Lögberg - 19.12.1946, Blaðsíða 20

20
LÖGBERG, FIMTUDAGLNN 19. DESEMBER. 1946
Aðkvœðamikið ritgerða-
og rœðusafn
Ejtir PRÓFESSOR RICHARD BECK
Jón Bjarnason: Rit og rœður. Winnipeg, Hið
Evangelisfca Lúterska Kirkjufélag íslendinga
í Vesturheimi, Winnipeg, Manitoba, 1946.
Það var ágætlega ráðig af Hinu Evangeliska Lúterska Kirikju-
félagi Islendinga í Vesturheimi, að minnast aldarafmælis hins
mikilhæfa og álhrifaríka 'leiðtoga síns, séra Jóns Bjamasonar, dr.
theol., með 'því að gefa út úrval úr ritum hans og ræðum. Það er
honum lifandi minnisvarði, .því að þar talar hin spámannlega rödd
hans, og í skáldlegum lókingum hans og meitluðu móli, sem er
hæfur búningur þróttmikilla og djúptækra hugsana hans, lýsir
hinn stórbrotni persónuleiki hans sér kröftuglega og eftirminnilega.
Fjögra manna nefnd annaðist
undirbúning útgáfu þessa úrvals
úr ritum séra Jóns af hálfu
Kirkjufélagsins, og skipuðu
nefndina þeir séra Valdimar J.
Eylarads, séra Sigurður Ólafssop,
Sigtryggur Ó. Bjerring og Jón J.
Bíldfell. Hafa þeir leyst verk
sitt prýðilega af hendi, því að
valið hefir áreiðanlega tekist vel,
og var þó af miklu efni og víð-
tæku að taka. Eins og sæmir jafn
merlku riti að innihaldi, hefir
einnig verið vandað til þess um
allan ytri búning, svo að sómi
er að, en það er prentað hjá The
Coluimibia Press, Ltd.
Ritið hefgst með allítarlegum
og sérstáklega greinargóðum for-
mála’eftir Jón J. BíLdfell. Er þar
lýst í glöggum megindráttum
æfi- og starfsferli séra Jóns,
skapgerð hans og lífsskoðunum,
og hlutverki hans meðal Islend-
inga vestan hafs. Leynir sér eigi
einlæg aðdáun og ást greinaihöf-
undar á hinum svipmikla kirfcju-
leiðtoga og menningarfrömuði,
en þó er lýsingin ‘á honum laus
við öfgar.
Formálanum fylgja síðan vitn-
islburðarbréf séra Jóns frá Lat-
ínusfcólanum og Prestaskólanum,
en hann var námsmaður ágætur,
og gat sér þegar í skóla eigi að-
eins orð fyrir frábærar gáfur,
heldur einnig fyrir einurg og
kjark, sem síðar einfcendu hann
einnig svo af bar. Þá eru hér
prentuð vígslubréf hans, bisk-
upsvottorð, köllunarbréf frá
Gimli og köllunarbréf frá söfnuði
Islendinga í Winnipeg, og eiga
þau skjöl öll sitt sögulega gildi
og vel heima í minningarriti sem
þessu.
Kemur þá að meginefni ritsins,
og eru þar fyrst þessir fjórir af
hinum efnismiklu og tilþrifa-
mifclu fyrirlestrum séra Jóns, er
vöktu á sínum tíma óvenjulega
athygli Islendinga beggja megin
hafsins, hvort sem menn voru
höfundinum sammála í trúar-
efnum eða eigi: “Það sem mest er
í heimi”, “Það sem verst er í
heimi”, “Mótsagnir” og “Eldur
og eldsókn.”
Eru fyrtaldir fyrirlestrar hans
— og þeir eru ágæt dæmi fyrir-
lestra hans í heild sinni—þrungn-
ir að hugsun og eldlegum sann-
færingarkrafti, málið kjarnmik-
ið og rammíslenzkt, mælsfcan
víða fágæt og myndir þær, sem
brugðið er upp, mifcilúglegar og
hásfcáldlegar. Nægir í því efni
að taka upp eftirfarandi máls-
1
IMPERIAL OIL LIMITED óskaröllum
íslenzkum viðskiftavinum gleðilegra
jóla og góðs og gæfuríks nýárs.
I
|
¥
¥
V
í
V
■
I
I
IMPERIAL OIL LIMITED
©»3i>raía!3í3i3i3i»!aia>a3saiai3!>.'5i3i2!3íaa^3!S)3>3i3-;aí3iai3i2i3'i2!aai»i3!'A2!a3)3»s.a2tSi3ísí
gteteteteieieteteteteteteíeietetctciete'eteteteteietete'ÆWteteteieteteieteteieteteteieteietcteteietesea
3
g
l
1
I
1
I
V
¥
¥
I
I
I
i
I
¥
i
I
f
¥
i
Við óskum íslendingum gleðilegra jóla og
gæfuríks nýárs!
