Morgunblaðið - 01.02.2000, Síða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 2000 43
Lárus verið aðaldriffjöðrin í starfinu
nær allan þann tíma. Um leið mótaði
hann kórinn og réð mestu um þróun
hans.
A fyrstu vortónleikum kórsins
undir stjórn Lárusar bar að vonum
mest á tiltölulega litlum og einföld-
um lögum, enda voru þá margir kór-
menn að stíga sín fyrstu skref á tón-
listarbrautinni. Meðal þessara laga
voru bæði innlend og erlend lög af
léttara tagi en einnig hefðbundin
karlakórslög. Austfirðingurinn Ingi
T. Lárusson átti þá þegar lög á söng-
skránni eins og oft síðar, en Lárus
lagði löngum mikla áherslu á að láta
Stefni flytja lög innlendra tónskálda
sem höfðu sjaldan eða aldrei heyrst í
karlakórsútsetningum. Stundum út-
setti Lárus þessi lög sjálfur, stund-
um fékk hann vini sína úr hópi ís-
lenskra tónlistarmanna til að útsetja
slík lög fyrir kórinn og einnig kom
fyrir að kórinn frumflytti íslensk
verk undir stjórn Lárusar. Lagaval-
ið varð fjölbreyttara með árunum og
verkefnin viðameiri, m.a. ýmsir óp-
erukórar, bæði alþekktir og minna
þekktir, og fjölbreyttar lagasyrpur.
Söngmenn úr Stefni tóku líka tvíveg-
is þátt í flutningi 9. sinfóníu Beetho-
vens á 9. áratugnum með Sinfón-
íuhljómsveit íslands og Fílharm-
óníukórnum, og
Sinfóníuhljómsveitin heimsótti Mos-
fellinga árið 1988 og hélt tónleika
með þátttöku Stefnis. Kórinn tók
einnig þátt í söngmótum undir
stjórn Lárusar og fór í söngferðir
innanlands og utan. Þar verður sér-
staklega að geta um náin samskipti
við karlakórinn í Levanger í Noregi
sem varð sérstakur vinakór Stefnis.
Kórarnir skiptust á heimsóknum og
náin tengsl komust á milli stjórn-
enda og söngmanna. Hápunkturinn
á ferli Stefnis undir stjórn Lárusar
var þó vafalítið flutningur Sálum-
essu Liszt, en hana flutti kórinn
fyrst á íslandi vorið 1997 og síðan í
söngferð til Austurríkis, Ungverja-
lands og Tékklands. Lárus fékk úr-
valshljóðfæraleikara til liðs við kór-
inn þar ytra og undirtektir
tónleikagesta voru frábærar. Það er
sjaldgæft að karlakórar ráðist í svo
viðamikil verk, en Lárusi var mikið
áhugamál að flytja verkið aftur á ísl-
andi og láta varðveita flutninginn. Sá
draumur rættist í nóvember síðast-
liðnum þegar Stefnir ílutti sálumess-
una í Langholtskirkju og tónleikar-
nir voru hljóðritaðir á vegum
Ríkisútvarpsins. Þar léku allar þrjár
dætur Lárusar með á trompet og
þetta urðu síðustu tónleikar Stefnis
undir stjórn Lárusar.
Þótt hér hafi verið stiklað á stóru,
sýnir þetta stutta yfirlit hvernig víð-
tæk tengsl Lárusar við íslenskt og
erlent tónlistarlíf og tónlistarmenn
höfðu mótandi áhrif á starf kórsins
og hvers virði það var fyrir Stefni að
fá þennan mikilhæfa tónlistarmann
til liðs við sig þegar kórinn var end-
urreistur. En það voru ekki bara
tengsl Lárusar út á við sem skiptu
máli fyrir kórstaríið. Fjölskylda
hans gerði það líka. Áður er minnst á
hlut dætranna, en kórinn naut líka
góðs af samvinnu þeirra bræðra
Lárusar og Birgis, stjórnanda
Skólahljómsveitar Mosfellsbæjar.
