengið eftir hryggnum. Aðrar búðir eru uppi á klettadrangnuni.
Ljósmynd/Ámi
Giengið í hlað í þriðju búðum sem voru í 6.500 metra hæð. Örvar fram-
ar og Simon kemur yfir brúnina.
Ljósmynd/Árni
Tindinum náð. F.v. í fremri röð: Sherpinn Dojee, Árni Eðvaldsson,
Sherpinn Ang Babu, Símon Halldórsson. Aftari röð f.v.: Valgarður Sæ-
mundsson, Júlíus Gunnarsson og Örvar Atli Þorgeirsson.
kæmi með en hann harkaði þetta af
sér.
Grái turninn ógnvekjandi
í öðrum búðum urðum við að
bæta á okkur byrðunum sem við
fluttum í fyrri ferðinni. Þungir vor-
um við fyrir en nú keyrði um þver-
bak. Eftir smáhvfld var haldið
áfram. Snjór og ís tóku smám sam-
an yfirhöndina enda hæðin orðin
meira en 6.000 metrar. Við þurft-
um að fara yfir egghvassan söð-
ullaga jökul áður en einn meginfar-
artálminn birtist, svokallaður „Grái
turn“. Þar hittum við fyrir fjóra
ævintýramenn á niðurleið, gjör-
samlega úrvinda af þreytu. Þeir
höfðu verið á svipuðu róli og við en
höfðu ekki farið alveg niður í
grunnbúðir til að hvflast og hafði
það tekið sinn toll. Þeir höfðu kom-
ist á tindinn um morguninn í engu
skyggni og voru á niðurleið. Að-
spurðir um leiðina í þriðju búðir
tjáðu þeir okkur að erfiðasti kafl-
inn væri enn eftir.
„Grái tum“ er um 300 m hár
snarbrattur kletta- og ísveggur,
hættulegur þó aðallega vegna
grjóthruns. Leiðin lá í fyrstu upp
til vinstri og síðan til hægi'i þannig
að fáir gátu verið að í einu vegna
hættu á grjóthruni. Fyrir ofan tók
ísinn við og urðum við að spenna á
okkur mannbrodda hangandi í
bröttum klettaveggnum. Fyrst
kom um 100 m ískafli sem endaði á
örmjóum svölum. Utsýnið var óvið-
jafnanlegt en einhvern veginn var
maður ekki í ástandi til að dást að
því og lái manni hver sem vill. Tók
nú við annar ískafli svipaður þeim
fyrri. Línufarganið orðið yfirgengi-
legt en erfiðasti kaflinn var að
baki. Talsvert var enn í land og við
tók egghvass sveppahryggurinn
ásamt nokkurum klettahöftum áð-
ur en loks fór að grilla í þriðju búð-
ir.
Hrikalegur næturstaður
Það var um fimmleytið sem við
komum loksins í þriðju búðir í um
6.300 metra hæð, orðnir ansi
þreyttir. Búðirnar voru á hrikaleg-
um skriðjökli sem féll til beggja
handa fram af hryggnum og 40
metra hátt lóðrétt ísstál Dablam
falljökulsins beint fyrir ofan. Við
höfðum verið á ferðinni í um tólf
klukkustundir samfleytt og borið
þungar byrðar. Það var því kær-
kominn tesopinn hjá Babu sem
hafði dvalist í búðunum um nóttina.
Hann ætlaði að fylgja okkur síð-
asta spölinn á tindinn.
Nick hafði komið um tveimur
klukkustundum á undan og aðstoð-
aði hann okkur við að blása upp
loftdýnunar, enda allur vindur úr
okkur. Það vai- farið að hvessa og
orðið ansi kalt enda fór frostið nið-
ur í um -10°C í aðalbúðum á næt-
urnar. Þær voru um 2.000 metrum
neðar þannig að yfir 30 stiga frost
hefur verið í þriðju búðum um
nóttina.
Drifið vai' í að elda, þrátt fyrir að
matarlystin væri mjög lítil. Það
sem þótti herramannsmatur 800 m
neðar var orðið algjörlega óætt. Þó
tókst Júlíusi á einhvern óskiljan-
legan hátt að koma niður
chflikássu. Það var farið snemma í
háttinn en fæstum kom dúr á auga
þessa nótt. Símon veiktist nokkuð
hastarlega og var með uppgang
alla nóttina en sýndi af sér mikla
hörku. Aðrir voru með höfuðverk.
Við vorum greinilega ekki búnir að
laga okkur að þessari hæð.
