Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1917, Blaðsíða 2

2
7726
7727
Mesta breidd um bakhöfuðin
Bakbreiddin milli afturstólpanna
Bakhæðin frá sæti
Sætishæðin
Sætisflöturinn
Stærð framhliðar milli stólpanna
Stærð hliðanna milli stólpanna
Hæð hliðanna uppyfir sætisflötinn
120 cm.
64,7-66,7 cm.
40,2-41,8 cm.
5.J-55 cm.
100 cm.
61-67 cm.
37-39 cm.
42 cm.
44,5-46 x 69,5-70,5.cm. 41,3-43,3 x 64-64,5 cm.
29,8-31 x 67-67,8 cm. 30-30,5 x 59,5-60,5 cm.
33 x 38-39 cm. 30-31 x 37-38 cm.
5-7 cm. 3,7-4,7 cm.
Eftirtakanlegastur er mismunurinn á sætishæð stólanna og bendir
undir eins á, að annar sje ætlaður karlmauni og hinn konu, sem
áletrun á hoöum og sýnir, eins og síðar skal frá skýrt. — Efnið,
sem stólarnir eru smíðaðir úr, er aðallega hirki, og að likindum ís-
lenskt. Sætisfjalirnar í þeim báðum eru úr furu. Ystu sætisíjal-
irnar í stærri stólnum, nr. 7726, eru úr fornum viði, en miðfjalirn-
ar 2 líklega gerðar úr nýlegum viði, er stóllinn var smíðaður; lokið
í miðri setu og miðfjöl, sú sem það er fest við, eru aftur á móti
miklu yngri, sett í stað hinna upprunalegu. — Lokinu á honum
hefir verið krækt með krók í lykkju á framhliðinni. — Lokið á 7727
er úr birki. — Því hefir verið læst með skrá, sem hefir verið á
framhliðinni að innan. Miðfjalirnar í framhlið og bakhlið á báðum
stólunum eru úr eik og sömuleiðis miðfjalirnar í hliðunum á nr.
7726; í þessar fjalir var hið íslenska birki óhentugt, en aftur á móti^
mjög gott í stólpa, bönd og bakrimla, er alt skyldi skorið út, —
Samsetningin sjest á myndunum. — Stólarnir hafa verið negldir
saman í fyrstu með trjenöglum, en síðar hafa sumstaðar verið rekn-
ir í járnnaglar. — Fletirnir eru allir dálítið ósljettir og ekki fylli-
lega beinir. Virðast þeir ekki hafa verið heflaðir sem nú er títt,
heldur mestmegnis höggnir, tálgaðir og skafnir. — Ætla má, að flos-
aðar eða útsaumaðar sessur hafi legið lausar á sætunum; nú eru á
þeim skinnsessur, líklega frá síðustu öld.
Lögun stólanna er mjög regluleg og samræmi milli beggja heim-
inga hvore stóls að gerð og stærð til, en útskurður og myndskraut
er með sifeldum tilbreytingum og þeim miklum, sýnilega af ásettu
ráði, til að gera stólana merkilegri, skrautið viðhafnar- og íburðar-
meira. Sjest þetta ljóst við samanburð á myndunum. Hið útskorna
myndaskraut er yfirirleitt í rómönskum stíl og myndirnar sumpart
úr mannlifinu, sumpart úr dýrariki náttúrunnar eða mannlegra hug-
mynda, en mestmegis úr jurtaríkinu, og þá aftur hugmyndum; enn
fremur bandfljettur, brugðningar og hnútar. Stólarnir hafa verið
ætlaðir til að standa með bakið upp að vegg og er það því óskreytt