Þess samstarfs má m.a. sjá stað á
hljómdiskinum I Mosfellsbæ sem
geymir tónleika sjö kóra og skóla-
hljómsveitarinnar, en allt þetta tón-
listarfólk kom saman í nýju íþrótta-
húsi að Varmá haustið 1998. Einnig
unnu þau hjónin Lárus og Sigríður
mikið saman að því að efla menning-
arlíf byggðarlagsins með því að
koma á samstarfi Stefnis og Leikfé-
lags Mosfellssveitar og það félag
naut lengi starfskrafta Sigríðar.
Upptalning af þessu tagi segir þó
hvergi nærri alla söguna um kór-
stjórann Lárus Sveinsson. Stjórn-
endur kóra eru ólíkir og kórar eru
ólíkir, enda móta stjómendur þá að
hluta í sinni mynd. Sumir stjórnend-
ur leggja megináherslu á að velja
kórmenn sem nákvæmlegast og vilja
helst eingöngu hafa menntað tónlist-
arfólk sem les nótur og hefur þjálf-
aða söngrödd. Slíkum kórum má
auðveldlega bjóða erfiðustu verkefni
og treysta því að þeir skili þeim vel.
Láms lagði aftur á móti aldrei mikla
áherslu á að prófa söngmenn inn í
Stefni. Fyrir nokkmm ámm stakk
stjórn kórsins upp á því við hann að
gera strangari kröfur til nýrra söng-
félaga og prófa þá betur en gert
hefði verið. „Nei,“ sagði Láras. „Ég
vil það ekki. Það em margir góðir
söngmenn í Stefni núna sem aldrei
hefðu staðist neitt inntökupróf. Það
era til dæmis menn í 1. bassa sem
sungu kannski bara lagið fyrstu tvö-
þrjú árin. Núna era þeir með traust-
ustu kórmönnum, kunna sína rödd
og styrkja kórinn og þeir hafa líka
lært að meta tónlist og njóta hennar.
Þeir hefðu kannski ekki lært það
annars. Ég vil halda áfram að gefa
slíkum mönnum tækifæri.“Auðvitað
ber ekki að taka þetta tilsvar Láras-
ar bókstaflega, en það segir samt
sína sögu um það uppeldis- og
menntunarhlutverk sem hann ætlaði
kómum. Um leið verður ennþá at-
hyglisverðara að Láras skyldi geta
látið þennan kór takast á við eins
metnaðarfull verkefni og hann hefur
gert og skila þeim á þann hátt að eft-
ir væri tekið, bæði heima og erlend-
is. Meginástæðan fyiir því er auð-
vitað sú að Láras var mjög góður
stjómandi. Það var gott að syngja
hjá honum og sumir hafa jafnvel
sagt að hann hafi getað látið hvern
sem er syngja hvað sem er. Það er
sannleikskorn í því, m.a. vegna þess
að hann hafði skýran og greinilegan
taktslátt og ákaflega næma tilfinn-
ingu fyrir hraða og takti, enda þaulv-
anur atvinnuhljómlistarmaður. Við
fundum líka aldrei að hann væri
taugaóstyrkur eða áhyggjufullur á
tónleikum og það hafði góð áhrif á
okkur.
Þótt Láras hefði býsna mörg járn
í eldinum í tónlistarlífinu taldi hann
aldrei eftir sér að fara með kórinn og
láta hann syngja við alls konar tæki-
færi, hvort sem um var að ræða
skemmtisamkomur, brúðkaup, af-
mæli, jarðarfarir eða annað. Á marg-
víslegustu gleði- og sorgarstundum
var Láras kominn með kórinn til að
gleðja eða hugga og stundum mátti
þá líka heyra ljúfa tóna trompetsins.
Hann greip jafnvel í að spila með
kórfélögum fyrir dansi, enda jafn-
vígur á hvers konar tónlist. Ef kór-
menn tóku að sér einhver störf til
fjáröflunar eða aðstoðar þeim sem
höfðu orðið fyrir einhverjum áföllum
eða búsifjum var Láras alltaf
fremstur í flokki og dró ekki af sér.
