Morgunblaðið - 11.03.2000, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 11. MARS 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hörð átök innan raða
Y erkamannasambandsins
Djúpstæð gjá
hefur myndast
Djúpstæð gjá virðist hafa myndast milli að-
ildarfélaga Verkamannasambands Islands.
Flóabandalagið er að ganga frá nýjum
kjarasamningi við lítinn fögnuð formanns
VMSI og formanna fjölmargra verka-
lýðsfélaga á landsbyggðinni. Björn Ingi
Hrafnsson rýnir í stöðuna.
HIÐ svonefnda Flóabandalag, sem í
eru Efling í Reykjavík, Hlíf í Hafnar-
flrði og Verkalýðs- og sjómannafélag
Keflavíkur, gengur nú um helgina frá
kjarasamningi til þriggja og hálfs árs
við Samtök atvinnulífsins, en aðildar-
félög Verkamannasambandsins
(VMSÍ) á landsbyggðinni eru á sama
tíma að búa sig undir verkfallsátök.
Forkólfar þeÚTa hafa sumir hverjir
ekki beinlínis fagnað samkomulagi
Flóabandalagsins við atvinnurek-
endur og gekk Pétur Sigurðsson, for-
maður Alþýðusambands Vestfjarða,
svo langt að hvetja félagsmenn Flóa-
bandalagsins til að fella samninginn í
atkvæðagreiðslu. Aðalsteinn Bald-
ursson, formaður Verkalýðsfélags
Húsavíkur og formaður fiskvinnslu-
deildar VMSÍ, sagði inntak sam-
komulagsins mikil vonbrigði og langt
frá þeim markmiðum sem umbjóð-
endur hans á Húsavík vonast eftir að
ná í kjarasamningum.
Björn Grétar Sveinsson, formaður
VMSI, er í nokkuð undarlegri stöðu;
stærstu aðildarfélög sambandsins -
með ríflegan meirihluta félagsmanna
á bak við sig - eru að landa löngum
samningi meðan himinn og haf virð-
ist milli samninganefndar SA og
landsbyggðarfélaga innan VMSI.
Björn Grétar hefur að því er virðist
tekið afstöðu með landsbyggðarfé-
lögum og fyrir vikið hlotið vægast
sagt kaldar kveðjur frá forsvars-
mönnum Flóabandalagsins. Fjórir
helstu forkólfar bandalagsins skrif-
uðu undir yfírlýsingu á fimmtudag,
þar sem mótmælt var harkalega
gagnrýni á nýgert samkomulag og að
það mætti túlka sem svik við launa-
fólk.
Brigsl og ásakanir formanna
„Félög Flóabandalagsins hafa
ekki blandað sér í kröfugerð eða
samningamál annarra stéttarfélaga
innan VMSÍ.
Af þessum sökum er það alvarlegt
mál þegar forystumenn annarra fé-
laga og formaður landssambands
þessara stéttarfélaga eru með brigsl
um að Flóabandalagið hafi svikið fé-
laga sína. Ásökunin um að hafa ekki
náð fram því sem hægt hefði verið á
ekki við rök að styðjast. Samningur
Flóabandalagsins talar þar sínu máli.
Lægstu launataxtar hækka um 30%
og ef það eru svik við verkafólk þá
eru allir samningar undangenginna
ára undir sömu sök seldir,“ sagði í yf-
irlýsingu bandalagsins.
Þar sagði ennfremur að benda
mætti á að félögin innan Flóabanda-
lagsins væru mikill meirihluti innan
Verkamannasambandsins og hefðu
lengst af borið hitann og þungann af
starfi og rekstri þess. „Þessi afstaða
forystu Verkamannasambandsins,
sérstaklega formannsins, kallar á al-
varlega skoðun á því hvort Flóa-
bandalagið eigi samleið með Verka-
mannasambandi íslands í fram-
tíðinni," sagði ennfremur í yfir-
lýsingunni.
Þeir sem kveiktu eldana
verða að slökkva þá
Halldór Björnsson, formaður
Eflingar og einn helsti talsmaður
Flóabandalagsins í þeim viðræðum
sem nú eru á lokastigi, sagði í gær að
ekki væri ofmælt að tala um gjá inn-
an Verkamannasambandsins. Hann
mótmælir því heldur ekki að hún sé
djúpstæð. Um klofning Flóabanda-
lagsins og landsbyggðarfélaga innan
VMSÍ í kjaraviðræðum segir Hall-
dór: „Við fórum ákveðna leið og þeir
fóru ákveðna leið. Við höfum ekki
gagnrýnt þeirra aðferðir og getum
ekki sætt okkur við að okkur sé stillt
upp sem hálfgerðum svikurum við
okkar umbjóðendur. Við erum auð-
vitað óánægðir með svoleiðis yfirlýs-
ingar,“ segir hann.
