Lögberg - 19.12.1946, Blaðsíða 2

EtOCtKtCtCtCCCtCtCiCICtC tctctctctctetctctctctctctetctctctctctctctctctctctctctctctctci
2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. DESEMBER, 1946
Brú frændseminnar
Eftir prófessor Richard, Beck.
(Meginmál rœðu, er flutt var í
fagnaðarveizlu við komu Karla-
kórs Reykjavíkur, að Garðar,
N. Dakota, 15. nóvember 1946).
Herra forsti!
Ágætu gestir heiman um haf!
Kæru landar!
Mér er það alveg sérstakt á-
nægjuefni að mega taka þátt í
þessu hátíðahaldi til heiðurs hin-
um 'kærlotkmnu gestum heiman
af ættjörðinni t>g eiga með þeim
hætti nokkurn hlut að því að
bjóða þá velkomna.
Hér er einnig um sérstæða
heimsókn að ræða, söguríkan við-
burð, því að Karlakór Reykja-
víkur er fyrsti söngflokkur heima
þjóðarirmar, sem heimsækir oss
íslendinga á þessum slóðum.
Annað er það, sem er enn at-
hyglisverðara og gerir komu hans
hingað að sama skapi sögulegri:
Hann er fyrsti söngflokkur frá
íslandi, sem farið hefir í söngför
vestur um haf. Er með þeirri
ferð hans brotið blað í sögu
menningárlegra viðskifta milli
íslands og Bandaríkjanna, og þá
er þar eigi síður um menkisvið-
bmA5 að ræða í framhaldandi
menningarlegum samskiftum
milli íslendinga austan ihafs og
vestan, sem vænta má, að hafi
bæði djúp og varanleg áhrif í
vakningaxiáttina í þjóðræknis-
málum vorum.
Með það sér í lagi í huga, vil
eg, sem íslenzkur vara-ræðis-
maður í Norður-Dakota, þakka
þjóðræknisdeildinni “Ðárunni”
og bygðarfólki öllu fyrir að hafa
færst það ágæta þjóðræknisverk
í fang, að gangast fyrir því, að
Karlakórinn héldi söngsamkomu
hér í bygðinni, og fyrir þá ra-usn,
að bjóða söngmönnunum að
dvelja hér yfir þessa helgi í gest-
vináttu sinni. Má það, sem og
tþessi virðulega fagnaðarveizla,
vera hinum góðu gestum nokk-
ur vottur þess, að hér lifir enn
glatt í hinum gömlu glæðum
ræktarseminnar, að hér situr ís-
lenzk gestrisni enn í hásæti.
Og þegar gestirnir fara að
svipast um hér í bygðinni, munu
þeir sfkjótt komast að raun um
það, að margvísleg mannvirki,
kirkjur, skólar og samkomuhús,
og ekki sízt, akrarnir sjálfir, þó
nú séu þeir eðlilega með haust-
svip, bera fagurt vitni íslenzkri
hreystilund, íslenzkum mann-
dómi, sem horfðist djarft í augu
við erfiðleika landnámsáranna,
tók þá föstum glámutökum, og
gekk sigrandi af hólmi.
Réttilega fórust K. N. skáldi
orð í þessum Ijóðlínum í kvæði
sínu í tilefni af 50 ára afmæli
þessarar fögru og söguríku bygð-
ar:
“Hér gjörðist vor saga, sem birt-
ist í brag,
þá börðust og vörðust hér menn,
og staðurinn sá, sem vér stönd-
um nú á,
er stríðsvöllur menningar enn.”
Um landnámsmennina ís-
lenzku, sem hér ruddu brautina,
má með sanni ségja í orðum
Davíðs frá Fagraskógi: “Heill
yður, norrænu hetjur; heill yður,
íslenzku landnámsmenn!”
En frumherjamir íslenzku,
sem hér háðu sína hörðu en sig-
ursælu ibaráttu, stóðu ekki einir
í stríði. Mörg nútíðar Bergþóra,
um drenglund og skapfestu, stóð
þeim ótrauð við hlið. Því skyldi
aldrei gleymt, svo grundvallandi
og mikilsvert var starf landnáms-
mæðranna. Fagurlega og verð-
uglega mintist frú Jakobína
Johnson þeirra einnig í kvæði
Sínu fyrir minni þeirra á 50 ára
afmæli iþessarar bygðar:
“Því trú sem hennar flytur fjöll:
Hún framtíð vígði spor sín öll,
hún kveikti eld á arni nýjum,
svo auðnin bygðist vonum hlýj-
um,
hún vöggu nýrri valdi stað,
og vögguljóðin fyrstu kvað.”
Hér “sefur hetja á hverjum
bæ”. Hér tala jafnvel sjálfir
steinarnir um glæsilegar sigur-
vinningar íslenzkra landnáms-
manna og kvenna á erlendum
vettvangi.