Hann var ekki bara stjómandi kórs-
ins heldur félagi í honum og óþreyt-
andi þátttakandi í öllu starfi.
Eins og nærri má geta um slíkan
atorkumann og kappsmann var Lár-
us skapmikill maður. Hann gat orðið
nokkuð hvass og brúnaþungur á æf-
ingum, einkum ef honum þótti mæt-
ing léleg. Hann hafði sjálfur vanist
agaðri stjórn, gerði kröfur til sjálfs
sín og um leið til okkar hinna.
Reyndar verður að telja með ólíkind-
um hversu sjaldan hann frestaði æf-
ingum eða þurfti að fella þær niður
vegna anna, þótt hann kæmi víða við.
Hann kunni vel að meta gamansögur
og góðar vísur og fór gjama með
slíkt á æfingum til að létta andrúms-
loftið. Aðalatriðið var þó að hann
naut þess að stjórna Stefni og eiga
„karlana" að félögum, eins og hann
nefndi okkur gjarna.
En hvernig stóð á því að þessi vel
menntaði tónlistarmaður sem átti
alla möguleika á því að gerast at-
vinnutónlistarmaður erlendis kaus
að eyða svona miklum hluta af starf-
sævi sinni og starfsorku í það að
þjálfa venjulega íslenska almúga-
menn í söng? Kannski af því að hann
var að sumu leyti íslenskur sveita-
Erfisdrykkjur
UdtÍAgohú/lð
GfWH-mn
Dalshraun 13
S. 555 4477» 555 4424
Gróðrarstöðin \
BIWHÚÐ
Hús blómanna
Blómaskreytingar
við öll tækifæri.
Dalveg 32 Kópavogi si'mi: 564 2480
maður innst inni. Um það hefur veg-
anesti hans úr menningarheimi
æskustöðvanna áreiðanlega ráðið
miklu, ekki síst sumardvöl hjá
frændfólki í Vopnafirði. Þar kynntist
hann bændamenningu og umgengni
við búsmala. Þar var hesturinn höf-
uðprýði og þaðan kom síðar gæðing-
urinn Vopni, sem Lárus átti lengi og
saknaði mikið þegar hann féll. Nú er
hann kannski kominn á bak honum
að nýju.
Söngfélagar í Stefni votta ástvin-
um Lárasar einlæga samúð. Minn-
ingin lifir.
Á síðasta ári var með lúðrablæstri
og gleðihljóm haldið upp á 25 ára af-
mæli Kammersveitar Reykjavíkur.
Það vora sem sagt liðin 25 ár frá því
að við 12 félagar og vinir hittumst á
vorkvöldum til að leggja á ráðin um
að stofna kammerhóp. Við voram
flest okkar ung að áram og svo til
nýkomin heim frá námi erlendis, frá
Vínarborg, London, Munchen og
Brassel, aðrir vora reyndari menn,
sem leikið höfðu með Sinfóníuhljóm-
sveit Islands um árabil. Á þeim tíma
var minna umleikis í tónlistarlífinu
en nú er. Tilgangurinn með stofnun
hópsins var annars vegar að halda
reglulega tónleika með kammertón-
list, allt frá barokktónlist til nútíma-
tónlistar og gefa þar með áheyrend-
um í Reykjavík tækifæri til að heyra
í lifandi flutningi fjölmörg verk sem
ella heyrðust ekki hér. Hins vegar
var tilgangurinn að skapa okkur
tækifæri til að glíma við verðug
verkefni, láta reyna á kunnáttu okk-
ar og færni á þau hljóðfæri sem við
höfðum helgað líf okkar. Láras
Sveinsson var einn af þessum 12
manna hópi. Við vinimir 12 voram
ung og full af hugsjón og dirfsku og
létum það ekki aftra okkur að eng-
inn fjárhagsgrandvöllur væri fyrir
slíku starfi. Allir spiluðu bara og
unnu að málum Kammersveitarinn-
ar án þess að fá nokkuð í aðra hönd.