Er unnt, að hans mati, að brúa þá
djúpstæðu gjá sem hefur myndast?
„Ef á að brúa þessa gjá, verða þeir
sem kveiktu eldana að slökkva þá.
Það er alveg á hreinu,“ sagði Halldór.
Grétar Þorsteinsson, forseti Al-
þýðusambands íslands, segir þann
«1»

FLESTAR VERSLANIR
fré Id. 13.00 - 17.00
STJÖRNUTORG
skyndibita- og veitingasvæðið
frákl. 11.00-21.00
alla daga.
Þ R R S E MI /h J R R T R fl 51 (E R
UPPLÝSINSH5ÍMI 5 B B 7 7 B B SKRIF5TOFU5ÍMI 5 B 8 9 2 0 0
Morgunblaðið/Ásdís
Frá fundi forystumanna landsbyggðarfélaga innan VMSÍ í gær. Björn Grétar Sveinsson fer yfir stöðu mála
ásamt Þorsteini Arnórssyni, Birni Snæbjörnssyni, Þorkeli Kolbeinssyni og Signýju Jóhannesdóttur.
ágreining sem upp er kominn vera
áhyggjuefni. „Kröfugerð þessara að-
ila beggja hefur lengið fyrh’ í all-
langan tíma,“ sagði hann. „Báðum
hópum - bæði Flóabandalagi og
Verkamannasambandi - var ljóst í
hvað stefndi. Þetta byggist á því að
kröfugerðin - mat manna á því hvar
ætti að leggja áherslur og hvemig -
var mismunandi. Það er ekkert, sem
er að koma í ljós núna við þessa
samningsgerð. Það hefur legið ljóst
fyrir lengi. En fyrst og síðast er
ágreiningur af þessum toga áhyggju-
efnisagði Grétar.
Meðan forystumenn landsbyggð-
arfélaga innan VMSÍ þurfa að taka
afstöðu til verkfallsboðunar, fagna
forystumenn Flóabandalagsins 30%
hækkun lágmarkslauna á samnings-
tímanum; nokkuð sem þýðir að
lægstu laun fara úr 70 þúsund krón-
um upp í 91 þúsund á þremur og
hálfu ári. Jafnframt felur samningur
bandalagsins við SA í sér nálega 13%
hækkun almennra launa á samnings-
tímabilinu auk fleiri þátta. Athyglis-
vert er í þessu Ijósi að rifja upp kröfu
landsbyggðarfélaga innan VMSÍ um
lágmarkslaun undir lok samnings-
tíma upp á 110 þúsund krónur, eða 15
þúsund kr. hækkun á ári. Þeirri
kröfu höfnuðu forystumenn SA með
öllu; sögðu hana algjörlega óraun-
hæfa.
Mikilvægur fundur í dag
Formenn landsbyggðarfélaga inn-
an Verkamannasambandsins hittast
á mikilvægum fundi í dag og hyggj-
ast móta þar sameiginlega stefnu í
Ijósi þeirra aðstæðna sem uppi eru;
samnings Flóabandalags og aðgerða
ríkisstjórnarinnar í skattamálum.
Formennirnir hittust til skrafs og
ráðagerða ásamt formanni VMSI í
Kiwanis-húsinu við Engjateig í gær,
og hafa væntanlega þar rætt þann
ágreining sem upp er kominn, en þeir
vildu eftir þann fund ekkert láta hafa
eftir sér um þá stöðu sem upp er
komin, né um útspil ríkisstjórnarinn-
ar í skattamálum.
Bjöm Grétar sagði einfaldlega að
þessi mál yrðu ekki frekar rædd af
þeirra hálfu fyrr en eftir fundinn í
dag.
Forstjóri Þjóðhagsstofnunar segir aðgerðir stjórnar og
kjarasamninga ekki hafa úrslitaáhrif á efnahagslífíð
Helstu vandamálin verð-
bólga og viðskiptahalli
MARGIR velta nú fyiár sér hvaða
áhrif ákvörðun ríkisstjórnarinnar
um að greiða fyrir kjarasamningum
með því meðal annai’s að hækka
skattleysismörk í samræmi við
samningsbundnar launahækkanir
muni hafa á efnahagslífið. Þórður
Friðjónsson, forstjóri Þjóðhags-
stofnunar, sagði í gær að hvorki að-
gerðir ríkisstjórnarinnar né samn-
ingamir réðu úrslitum um þróun
efnahagslífsins í landinu, heldur
væru verðbólgan og viðskiptahallinn
þau vandamál, sem brýnt væri að
taka á ættu kjarabætur launþega
ekki að verða að engu.