Lagt á brattann
Babu ræsti okkur um klukkan
fjögur morguninn eftir. Við klædd-
um okkur í allan þann fatnað sem
66°N hafði saumað á okkur. Það
var þröngt í litla tjaldinu og erfitt
að athafna sig. Að reima skóna var
stórmál en erfiðast var þó klifur-
beltið. Mér tókst ómögulega að
herða það almennilega um mittið
en sinnti því ekki frekar.
Klukkan var langt gengin í sex
þegar lagt var af stað. Það var kalt,
vindinn hafði lægt og það var
stjörnubjart sem var góðs viti. Ég
hafði beðið kyrr nokkra stund og
var orðinn dofinn á tánum. Þótt ég
reyndi að hreyfa tærnar hitnuðu '
þær ekki. Það lagaðist þó um leið
og við lögðum af stað, þó fann ég
alltaf til doða. Seinna átti eftir að
koma í ljós að mig hafði kalið.
Tæmar bólgnuðu og ég missti
flestar táneglurnar í kjölfarið.
Klifrið reyndist brattara en við
reiknuðum með, 50-60°halli. Til
samanburðar eru bröttustu húsþök
með um 45° halla og maður stendur
vart í fæturnar í meira en 20°
bratta. Inni á milli voru enn bratt-
ari kaflar. Maður tók tíu skref og
kastaði mæðinni á milli. ísinn var
hrönglkenndur og lélegur. Sólin
var að koma upp hinum megin við
tindinn svo engan yl var frá henni
að hafa og ekki tókst að ganga sér
til hita, til þess var ekki þrek. Sím-
oni var orðið mjög kalt á höndum.
Þótt allt gengi hægt var enginn
vafi á því að við kæmumst upp.
Héðan af var ekki annað hægt.
Ávöxtur erfiðisins
Hægt og bítandi nálguðumst við
takmarkið og skyndilega stóðum
við á einum fegursta stað á jarð-
ríki, tindi Ama Dablam. Það urðu
engin erfið síðustu skref eins og
svo oft, allt í einu bara endaði
fjallshlíðin og hátindurinn tók við.
Klukkan var níu að morgni. Babu
og Nick biðu okkar á tindinum og
fögnuðurinn var mikill því lang-
þráðu markmiði var náð. Utsýnið
var frábært, sólin brosti sínu feg-
ursta ásamt Babu sem lék við
hvern fingur af öðrum á Símoni til
að koma einhverju lífi í þá. Eftir að
hafa tekið myndir af leiðangurs-
mönnum með fána Landssímans,
66°N og Flugfélagsins Atlanta,
sem voru helstu styrktaraðilar leið-
angursins, var stóra stundin runn-
in upp: Að draga íslenska fánann
að húni á einhverju fegursta fjalli
veraldar.
Niðurferðin hættulegust
Okkur var ekki til setunnar boð-
ið, við áttum eftir að síga alla leið-
ina niður. Það var varla spölur sem
hægt var að ganga, svo bratt var
þetta. Það var orðið ansi heitt þeg-
ar við höfðum sigið alla leið niður í
þriðju búðir. Mjög var af Símoni
dregið enda veikindin tekið úr hon-
um talsverðan mátt. Þrátt fyrir það
var ákveðið að freista þess að fara
alla leið í aðalbúðir fyrir myrkur.
Ferðin niður gekk vel. Þegar við
gátum loks sleppt línunni í fyrstu
búðum var ég búinn að slíta vett-
lingunum upp til agna. Ég gekk
niður í efri grunnbúðirnar og urðu
fagnaðarfundir þegar ég hitti
Sherpana þar. Mér var boðið í te
sem hressti mig talsvert. Fimm
kflómetrana sem eftir voru í aðal-
búðirnar gekk ég í svartamyrkri.
Þungklifjaðir félagarnir tíndust
einn af öðrum í aðalbúðirnar um
áttaleytið um kvöldið. Það urðu
fagnaðarfundir með okkur og
grunnbúðastjórunum, þeim Svenna
og Pálma.
Þennan dag höfðum við klifið úr
6.300 m hæð, upp í 6.856 m og aftur
niður um tæpa 2.500 m með þung-
ar byrðar. Okkur fannst við því
geta verið nokkuð sáttir við árang-
urinn þegar við fórum í háttinn
þetta kvöld.
Höfundur er bygginjrameistari og
byggingastjári bjá Islenskum aðal-
verktökum - Ármannsfelli.