Láras Sveinsson gaf Kammer-
sveitinni og um leið áheyrendum af
kröftum sínum og tíma í næstum 20
ár. Hann lék af glæsibrag Branden-
borgarkonsert nr. 2 og fleiri einleik-
skonserta. Ótal era kammerverkin
sem hann lék með okkur en minnis-
stæðasta kammerverkið er þó Sagan
af dátanum eftir Stravinsky, sem
Kammersveitin flutti á Listahátíð
1976 í samvinnu við Leikfélag
Reykjavíkur. Þar var saga Cocteaus
sögð, leikin og dönsuð og við spiluð-
um tónlist Stravinskys. Sýningar
urðu margar í Iðnó. Lárus tók einnig
virkan þátt í umsýslu Kammersveit-
arinnar og sat í stjórn hennar um
árabil.
Minningamar frá löngu og góðu
samstarfi era bæði margar og
skemmtilegar.
Kammersveit Reykjavíkur saknar
vinar í stað og kveður Láras með
virðingu og þökk.
F.h. Kammersveitar Reykjavíkur.
Rut Ingólfsdóttir.
Kveðja frá
Reykjalundarkórnum
Starfsmannafélag Reykjalundar
stofnaði Reykjalundarkórinn árið
1986. Láras Sveinsson hefur verið
stjórnandi kórsins frá upphafi, í
góðu og farsælu samstarfi við kórfé-
laga. Láras hafði af miklu að miðla
til kórsins enda metnaðarfullur tón-
listarmaður og fagmaður fram í fing-
urgóma. Hann var kröfuharður en
jafnframt þolinmóður stjórnandi og
kennari. Klassísk verk vora í miklu
uppáhaldi hjá Lárasi og með áhuga
og þrótti hreif hann kórinn með sér í
flutningi þeirra verka sem og ann-
arra. Akveðinn gaf hann okkur tón-
inn og stjórnaði með öraggum og
taktföstum bendingum, síðan sýndi
hann okkur með svipbrigðum hvern-
ig honum líkaði útkoman. Hins veg-
ar var Láras sér vel meðvitandi um
að kórinn væri áhugamannakór þar
sem fólk hittist eftir vinnu til að
syngja og hafa félagsskap hvert af
öðra. Honum tókst með miklum
ágætum að höndla þetta hlutverk og
milli laga eða tarna sló hann gjarnan
á létta strengi, sagði brandara eða
sögur með sínum alkunna hætti.
Dætur Lárasar hafa séð um
píanóundirleik til skiptis frá stofnun
kórsins. Þær gripu jafnframt í
trompetinn ásamt föður sínum á tón-
leikum. Samstarf hans og dætranna
einkenndist af einlægni og gagn-
kvæmri virðingu.
Á fyrstu kóræfingu nú í janúar
hittumst við öll full eftirvæntingar
að takast á við vorstarfið með nýju
prógrammi. Það var búið að ákveða
ferð til Austurríkis í júní nk. Láras
hafði unnið ötullega að skipulagn-
ingu ferðarinnar, m.a. með fyrirhug-
uðum tónleikum í Vín, Ried og Viell-
ach. Hann hafði búið og starfað í
Austurríki á námsáram sínum og
var því vel kunnugur staðháttum og
áhugasamur um að fara með okkur á
þessar slóðir. Allt var frágengið,
hver dagur skipulagður, búið að
bóka gistingu og rútu, og hlökkuðum
við öll til ferðarinnar. En síðan var
eins og fótunum væri snögglega og
óvænt kippt undan öllu þessu. Lár-
us, stjómandi okkar og félagi; er lát-
inn.
Láras var glæsimenni, virðulegur
í fasi en með strákslegt yfirbragð.
Hann hafði sérstaka frásagnarhæfi-
leika og kímnigáfu sem við nutum
svo ríkulega góðs af. Hann hafði
sterka nærvera, var traustur, hri-
fnæmur og tilfinningaríkur. Það er
stórt skarð höggvið í okkar vinahóp
nú þegar hans nýtur ekki lengur við.
