Lögrétta - 01.07.1933, Blaðsíða 16

127
LÖGRJETTA
128
Sítíl saga
um stórt málefní,
Kreppan ætlaði alla að drepa, hjer eins
og annarstaðar. Menn vældu og voluðu, sáu
ekki annað en atvinnuleysi, hungur og hor-
dauða framundan. Þó voru öll geymsluhús
útgerðarmanna hringinn í kring um landið
full af fiski, af því að erlendu þjóðimar,
sem áður höfðu keypt hann, gátu það nú
ekki og sultu. Öll geymsluhús bændakaup-
fjelaganna hringinn í kringum landið voru
líka full af keti og tólg, ull og gærum, af
sömu ástæðum. Hjer horfðu menn fram á
sult og atvinnuleysi af því að erlendu við-
skiftamennirnir gátu ekki keypt vörur okk-
ar, og þar úti i veröldinni sultu þeir af þvi
að við og aðrir viðskiftamenn þeirra gátu
ekki keypt af þeim.
Þá var það sem fyrirliðar allra stjórn-
málaflokka hjer í landinu tóku höndum
saman og Ijetu í einingu þennan boðskap
út frá sjer ganga:
Komið til okkar allir þjer, sem atvinnu-
lausir eruð, svangir og klæðlausir; við ætl-
um að sjá fyrir ykkur.
Og þeir sögðu við þá:
„Við sendum öll sjófær skip, sem til eru
í landinu, út á veiðar. Farið og látið skrá
ykkur á skipin. Matur er þar nógur, og
klæðnaður er þar handa ykkur öllum. Fjöl-
skyldur ykkar fá fæði í matsöluhúsum, sem
verið er að koma upp til og frá í bænum og
víðsvegar úti um land, og fatnað fá þær
í fatabúðum, sem líka eru að rísa upp víðs-
vegar. Sama er að segja um það vinnulið,
sem þörf er á í landi, til þess að sjá um afla
skipanna. því verður öllu sjeð fyrir lífs-
nauðsynjum á sama hátt.
Af þeim, sem heldur kjósa að stunda land-
búnaðarvinnu, sendum við 100—200 manns
i hverja sýslu á landinu, eftir stærð þeirra
og íólksfjölda. Þessu liði skifta sveitirnar
jnilli sín, og það vinnur hjá bændunum yfir
heyskapartímann. Það á að fá gott fæði, og
vinnuföt afhendir hreppstjórinn í hverjum
ilreppi ókeypis. En fjölskyldur þessara
rtianna fá fæði og klæðnað í matsöluhúsum
og fatabúðum þeim, sem fyr eru nefnd.
Hver maður fær að vinnutímanum loknum
seðil, sem sýnir, hvar hann hefur unnið og
hvað hann hefur unnið, og allir, sem tekið
hafa þátt í vinnunni, fá að lokum full laun
fyrir erfiði sitt í einhverjum þeim verðmæt-
um, sem þjóðfjelagið hefur ráð á. Veðurfar
hefur nú verið fádæma gott og landið er
vafið í gróðri, svo að aldrei hefur betur ver-
ið í manna minnum. Þetta eiga menn að
notfæra sjer, og dreifið ykkur nú út um
sveitirnar og sláið grasið og hirðið um mat-
j urtagarðana.
í öllum kaupstöðum og öllum sveitum
landsins er þessi boðskapur birtur, og eng-
inn maður, sem vinna Vill og unnið getur,
þarf lengur að vera atvinnulaus. Allt stjetta-
stríð er þar með horfið, allar vinnudeilur
og verkföll. Öll þjóðin vinnur sem ein, óskift
lieild. Þegar lokið er þeim vinnutíma á sjó
og landi, sem um er talað hjer á undan,
hefst annar nýr við vegalagningar, hafnar-
gerðir, húsabyggingar o. s. frv., og verður
unnið að þessu á sama hátt og með sama
fyrirkomulagi og lýst er hjer á undan“.
Þetta er í megindráttunum sá boðskap-
ur, sem fyrirliðar stj órnmálaflokkanna ljetu
út ganga til þjóðarinnar.
Landstjórn, embættismenn og allar at-
vinnustj ettir landsins tóku honum vel, og til-
raunin hepnaðist ágætlega. Eftir stuttan
tíma var risið upp í landinu nýtt þjóðfjelag
með nýjum kröftum og nýjum hugsunar-
hætti. Engar uppreisnir höfðu átt sjer stað
og engin barátta.
En þegar lokið var lagfæringum í land-
inu á mörgu því, sem í ólagi var frá eldri
tímum, og fólkinu tók að fjölga, þá kom
það í ljós, að enginn þurfti að vinna lengur
cn 3 tíma á dag til þess að fullnægja öllum
þörfum sínum í lífinu, og þá var það lög-
boðið, að hver maður, sem unnið hefði þjóð-
fjelaginu svo sem svaraði 3 tíma vinnu
hvem virkan dag ársins, skyldi eiga rjett
á lífsuppeldi fyrir sig það ár. Nýjar og nýj-
ar vjelar unnu meira og meira af þeirri
vinnu, sem mannahendumar höfðu áður
unnið.
Þessar breytingar gerðust á stuttum tíma.
En nýja sögu þarf til að segja, hvað síðar
tók við. Kolbeinn.