Eimreiðin - 01.05.1917, Síða 4

64
arra. Svo er að sjá, sem vorir menn horfi með jafnaðargeði fram
á þriggja ára ófrið, er endi á því, að fjandmenn vorir verði ofur-
liði bornir, og þýðir það, að þá verði búið að leggja við jörðu
svo að segja alla liðfæra Pjóðverja, en aftur vona menn, að eftir
verði allmargir Englendingar, Rússar og ítalir, svo og ef til vill eitt-
hvert slangur af Frökkum. En við þá eyðilegging hlýtur nálega
ait það að glatast og verða samferða, sem gagn er í og vert er
að verja hjá sambandsþjóðunum, því að þess er litil von, að hinar
hrjaðu, veikluðu og forustulausu leifar, sem eftir verða, hafi þá
manndóm til að taka aftur við þjóðerni sínu og þess hlutverki,
eins og það var á undan stríðinu; því hin nýja kynslóð verður
ráðþrota. kærulaus og dáðlaus undir skugga óláns og örvílnunar.
Eg vil óska, að þeir, sem að völdunum sitja, reynist vitrari en
orð þeirra hljóða; en alt, sem sagt hefur verið, bendir á þessar
afleiðingar, ef trúa ætti þeim, sem ráða örlögum vorum. Sjálft
mannfallið er minsti hluti hins ódæma tjóns. í fyrri orustum
dugði bezt einvalalið æfðra hermanna, enda komu þeir aftur, sem
eigi féllu, með óskertri heilsu og hreysti. En í þessum ófriði
eyðileggja sprengikúlurnar taugakerfi manna og hinn sífeldi gnýr
og hvellir æra og skemma hvern einasta liðsmann. í forvígisstöð
hverri hnignar hverjum einasta hermanni, beztu liðsveitirnar eru
hinar nýju, séu þær nægilega æfðar; hinar eldri hafa oftekið sig.
í hverri hersveit týna sumir menn viti sínu, en miklu fleiri glata
taugastyrk sínum, aðrir missa sjónina, að minsta kosti um tíma,
aðrir heyrnina, og margir áhuga og viljastyrk; því nær allir verða
taugaveiklaðir, með minni orku og tápi en áður, og verða hálf-
gerðir ráðleysingjar. Auðvitað ná sumir sér aftur, meira eða
minna, þó hætt sé við, að ýmisleg veiklun verði varanleg, og
oftlega nær taugakerfið sér aldrei aftur. Og grunur minn er sá,
að nálega enginn, sem barist hefur í skotgröfum, verði framar fær
til stórræða, heldur, ef bezt lætur, geti einungis staðist lífsstríð
sitt í jafnri og auðveldri stöðu. Og fyrst nú stríð þetta, haldi
það enn þá lengi áfram, ætlar að súpa upp hávaðann af karl-
mönnum Norðurálfunnar, á aldrinum 18—45 ^ra> Þa verður í sann-
leik mjórra muna vant, að auðið verði að viðhalda og afhenda
ókominni tíð siðmenning þá, sem forfeður vorir hafa aflað oss
með svo miklum erfiðismunum.
Oss er sagt af málsvörum hernaðarins, að hin siðferðislegu
ahrif hans séu dásamleg; ættum vér, segja þeir, að vera þakk-