Viturlega hefir það sagt verið,
að hvar sem íslenzkra manna
getur, þar er Island. Landið og
þjóðin eru tengd órjúfanlegum
böndum. Undir merki íslenzkra
manndómsihugsjóna unnu ís-
lenzkir brautryðjendur vestan
hafs, karlar og konur, sigra sína
í hinu nýja landnámi. Stutt er
því sporið frá íslenzkum land-
nemum hérlendis til Islands.
Þangað — heim um haf — vil eg
beina huga yðar, vestrænna tii*
heyrenda minna sérstaklega, ör-
stutta stund, enda veit eg, að
hann er þegar þangað floginn.
Vér íslendingar í landi hér
minnumst þess táðum, að vér
eigum margþættan og merkileg-
an menningararf fró fortíðinni,
sem varðveita ber og ávaxta sem
lengst. Sæti það illa á mér, og
er mér fjarri, að vilja gera lítið
úr frægðarríkri gullöld þjóðar
vorrar á liðinni tíð og hinum auð-
ugu og ávaxtaríku fortíðarverð-
mætum vorum. Þaðan hefir þjóð
vor ihaft eldinn, þegar þungur
hrammur óáranar og kúgunar
hvíldi sem martröð á henni, og
við sjálft lá, að hún yrði úti,
andlega talað, á þeirri öræfa-
göngu sinni. Minnugur er eg
þess jafnframt, að nútíðarmenn-
ing vorrar sagnauðgu þjóðar
dregur næringu sína og vaxtar-
þrótt úr jarðvegi fortíðannnar.
En iþó að oss sé skylt að kunna
að meta að verðleikum “Island
:tpctctctcecictctc«tctctc>ctetetcictcictctctctctctctc*cic<c(ctcic>c«ctctctctctci
BEZTU JÓLA- OG NÝÁRSÓSKIR TÍL ISLENZKRA
VIÐSKIFTAVINA VORRA OG ALLRA ISLENDINGA
Sími 42 321
Arctic Ice
Company, Limited
156 BELL AVE. - Winnipeg, Man.
Ums>st3»)>tat>tatit9i»3tata)at>istii3)9t3»t9>»>atatst»»a)a9s»ti»si3)ats)si9)»i3ta!»i»)ai»t»t»)«
^tetctctctctcteteeetctetctcectetetetetctcieteteieteeetetetctetetctctctctcictctctetctctcictctetcictctetc
i
I
I
5
»
»
1
*
I
*
3
JÓLA OG NÝÁRSÓSKIR TIL VORRA ISLENZKU
VINA!
ITlercLnts
Hotel
J. SEREDA, JR., ráðsmaður
S E L K I R K
M A N I T O B A
atatatatatatstatatataiatstatstatatstatatatatatatatatatataiatsíaiataistaiaiataistatatstaiatatatatatatatsti
octctctctctctctctetcectctctetctctctetctctctctctctctetcteectctctetetceetctctctctcictcectctetctcictcicmm
5 *
i
Vér óskum íslenzkum
viðskiftavinum vorum
og öllum íslendingum
gleðilegra jóla og gæfu-
ríks nýárs.
National
Motors
Limited
MERCURY and LINCOLN
DEALERS
276 COLONY ST.
WINNIPEG, MAN.
SÍMI 37 064
aatitatatstatatititatseatstatsistsiaiitatsistseststatititiiiistatsdiatststititsiitatagit
hið gamla” og þann mikilvæga
og lífræna menningararf, sem
vér höfum þaðan hlotið, þá meg-
um vér eigi láta oss sjást yfir
“ísland hið vaxandi, nýja”. Vér
verðurn að bera í minni, að um
margt er að skapast ný menning
á íslandi; þjóðin er andlega glað-
vakandi og á hröðu framfara-
skeiði. Sannleikurinn er sá, að
framfarir hinnar íslenzku bjóðar
hafa á undanförnum árum verið
svo stórstígar á mörgum sviðum,
að hreinni furðu sætir. Menn
trúa því vart, nema menn sjái
það eigin augum. Með hverju ári
lærir þjóðin að færa sér betur og
betur í nyt auðlindir landsins til
sveita og sjávar. Hún hefir beizl-
að fossana og tekið jarðhitann í
þjónustu sína. Þjóðin lifir, eins
og vel hefir sagt verið, “í vax-
andi trú á gróðurmagn hmnar
íslenzku moldar.”
