Fréttablaðið - 11.06.2001, Blaðsíða 22

22
FRÉTTABLAÐIÐ
11. júní 2001 MÁNUDACUR
HRAÐSOÐIÐ
Fóstureyðingarskip til írlands
Hollensk áhugamannasamtök hyggjast bjóða írskum konum upp á fóstureyðingar
utan landhelgi við írland.
ÞORSTEINN STEPHENSEN
tónleikahaldari
r-
Island er
fóstureyðingar: Fóstureyðingarskip
leggur af stað til Dýflinar á írlandi
frá Amsterdara í Hollandi á mánudag
til þess að flytja konur sem vilja
binda enda á þunga sinn á alþjóðlegt
hafsvæði, út fyrir áhrifasvæði írskra
laga sem leggja bann við fóstureyð-
ingum. Hér er um að ræða sjúkraskip
sem gert er út af sjáflboðaliðahreyf-
ingu og heitir skipið Sea Change. Því
er sérstaklega ætlað að koma til móts
við þarfir írskra kvenna sem hafa
ekki efni á að fara til Englands í fóst-
ureyðingu. Joke van Kampen, einn af
forsvarsmönnum fóstureyðingar-
skipsins, segir að tilgangurinn farar-
innar sé að vekja athygli á stefnu
sem kúgar konur og veita þeim ör-
ugga aðstoð. Gert er ráð fyrir að
skipið komi við á ýmsum höfnum á
írlandi á tveggja vikna tíma. Skipinu
hefur verið boðið að sigla til Brasilíu
og Filippseyja í sama tilgangi.
„Það er reginhneyksli að konur
skuli deyja þúsundum saman af völd-
um ólöglegra fóstureyðinga", segir
læknirinn Rachel Gomperts, sem
framkvæma mun fóstureyðingarnar
um borð í skipinu. „Gert er ráð fyrir
að 53 milljónir kvenna láti eyða fóstri
á ári hverju í heiminum og þar af
gera 20 milljónir það ólöglega og við
ömurlegar aðstæður." Gomperts var
áður læknir um borð í Rainbow
Warrior sem Greenpeace gerði út.
Hún vonast til þess að konur komi
um borð í skipið að morgni, síðan
verði siglt út fyrir 12 mílna land-
helgi, og gerð aðgerð, og komið til
baka að kvöldi. Skipið er 130 feta og
hefur 25 sjúkrarými og skurðstofu
um borð.
Um 6300 írskar konur fóru til
Englands í fyrra til þess að láta eyða
fóstri, og talið er að fjöldi þeirra sem
það gera heimafyrir sé svipaður og í
öðrum löndum. Frá því 1992 hefur
konum á írlandi ekki verið refsað
Mary Muldowney, vinstri, og Cathleen O'
Neill eru talskonur samtakanna Women on
Waves Ireland, sem hafa fengið fóstureyð-
ingarskipið til Irlands.
fyrir fóstureyðingar sem fram-
kvæmdar eru á erlendri grund.
Búist er við því að komu skipsins
verði mótmælt víða á írlandi. ■
stærsti
markaðurinn
Hvers vegna nýtur þýska rokk-
hljómsveitin Rammstein svona mikilla vin-
sælda á fslandi?
„Þetta er bara rokk og ról að skapi
íslenskra víkinga. Ég sá þá í Berlín
fyrir stuttu og þetta er frábært tón-
leikaband."
HVERJAR
eru vinsældir þeirra i
öðrum löndum?
„Ég hef nú ekki mjög góða yfirsýn
yfir það. Þeir spiluðu í Astoria í
London og það komu um 700 manns,
sem er ekkert rosalega mikið. Ég hef
engar upplýsingar um hvað þeir
selja mikið af plötum út um allan
heim en ísland er langstærsti mark-
aðurinn og þeir selja hlutfallslega
langmest af plötum hér.“
HVAÐ olli því að óánægja varð með
miðasöluna á tónleíkanna?
„Það er alveg ljóst að það var um-
fram eftirspurn eftir miðum en í allt
voru seldir 12.000 miðar. Það var
reynt eftir fremsta megni að hafa
jafnan aðgang að miðum en ég held
að sama hvaða fyrirkomulag sé haft
á, það verður alltaf einhver ósáttur."
HVERNIG gat landsbyggðarfólk
tryggt sér miða?
„Það voru seldir miðar á Selfossi og
á Akureyri og svo voru miðar boðnir
á Netinu. Við settum 2500 miða á
Netið svo landbyggðin gæti tryggt
sér miða. Ég held að það hafi skilað
sér áð miklu leyti."
HVERS VEGNA
tæki einokað miðasölu á tónleikana?