„Þessar ráðstafanir, sem ríkis-
stjórnin hyggst gera, fela auðvitað í
sér tekjutap fyrir ríkissjóð," sagði
Þórður. „Það er áætlað að það verði
tæplega milljarður á þessu ári og um
1,2 milljarðar miðað við heilt ár. I
sjálfu sér em þessar tölur ekki það
stórar að þær skipti sköpum um
framvindu efnahagsmála á þessu ári
þegar horft er á þær í einangrun.“
Mikill hagstjórnarvandi
blasir við
Hann sagði að tvennt skipti aðal-
lega máli. Annars vegar fælu kjara-
samningamir í sér ívið meiri launa-
hækkanir en gert hefði verið ráð
fyrir í efnahagsáætlun þeirri, sem
Þjóðhagsstofnun hefði lagt fram.
„Munurinn er þó ekki það mikill að
það ráði úrslitum á einn veg eða ann-
an um þróun efnahagsmála, þó að
ríkisfjármálaaðgerðimar séu teknar
þar með,“ sagði hann. „Að öllu sam-
anlögðu sýnist mér að samninga-
gerðin og ráðstafanir ríkisstjórnar-
innar tefli stöðugleikanum ekki í
tvísýnu."
Hann sagði að hins vegar væri rétt
að ítreka og benda á að við blasi mik-
ill hagstjórnarvandi, sem væri í því
fólginn að verðbólga væri mikil og
sömuleiðis viðskiptahalli.
„Bæði verðbólga og viðskiptahalli
em meiri en við verður unað til
lengdar og þennan hagstjómar-
vanda þurfa menn að takast á við á
næstunni og gera það, sem gera þarf,
til að ná verðbólgu niður á viðunandi
stig og minnka viðskiptahallann,"
sagði hann. „Þessi vandamál fara
ekki frá okkur og það er í raun og
veru grafalvarlegur vandi, sem felst í
þri að verðbólga hér á landi hefur
undanfarna sex mánuði verið á bilinu
fimm til sex prósent miðað við heilt
ár. Það er sama hvernig á það er litið,
þetta er miklu meiri verðbólga en í
þeim löndum, sem við viljum bera
okkur saman við, og er óviðunandi til
lengdar. Þetta eru atriði, sem þarf að
taka til gaumgæfilegrar skoðunar,
þannig að komist á betra jafnvægi."
Þegar Þórður var spurður hvaða
kosti ríkisstjórnin ætti í þeim efnum
sagði hann það þyrfti að hægja á
vexti efnahagslífsins og ömggasta
leiðin til þess væri annars vegar auk-
ið aðhald í peningamálum og hins
vegar í ríkisfjármálum.
„Menn þurfa einfaldlega að fara
yfir hvernig best verður að staðið og
það verður það verkefni, sem menn
hljóta að takast á við á næstu vikum
og mánuðum," sagði hann. „Það er
ekki hægt að búast við því eða gefa
sér að þessi vandi hverfi af sjálfu sér
að óbreyttu. Við höfum í raun og vera
fylgst rækilega með framvindu efna-
hagsmála undanfarið og reynt að
greina að heldur hafi hægt á þenslu
efnahagslífsins, en þau em enn þá
óljós og biðin eftir einhverri staðfest-
ingu á því að verulegur árangur sé í
sjónmáli er orðin óþægilega löng.“
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði í gær að þær aðgerðir, sem
gripið yrði til í því skyni að vega upp
á móti tekjutapi ríkissjóðs, vegna út-
spils stjórnarinnar mættu ekki koma
í veg fyrir að fyrirhugaður ávinning-
ur skilaði sér til launþega.
Kjarabætur hverfa fljótt verði
verðbólga ekki hamin
Þórður sagði að vissulega þrengdu
allar takmarkanir á hugsanlegum að-
gerðum möguleika ríkisstjórnarinn-
ar, en hins vegar væri ýmislegt hægt
að gera án þess að það bitnaði á
kjarabótum. Aðhald í peningamálum
hefði til dæmis ekki þau áhrif að
skerða niðurstöðu samninganna.
„Þvert á móti gætu bæði aðhalds-
aðgerðir í peningamálum og í ríkis-
fjármálum treyst niðurstöðu þessara
kjarasamninga um kaupmátt frekar
en að veikja þar sem þær fela í sér að
verðbólga yrði rninni," sagði hann.
„Það er augljóst mál að það er ekki
mikil kjarabót fólgin í því ef verð-
bólga heldur áfram á sömu braut og
hefur verið, liggi áfram á bilinu fimm
til sex prósent. Þá hverfa þessar
kjarabætur býsna fljótt.“
Hann sagði að það væri hagur
allra að hemja verðbólguna og væri
ljóst að stöðugleikinn væri grund-
völlur aukinnar verðmætasköpunar,
þjóðartekna og hagvaxtar að undan-
fornu.
„Þegar til lengri tíma er litið er
auðvitað aukin framleiðni og afköst í
þjóðarbúinu það sem ræður kjömm
fólks en ekki annað,“ sagði Þórður
Friðjónsson.