LUNDAR HOTEL
E. DELMAGE, forstjóri
M a n i t o b a
Lundar
SMt»S>»»3}3)3i9l3l3l3iai3l3»iatSl»9;3lSiSlSl3l9lS>3iaiSl«3í3l3iai3iaiSl»3}3s3t2i3i»ia»ik>ia!S
Peöt Witibtx Jfrom ...
1K*J€W€L
FOOD STORCS
CHANGE
NOW TO sl
• After being made
the purest and most
efficient lubricating
oil possible, Peerless
Motor Oil is “Alloyed”
as a protection against
the natural tendency
of ordinary oils to ox-
idize under heat artd
pressure, just as steel
is alloyed to make
stainless steel as a
protection f r o m o x -
idation,
• Keeps Engines Cleaner • Keeps Cars Running Longer *Cuts Repair Costs
BRITISH AMERICAN OIL CO., LIMITED
grein úr fyrirlestrinum “Eldur
og eldsókn”:
“Eg get lesið alla framfara-
sögu heimsins út úr eldinum. Eg
get lesið alla söguna um sæluna
og sársaufcann í lífi mannkyns-
ins út úr eldinum. Eg get lesið
hið eilífa lögmál lífsins og dauð-
ans út úr eldinum. Gjörvöll
framfarabarátta þjóðanna og
mannkynsins yfir höfuð að tala
er fólgin í því, að það er verið
a<5 sækja eld og bera hann inn á
heimilisarin hinna einstöku þjóða
eða mannfcynsins í einni heild.
Það gengr mjög misjafnt í þeirri
eldsóknarsögu. Sumir ná eng-
um eldi, eins og þegar hefir verið
á bent. Hann fæst aldrei fyrir-
hafnarlaust, því efckert, sem á-
gætt er í sjálfu sér, má fást eða
getr fengizt á þann hátt. Sumir
skaðbrenna sig á eldinum, og
suma gleypir hann lifandi, leiðir
yfir þó algjöra eyðilegging. Og
þó að eldsóknin hafi fullkomlega
heppnazt og mönnum tafcist að
búa svo um heim hjá sér, að hann
geti efcki dáið, vill alt af öðru-
hverju falla á hann fölskvi. Svo
við og við þarf alt af að vera að
Lífga hann við. Og sú sifelda
viðlífgan eldsins er eins og ný
og ný eldsókn. En svo kemur
lfka nokkuð annað til athugunar
í sambandi við þetta mál. Menn-
ingarframfarir þær, sem fengnar
eru á þeim eða þeim staðnum
eða þeim og þeim tíma í sög-
unni, fullnægja mönnunum
aldrei. Mikið vilL æíinlega meira.
Það, að hafa náð að uppsprettu
sælunnar, sem áðr var álitin og
að nökrku leyti var það í raun
og veru, vekr æfinlega þrá eftir
meiri sælu. Sælutakmarkið fær-
ist eins og á undan manni um
leið og maðr fheidr för sinni á-
fram á braut menningarinnar,
alveg eins og sjóndeildarhringr-
inn flyzt með vegfarandanum,
svo að iblettr sá, þar sem himinn
og jörð sýnast mætast, er í raun-
inni alt af jafn-langt undan. E’ldr-
inn gamli lifir á arninum, en
hann fullnægir ekki; það er eins
og hann sé dauðr. Það þarf að
sæfcja nýjan eld. Á þennan hátt
verðr mannkynssagan að marg-
ítrefcagri, stöðugt áframhald-
andi eldsóknarsögu. Og sú saga
segir að sjálfsögðu frá margfaldri
blessan, sem inn í líf manna og
inn á heimili manna hefir komið
út af því, að hafa fengið og vera
sífellt að fá eldinn inn til sín.
En hún segir líka jafn-sjálfsagt
frá því, hve óvarlega og iLla
menn hafa farið mieð eldinn,
segir frá því, hve hörmulega
menn hafa óft ‘brent sig á eldin-
um, segir frá óteljandi eldsvoð-
um, sem fyr og síðar hafa gengið
yfir bygðir manna, sýnir, hve
syndsamlega og raunalega menn
hafa einmitt notað það, er kalla
má eld í andlegum skilningi,
framfara-aflig í heiminum, upp-
lýsingarafl mannkynssögunnar,
alveg eins og hinn náttúrlega
eldinn, til þess að gjöra út af við
bræðr sína; sýnir óteljandi and-
legar morðbrennr, Blundketils-
brennr, Njálsbrennr og Flugu-
mýrarbrennr, viðsvegar um
heim, og lætr oss heyra angistar-
óp þeirra, sem á þann hátt er
verið að brenna inni. Út af til-
veru þess í mannlegu lífi, sem
hinn náttúrlegi eldr táknar, og
út af því, að svo makalaúst er
vandfarið með lífsgæðin öll, sem
framfaraþrá mannsins keppir
eftir, eins vandfarið með þau eins
og eldinn, hefir stórmikill hluti
mannkynssögunnar á liðnum öld-
um orgið að hryggilegri tragedíu,
átakanlegri harmsögu. Og út af
þessu sama verðr líf mannanna
þann dag í dag að harmsögu,
þegar þeir hafa ekki vit eða vilja
á því, að fara vel með eldinn.”