Við höfum misst frábæran lista-
mann en minning hans mun lifa
áfram meðal okkar.
Dætram hans, Ingibjörgu, Þór-
unni og Hjördísi Elínu, vottum við
okkar dýpstu samúð sem og öðram
aðstandendum.
Reylgalundarkórinn.
Okkur langar með örfáum orðum
að kveðja samkennara okkar til
margra ára, Láras Sveinsson tromp-
etleikara. Engum dylst, sem fylgst
hafa með nemendum Lárasar, að
hann var afbragðs kennari, vand-
virkur í vinnubrögðum og kappsam-
ur um að nemendur næðu góðum
árangri. I okkar hópi var hann ávallt
litríkur persónuleiki og ákveðinn í
orði og framkomu. Láus skilur eftir
sig stórt skarð sem erfitt verður að
|P Minningarkort ^
IMinningarsjóðs Karlakórsins Stefnis fást i
gegn heimsendingu gíróseðils.
^Símar 587 6768, 898 4721, 566 7216 A
fc Geymið auglýsinguna m
LÍJJlIJai bíJ/ Lií) ÍJÖUlIlíííJ
UtfararstofQn annast meginhluta allra útfara d höfuSborgarsvæðinu.
Þar starfa nú 15 manns við útfararþjónustu og kistuframleiíslu.
Alúðleg þjónusta sem byggir á langri reynslu
Æ
Utfararstofa Kirkjugarðanna ehf.
Vesturhlíð 2-Fossvogi-Sími 551 1266-www.utfarastofa.com

\

/
fylla, hvort sem um er að ræða tón-
listarflutning eða kennslu.
Við færum fjölskyldu hans okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Kennarar í Tónlistar-
skóia Mosfeilsbæjar.
Þær sækja á hugann þessa dag-
ana minningamar um öðlinginn Lár-
us Sveinsson, samstarf okkar og
fölskvalausa vináttu undanfarna
þrjá áratugi, eða frá því hann kom
heim frá námi í Tónlistarskólanum í
Vínarborg árið 1967. Það var mikið
lán að línur vináttu og góðs sam-
starfs skyldu lagðar og ræktaðar af
alúð frá upphafi. Það auðveldaði
starfið, sem oft var strembið, gaf til-
verunni aukið gildi.
Láras var bóngóður og hjálpsam-
ur með afbrigðum, ósérhlífinn og at-
orkumikill, enda bóndi að upplagi,
léttur í lund og sagnaglaður, og
kunni þá list að segja skemmtilega
frá. Hann hafði mikinn metnað fyrir
hönd hljómsveitarinnar, enda var
hann afburða góður trompetleikari
og var lengst af 1. trompetleikari
Sinfóníuhljómsveitar íslands og
einnig einleikari. Á hljómsveitarpalli
var hann ætíð traustur og öraggur
leiðari sem alltaf var hægt að reiða
sig á. Það er mikils virði og þakkar
vert að hafa slíkan fullhuga við hlið
sér þegar á hólminn er komið. Mörg
SJÁNÆSTUSÍÐU

OSWALDS
sími 551 3485
ÞJÓNUSTA ALLAN
SÓLARHRINGINN
ADALSTRÆTI »B • 101 RKVKJAVÍK
Diivíd lngcr Oliifur
l hfimmtj. / hfarnrstj. Utfiir/irstj.
I ÍKKIS rirviNNUS I OFA
EYVINDAR ÁRNASONAR
□cxxxxxtxxxixxxxxx;
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
Erfisdrykkjur
P E R L A N
Sími 562 0200
tlxxxxxxxxxxx IXXXlfc
Persónuleg,
alhliða útfararþjónusta.
Útfararstofa íslands
Suðurhlið 35 ♦ Sími 581 3300
Allan sólarhringinn. www.utfararstofa.ehf.is/