Lögrétta - 01.07.1933, Blaðsíða 27

149
LÖGRJETTA
150
einhverju leyti tapa svip sínum, ef selin og
bændabýlin hyrfu úr hlíðunum, ef bjöllur
selkúnna hættu að óma og ef dalimir væru
óbygðir og auðir? Nei, Alpabúinn hefur ó-
hemju mikla þýðingu fyrir svissnesku þjóð-
arheildina og ef til vill miklu meiri en hún
gerir sjer alment ljóst. Það er hann, sem
festir svo mikla ást til heimkynna sinna, til
fjallanna og dalsins síns, að glaumur og hag-
kvæmni borgarlífsins glepur hann ekki, það
er hann, sem felur sanna ættjarðarást í
brjósti sjer og ann dásemd fjallanna og
sjálfstæði sjálfs sín. Og það er Alpabúinn
með hjarðir sínar og sel, siðu og háttu,
sem hefur hjálpað til að draga ferðamanna-
strauminn inn í landið og eflt á þann hátt
fjárhagslega velmegun þjóðar sinnar.
Alpabúinn verður umfram alt að trúa á
sinn eigin mátt, þess vegna er hann tor-
trygginn við aðra en þá, sem næstir honum
standa. Hann horfir íbygginn á borgarbúann
og útlendinginn og finnur ljóst og óljóst að
hann hefur ekkert saman við þá að sælda;
þeir eiga engin sameiginleg áhugamál. Sýni
hinn ókunni aftur á móti áhuga fyrir starfi
og lífskjörum bóndans, þá eru honum með
góðvild látnar þær upplýsingar í tje, sem
hann óskar. Bóndinn getur þá orðið skraf-
hreyfinn og fullur kýmni og fjörs.
Þann tíma, sem jeg dvaldi meðal sviss-
neskra selbænda, gerðu þeir sitt ítrasta að
fræða mig um kjör sín og' störf. Þeir tala
ógjarnan háþýsku, enda þótt þeir hafi lært
hana í barnaskóla, þeir tala því mállýsku, en
ef þeir búast ekki við að maður skilji þá,
reyna þeir að kenna manni störf sín á verk-
legan hátt. Þeir sýndu mjer hvernig jeg ætti
að slá, að brýna og raka, þeir sýndu mjer
ýmsar aðferðir við ostagerð, hvernig þeir
kveiktu upp eld, hvernig þeir mjólkuðu og
meira að segja hvernig þeir gáfu svínunum.
(En svínin flytja þeir með sjer upp í selin
til að gefa þeim mysuna). Og gestrisni
vantaði ekki hjá þeim, þeir gáfu mjer alt
það besta, sem þeir áttu: brauð og smjör,
margar tegundir af ostum, drafla, mjólk og
rjóma. Þegar þeir höfðu ekki mjög annríkt
sögðu þeir mjer sögur af bestu gemsuskytt-
unum sínum, af glímumönnum og glímu-
inótum. Þó jeg skyldi ef til vill ekki til fulls
frásagnir þeirra, þá opnuðu þeir mjer samt
nýja lind úr þjóðlífi þeirra, og vöktu hjá
mjer áhuga til að kynna mjer þessa tvo
svissnesku þjóðleiki: glímuna og skotfim-
ina.
Svissar hafa í margar aldir iðkað glímu
og svissneska glíman er þeirra þjóðaríþrótt,
ekki síður en íslenska glíman varð okkar
þjóðaríþrótt. Hún hefur haldist óbreytt eða
lítt breytt gegnum fleiri aldir og hún hefur
meira að segja orðið þeim menningaratriði
um leið og hún vakti og jók hjá þeim þjóð-
ernistilfinningu. Einhverjar mestu hátíðir
fjallabúa eru glímumótin, þar sem bestu
glímumenn hvers dals eða hvers hrepps
keppa. Á glímulandsmótinu keppa bestu
glímumenn þjóðarinnar um konungstignina.
Framar öllu öðru er glíman íþrótt selbúanna
og f j allabændanna og það eru þeir, sem alla-
jafna hafa borið sigur úr býtum á landsmót-
unum. Hinsvegar hafa, og einkum nú í seinni
tíð, menn neðan úr borgunum og af láglend-
inu tekið að iðka glímur og er glíman
þeirra nokkuð með öðru sniði en hinna. Hún
verður mýkri og áferðarfegurri, borgarbú-
arnir eru liprari og liðugri en sveitamenn-
irnir og þess vegna gengur glíman þeirra
undir nafninu leikfimisglíma og þeir eru
kallaðir leikfimisglímumenn. En borgarbú-
arnir eru sjaldan eins sterkir og ekki eins
fylgnir sjer, og þess vegna hafa þeir til
þessa beðið ósigur í viðskiftum sínum við
selbúana.
Glímumennirnir eru oftast klæddir erma-
lausum bol og síðum buxum og eru girtir
glímubelti ekki ósvipuðu því íslenska. Áður
en þeir byrja glímuna heilsast þeir með
handabandi og glímutökin eru lík og í ís-
lensku glímunni, nema hvað Svissar halda
ofurlítið aftar. En upphafsstaðan er nokkuð
ljót hjá þeim, því þá beygja þeir sig eins
mikið og þeim er unt og helst í vinkil. Svift-
ast þeir síðan á með handafli og stympast
þangað til öðrum hvorum leiðist þófið og
leitar bragða. Meðan þeir stympast þannig
mæðast þeir oft óhemju mikið og mæðin
sogar í þeim, enda standa þessar handafls-
sviftingar eftir því lengur, sem þeir eru jafn-
ari og hræddari hvor við annan. Brögðin eru
sambland af íslenskri, grísk-rómverskri og