Á íslenzku þjóðinni hefir á síð-
ari árum ræzt eftirminnilega hið
fornkveðna, að “vex hugur, þá
vel gengur.” Sigrarnir í sjálf-
stæðisbaráttu hennar, og þá
emkum lokasigurinn í þeirri
löngu og harðsóttu baráttu, end-
urreisn lýðveldisins fyrir tveim
árum síðan, hefir skapað hjá
þjóðinni sterka trú á sjálfa sig
og framtáð hennar. En það er
grundvailaratriði í framsóknar-
baráttu hverrar þjóðar og orku-
uppsprettan mesta, því að Bjöm-
stjerne Björnson hafði rétt að
mæla, er* hann sagði (þýðing
séra Matthíasar Jochumssonar):
“Sú þjóð, sem veit sitt hlutverk,
er helgast afl um heim,
eins hátt sem lágt má falla
fyrir kraftinum þeim.”
Vordraumar hinnar íslenzku
þjóðar eru óðum að rætast.
Framtíðartrú hennar hefir aldrei
sterkari verið heldur en einmitt
á þessum árum. Og eg er þess
fullviss, að sú trú hennar lætur
sér eigi til skammar verða, og
geng eg þess þó alls ekki dulinn,
að ættþjóð vor á við margvíslega
erfiðleika að glíma. En sagan
sýnir, að hún hefir áður staðið
áf sér marga harða hrynu, marg-
an hvassan örlagabyl, og því trúi
eg, að hún muni koma sigrihrós-
andi úr glímunni við vandkvæði
líðandi tíðar.
Hér í kvöld eigum vér því láni
að fagna að hafa sem gesti vora
stóran hóp glæsilegra fulltrúa
hins nýja íslands og íslenzkrar
nútíðarmenningar. Þeir koma
einnig færandi hendi, því þeir
færa oss ísland á ihljómavængj-
um, bjarkaþyt og svanasöng á
heiði, lækjanið og fossins djúpa
kyngimál, báruhjal' og brim við
strönd. Islands eigið lag ómar í
söngvum þeirra, hjartaslög
heimaþjóðar vorrar. Og þeir
söngvar finna næman hljóm-
grunn í sálum vorum, því að ó-
högguð standa orð Gríms Thom-
sen:
The Swan Manufacturing
Company
Manufacturers of
SWAN WEATHER STRIP
Halldor Methusalems Swan
Eigandi
281 James St. Phone 22 641
i»ictctctctctctctctctctcietctctctctctcecteictcectcectcectctctcteicecictcecectctctctctctetctcicecic«cectcf
ar m
g
W I N G S C A F E I
|
I
692 Sargent Avenue
Úrvalls máltíðir við sanngjörnu verði.
Fyrsta flokks afgreiðsla
Njótið hátíðamáltíðanna hjá WINGS CAFE
1
Isaiatatsiataiaiatatataiatststatstatatatsistatatatsiststatsiatatststatatsiatsisiatstatatatatatst:
»J
«tetctetctctetctei«'€tetetet«tetetctetetetetetcect<tctetetcictctcictctctctetetctete<ctctctcic!cic|
Gefðu —
a
“<@jafar=á§>kírtemf
i
%
frá
“Þú ert jafn gamall
og fœturnir á þér” •
Macdonald
SHOESTORE
492-4 MAIN STREET
1
&
astixa.atstats)sta)>ia)atsiais)»ata)a)aisis)a)a9s)a)a)3ta)atatatsta9stsist>iatat>istata9s)a9atstatatat«
• Til allra meðlima íslenzka þjóðarbrotsins í Vestur-Canada
flytjum vér hugheilar óskir um gleðileg jól og farsælt nýár.
• Þróun samvinnuhreyfingarinnar í Vestur-Canada stendur
í mikilli þakkarskuld við fólkið, sem kom austan um haf til
þess að taka þátt í hinu vaxandi þjóðlífi voru.
• Á þessu stigi, eru samvinnusamtökin í Saskatchewan á
merkilegu þróunarskeiði, og er meðlimatala þeirra nú kom-
in upp í 432,000.
• Reynslan hefir sannað, að grundvallarreglur samvinnunnar
hafa gert kleift, að koma á fót margvíslegum umbótum til
hagsmuna fyrir fólkið alt, á frjálsum kjarabóta grundvelli.
• Því fleiri viðfangsefni sem fólkið sjálft getur leyst af hendi
án íhlutunar stjórnarvalda, eða styrktar af þeirra hálfu,
þess betra fyrir hina demókratísku lifnaðarháttu vora.
• Samvinnumálaráðuneytið er stofnað og starfrækt með það
fyrir augum, að aðstoða þá, er stofna vilja samvinnu fyrir-
tæki og leiðbeina þeim varðandi markaði og verzlunar við-
skifti.
The Department of (o-operation
and (o-operative Development
Qo-vesuutiesU of SaÁJeciÍciteiaait
HON L. F. McINTOSH,
Minister
B. N. ARNASON,
Deputy Minister