Tölvumál - 01.07.2002, Blaðsíða 17

Þekkingarskýrsla
Sérfræðingahópur á
vegum yfirstjórnar
Efnahagsbandalags-
ins komst að þeirri
niðurstöðu að óá-
þreifanleg verðmæti
eru aðal drifkraftar
verðmætasköpunar.
Það er ekki aðeins
ytri skýrslugjöf sem
kallar á skráningu
þekkingarverðmæta
urinn og PLS Ramb0ll gerðu hjá 350 fyrir-
tækjum í fimm Norðurlandanna (ágúst
2000), kom í ljós að yfir 85% töldu þekk-
ingarverðmæti þungamiðju fyrirtækisins og
lykill að stefnumótun, áætlunum og þróun
viðskiptatækifæra fyrirtækisins auk þess að
bæta stýringu fyrirtækisins á starfsfólki,
vörum og þjónustu. Mörg fyrirtækjanna
hafa byrjað á því að mæla og gera grein
fyrir þekkingarverðmætum sínum en rekisl
fljótt á það að aðferðir við mælingar og
skýrslugjöf eru mjög takmarkaðar. (sjá
könnun á www.nordika.net).
Sérfræðingahópur á vegum yfirstjómar
Efnahagsbandalagsins komst að þeirri nið-
urstöðu að óáþreifanleg verðmæti s.s.
R&Þ, persónuleg hæfni, dreifmet og vöru-
merki eru aðal drifkraftar verðmætasköp-
unar. Sem holdgervingur þekkingar, orð-
spors og tengsla
er þekkingar og
samskiptatæknin í
lykilhlutverki sem
innra skipulag og
miðill í að koma á
framfæri hugtök-
um, ferlum og
venjum og aðferðum í öllum atvinnugrein-
um og hefur áhrif á það hversu hratt nýj-
ungar skila sér inn í þjóðfélagið. Flestur
tækniiðnaður er tengdur á alheimsvísu í
stefnumótandi tæknisamstarfi. Sam-
keppni innan fyrirtækis hefur í för með sér
minni samkeppni á milli og á meðal þeirra
fyrirtækja sem mynda þessi net. Sérfræð-
ingahópurinn ályktaði enn frekar að fram-
tíðarþróun fyrirtækja byggði á hæfni sem
væri óáþreifanleg og fjarlæg þeim. (EC
Commission: „The intangible Economy
Impact and Policies", október 2000.)
Skv. skýrslu OECD, er hið nýja þekk-
ingardrifna hagkerfi meira en klasi af há-
tæknigeirum sem byggja á vísindalegum
uppgötvunum eða á Internetinu. Heldur er
um að ræða breytingu á því hvernig verð-
mætasköpun verður. Þannig hefur þetta
nýja hagkerfi í för með sér breytingu á
ferlum við verðmætasköpun og mótun á
samkeppnisforskoti. í öllum greinum
snýst samkeppnishæfnin um það hvernig
fólk sameinar, beislar og selur þekkingu
sína. (OECD: „Measuring and reporting
Intellectual Capital")
Brookings Institution, sem er virt rann-
sóknarstofnun í Bandaríkjunum hefur
metið það svo að óáþreifanleg verðmæti
s.s. R&Þ, vörumerki og mannauður
áhrifamestu þættirnir í sköpun á efnahags-
legum vexti og félagslegri velferð. Brook-
ings stofnun telur ótvírætt að áþreifanlegar
eignir s.s. verksmiðjur, tæki og vélar séu
ekki lengur drifkraftar hagvaxtar heldur
séu það ljárfestingar í óáþreifanlegum
eignum. (Brookings: „Unseen Wealth",
október 2000)
Þekkingarskýrslan
Til þess að lýsa þekkingarskýrslu má segja
að hún sé samsett af frásögn og tölulegum
upplýsingum. Til þess að forðast mis-
skilning þá er ekki um krónur og aura að
ræða því sá sem ætlar að meta þekkingu til
fjár verður fljótt á villigötum. I frásögn-
inni er leitast við
að draga upp
mynd af þeim
þekkingarauði
sem fyrirtækið
býr yfir og tölu-
legum gögnum
er ætlað að
styðja við frásögnina. Þetta er ekki ólíkt
því sem við sjáum í hefðbundnum árs-
reikningi fyrirtækja þar sem fyrst kemur
skýrsla um rekstur félagsins og síðan tölur
í rekstrar og efnahagsreikningi. Tölugild-
in sem koma fram eru fengin með ýmsum
hætti, t.d. með talningu (fjöldi starfs-
manna, fjöldi með tiltekna menntun og
kyn), með könnun á viðhorfi (ánægja við-
skiptavina og starfsánægja) eða úr bók-
haldi (menntunarkostnaður sem hlutfall af
launakostnaði eða veltu). í þekkingar-
skýrslunni er einnig reynt að lýsa þessum
gildum með myndrænum auk orða til þess
að lesandi fái skýrari mynd af fyrirtækinu.
Það er saint ekki aðeins ytri skýrslugjöf
sem kallar á skráningu þekkingarverð-
mæta. Hjá fyrirtækjum sem eiga það
sammerkt að skilgreina sig sem þekking-
arfyrirtæki skipa þekkingarstjórnun og
þekkingarmat lykilhlutverk í verðmati
slíkra fyrirtækja. Möguleikar fyrirtækja á
vexti hafa aukist samfara harðnandi sam-
keppni. f þessu nýja uinhverfi skiptir
þekkingarbreidd og þar af leiðandi yfir-
sýn, frumkvæði og viðbragsflýtir sköpum.
A sama hátt þarf að skapa það umhverfi
- Nauðsynlegt að skrá
þekkingarverðmæti með
samræmdum hætti
Tölvumál
17