„Það er fjarri sannleikanum að ís-
landssími hafi einokað miðasöluna.
Tónleikahaldarar eru sjálfstæðir að-
ilar sem njóta ekki ríkisstyrkja.
Þetta er áhættusamur bransi og þeir
leita leiða til að fá stuðning og sam-
starfsaðila. Íslandssími fékk eitthvað
af miðum til að selja viðskiptavinum
sínum eingöngu. Ég hugsa að það
hafi verið 5% af miðunum eða um
600 miðar.“
Þorsteinn Stephenssen er 33 ára og vinnur við
tónleikahald. Hann hefur m.a. séð um lcelandic
Airevaves tónlistarhátíðina s.l. tvö ár, Buena Vista
Social Club tónleikanna o.fl.
Almenn uppbygging
slær út stóriðju
Júlíus Sólnes gerði samanburð á nokkrum valkostum við atvinnuuppbyggingu og
komst að þeirri niðurstöðu að með hliðsjón af efnahagslegum, fjárhagslegum og
umhverfisþáttum væri hagkvæmast að ráðast í almenna uppbyggingu án stóriðju.
atvinnuuppbygging „Við samanburð
á valkostum komst ég að þeirri nið-
urstöðu að almenn uppbygging á
Austfjörðum án stóriðju hafi já-
kvæðari áhrif fyrir Austfirðinga
heldur en uppbygging stóriðju",
segir Júlíus Sólnes, prófessor í um-
hverfis- og byggingaverkfræði við
Háskóla íslands.
„Mér datt í hug að bera saman
umhverfisáhrif af því að reisa ál-
ver í Reyðarfirði og olíuhreinsun-
arstöð en samkvæmt úttekt rúss-
neskra aðila fyrir nokkrum árum
kom í ljós að hagkvæmt kynni að
vera að reisa sex milljón tonna ol-
íuhreinsunarstöð í Reyðarfirði. Til
þess að þetta gengi upp taldi ég
þurfa þrjá skilgreinda valkosti og
bjó því til ímyndaðan valkost al-
mennrar uppbyggingar án stór-
iðju.“ Júlíus fann umhverfisvísi-
tölu hvers valkosts fyrir sig og tók
þá mið af efnahagslegum og fé-
lagslegum þáttum auk landnotkun-
ar, umhverfisröskunar og loft-
JÚLÍUS SÓLNES
Ég set markmiðið, eins og menn hljóta
almennt að gera, að sú leið sem verður
farin verði til þess að styrkja byggð á
Austfjörðum
mengunar auk þess sem hann tók
umhverfisáhættu inn í myndina
vegna hugmyndarinnar um olíu-
hreinsunarstöð.
„Auðvitað verða menn að átta
sig á því að þetta var hrein
akademísk stúdía hjá mér og ég
var ekki að taka afstöðu til virkjun-
ar, álvers eða olíuhreinsunarstöðv-
ar. Þriðji valkosturinn er ímyndað-
ur af minni hálfu en nauðsynlegur
til þess að aðferðin gengi upp.“ Val-
kosturinn er svipaður viðhorfum
sem sett voru fram þegar Fljóts-
dalsvirkjun. Júlíus segir að hann
hafi litið til þeirrar fjárfestingar
sem menn hyggjast ráðast í vegna
virkjunar og álvers og gefið sér
það að menn ættu ekki að vera í
vandræðum við að setja upp áhæt-
tu- og fjárfestingarsjóð með einum
tíunda þess fjár sem til stendur að
setja í virkjun og álver. Þennan
sjóð mætti nota til atvinnuupp-
byggingar á Austurlandi en að auki
þyrfti ríkið að koma að þessu með
því að bæta samgöngur og efla
menntun. „Ég hef alltaf haldið því
fram að ef þú menntar fólk af sjál-
fu sér komi allt annað af sjálfu
sér.“ ■
FRÉTTIR AF FÓLKI
Eins og fram hefur komið eru
hvalir ansi frekir á fisk í sam-
keppni við fiskimenn. Á blaðamanna-
fundi Árna
Matthiesen á föstu-
dag þar sem hann
kynnti inngönguna í
Alþjóðahvalveiði-
ráðið urðu menn
fljótt sammála um
að tvennt væri til
ráða til að minnka
það magn fisks sem
hvalir borða frá mönnum. Annars
vegar væri að skjóta þá eins og
Bubbi Morthens söng hér um árið.
Hins vegar væri auðvitað spurning
hvort ekki mætti setja kvóta á þá og
myndi þeim þá fljótt taka að fækka
eins og tilfellið virðist vera með
þorskinn.