Þá koma 18 ritgerðir séra Jóns
um ýms efni. Er þar því um
næsta fjölbreytt úrval að ræða,
og allar sverja þessar greinar sig
í ætt um einarðan málaflutning
og snjallan stíl. Þær bera því
vitni, sem aðrar ritgerðir hans
og ræður, hve djarfmannlega
hann vó að öllu því, er hann
taldi óheilindi og horfa til spill-
ingar í þjóðlífi Islendinga vest-
an hafs og austan. Jafn sterkan
vitnisburð bera þessar ritgerðir
um fastheldni 'hans við “hinn
postullega kristindóm Nýja
testamentisins”, eins og hann
skilgreinir kjarnann í trúar-
skoðunum sínum í einu bréfa
sinna til séra Þórhalls Bjarnar-
sonar bisfcups.. en boðun þess
kristindóms er uppistaðan og í-
vafið í öllum ritum hans, sú
þungamiðja, sem alt hnígur að.
Kernur þá að beim prédikun-
um séra Jóns, sem teknar hafa
verið upp í rit þetta, en þær eru
hver annari andríkari og til-
komumeiri. Skipar þar öndveg-
ið, eins og sæmdi bezt, hin mikla
hátíðarprédifcun hans, “Islands
þúsund ár”, sem hann flutti við
fyrstu ístenzka guðsþjónustu í
Vesturheimi, á þúsund ára þjóð-
hátíð íslendinga, 2. ágúst, 1874,
í Milwaukee, Wisconsin, og
þrungin er að spámannlegri
(Frh. á bls. 21)
steteteietacietetetetcieteteieieieteictctctctciev
t x
s V I C T O R
Matvöruverzlun
NÝIR ÁVEXTIR
Jóla og Nýársóskir til
vorra íslenzku
viðskiftavina.
687 Sargent Avenue
stsaisisistsiaistsiaisiaisisisiaisisisisisis
pteieteteieteieteteteieteteteieteteteteteieteteicteieieteteteteteieteteteteteteteieieieteteteicteieieteij
|
1
3
i
I
i
Við óskum öllum íslendingum
gleðilegra jóla og farsæls nýárs!
ASGI ERICN’Í
PAINT AND WALLPAPER
Verzlum með allar tegundir af
málningarvörum og veggpappír.
Sími 34322
¥
¥
¥
| 698 Sargent Avenue
E»9)9l9iai9l9>9iai>lSl9iai9l9lSiai9)9lSl3iat9l9lSl9>3>ai9l3l9iai9)3lSlSl9iai9lSlSiaiS)St9l3)3lSlSlS)aið
e»eteieigtetete»etete!e!etetet«!€teie«eieteiete!e'e«e!e!eietetetetetetet«teietei«tetei«!etetetetetetete«
1 I
Einlægar jóla- og nýársóskir til viðskiftavina minna
og allra íslendinga!
frá
Jo-Ann Beauty Shoppe
H. JOSEPHSON, eigandi
693 Sargent Avenue - Winnipeg
Talsími 80 859
®siaiaisisiaisisi9i2isi9i»iai9isi aiaiaiaisia.aaiaiaí 9i9i9i aaaiaiStaiai 9i»i 2.si9iai9(ai2i9iaiSiSiSi>Ki'-
ttteteteteteteteteteteteteieteteteteteteietetetetetete'eteteteteteteteteteieieteieteteietetetetetetetete®
f $5
INNILEGAR
JÓLAK.VEÐJUR
til vina vorra og viðskiftavina
I
f
I
GUNORV-PVMORE LIMITED
60 Victoria Street, Winnipeg
SÍMI 98211
I
%
I
1
I
iti
T. R. THORVALDSON, Manager
*9t»iaistSiSi>íaisiaiaisiBisi>iSiSi2iai3iaiaia}9i9iSi9iaíaia,3i9i9iais»iatsiSi9iSiaisiSi>i9i>iaiSiSiai«
HOUSEHOLDERS
Att&HÍi&n!
We have most of the popular brands of
coal in stock at present, but we cannot
guarantee that we will have them for
the whole season.
We would advise that you order your fuel
at once, giving us as long a time as pos-
sible to serve you better.
MC fURDY CUPPLY p0., LTD.
V^BUILDERS'|3 SUPPLIES andCoal
Phone 37 251 (Priv. Exch.
ERIN and SARGENT WINNIPEG