Pressan.is segir frá því að Dale
Campbell-Savours þingmaður
breska Verkamannaflokksins, hafi
fengið sæti í lávarðadeild breska
þingsins. Hann sé kvæntur íslenskri
konu, Guðrúnu Kristínu Runólfsdótt-
ur, sem er fyrsta íslenska konan til
að hljóta nafnbótina „lafði“. Guðrún
var flugfreyja hjá Flugfélagi íslands
á árunum 1967-1970 og hefur búið í
Englandi frá 1967, hún á föður, þrjá
bræður og systur heima á íslandi.
Guðrún og Campbell-Savours gengu
í hjónaband á Islandi. Guðrún segir í
stuttu samtali við Pressuna að eigin-
maður hennar hafi haft nokkur
kynni af landinu, það sé þó all langt
síðan hann kom hingað síðast, en þá
var hann hér í heimsókn ásamt hópi
þingmanna. Guðrún tekur nafnbót-
inni með stakri ró og sagði það „nú
bara vera tilviljun að maðurinn sem
hún varð ástfangin af, fyrir löngu
síðan, hafi fengið sæti í lávarða-
deildinni núna.“
Campbell-Savours hefur setið á
þingi sl. 22 ár og var á níunda
áratugnum einn nánasti samstarfs-
maður Neils Kinnock, þáverandi
leiðtoga Verkamannaflokksins. Hann
var einn helsti talsmaður stjórnar-
andstöðunnar í málum tengdum
stjórnsýslu. Hann er vel þekktur og
var frekar áberandi, þegar hann var
upp á sitt besta, og þótti sérstaklega
rökfastur og mikill' málafylgjumað-
ur.
Campbell-Savours hefur átt sæti
á breska þinginu fyrir Work-
ington í Norður-Englandi síðan
1979. Verkamanna- ■
flokkurinn hefur
ætíð haft góða
stöðu í Workington
og Campbell-Savo-
urs hlaut síðast
kosningu með um
64% atkvæða.
Hann er í hópí
eldri þingmanna
Verkamannaflokksins sem hafa
staðið upp fyrir sér yngri mönnum
og fá nú sæti í lávarðadeildinni, en
gömlu kempurnar Michael Hes-
eltine og Sir Paddy Ashdown eru
meðal þeirra sem fylgja Campbell-
Savours upp í lávarðadeildina.
Ekki liggja fyrir neinar öruggar
úpplýsingar um hversu hár
minnsti maður fslands er eða hefur
verið, segir á vísindavef Háskóla ís-
; lands. Fremur líklegt er þó að sá máð-
ur hafi þjáðst af sjúkdómnum brjósk-
kyrkingi (achondroplasiu) sem er arf-
' gengur sjúkdómur og veldur dverg-
vexti. Útlimir eru þá óeðlilega stuttir
miðað við búk. Meðalhæð karla með
þennan sjúkdóm er rúmlega 120 cm.
Lágvaxnasti fullorðni karlmaður
sem sögur fara af samkvæmt
sömu heimild, var Ameríkumaðurinn
Calvin Philips sem fæddist í
Massachusetts 14. janúar 1791. Nítján
ára gamall mældist hann 67,3 cm á
hæð og 27 kg. Lágvaxnasta fullorðna
manneskjan sem vitað er um, var hol-
lenska stúlkan Pauline Musters sem
var kölluð Pálína prinsessa. Hún
fæddist í Hollandi í febrúar 1876 og
var 30,5 cm álengd við fæðingu.
Fjögurra ára gömul var hún aðeins
38,1 cm á hæð. Hún dó 19 ára gömul
úr lungnabólgu og heilahimnubólgu í
New York borg 1. mars 1895. Þá var
hún rétt tæpir 60 cm á hæð. ítalska
stúlkan Carolina Crachami fæddist í
Palermo á Sikiley 1815 og við fæð-
ingu var hún tæpir 18 cm á lengd.
Hún lést 9 ára gömul og mældist þá
tæplega 52 cm á hæð. Beinagrind
hennar má nú sjá í Hunter safninu,
Royal College of Suigeons í London.
Engar upplýsingar eru til um hvað or-
sakaði dvergvöxtinn hjá þessum ein-
staklingum’.
▼ .
'
samspil -núrtan
Útsála á hljóðfœrum
11 - lójúní
Við eigum 1 árs afmæli.
Af því tilefni bjóðum við aflsátt sem um
munar, einnig af nýjum vörum.
20 - 50% afsláttur
Tónlistarfólk komið og gerið góð kaup.
Samspil - Nótan, Skípholti 21, sími 595 1960
„Stjörnuspáin þín í dag segir:
„Ef þú býöur einhverjum út að
borða í kvöld áttu gott í vændum.