Bókasafnið - 01.04.1995, Blaðsíða 24

Tæknibúnaðurinn er svo smár að hægt er að koma mælunum
fyrir víðsvegar, jafnvel ofan í filmuöskju og þar með komast
að því við hvaða skilyrði gögnin eru geymd.
Gögnunum er skipt í bókageymslurnar eftir gerð:
1. hæð: segulbönd, snældur, tölvugögn og elstu ljósmynda-
filmur.
2. hæð: dagblöð.
3. hæð: bækur, tímarit, kort, bæklingar, dægurprent og ann-
að skylduskilaefni úr pappír.
4. hæð: örfilmur og svart hvítar filmur (negatívur).
Rétt framan við innganginn í fjallið stendur lítil lágreist
bygging skreytt gömlum hellaristum frá Norður-Noregi.
Þetta er nítratfilmugeymsla sem byggð var til að varðveita
kvikmyndir á nítratfdmum sem eru mjög eldftmar. Af öllum
fdmunum er búið að gera eitt öryggiseintak og annað til
notkunar.
Geymslunni er skipt í 16 klefa sem allir eru sérstaklega út-
búnir efnum sem ekki eru eldfim. Verði sjálfíkveikja brenna
nítratfdmur upp á örskömmum tíma. I geymslunni er hita-
stigi því haldið í 8° á Celsíus og allir klefar hafa sérstakan kæli
og slökkvibúnað til að vernda næsta klefa ef óhapp á sér stað.
Filmurnar koma frá norsku kvikmyndastofnuninni í Osló,
en einnig eru varðveittar þarna ljósmyndafdmur (negatívur)
frá öðrum minjasöfnum.
Öryggisgeymslurnar voru tilbúnar til notkunar árið 1992
og hafa þegar sannað gildi sitt. Þetta er þó ekki það eina sem
Norðmenn hafa upp á að bjóða því í nýbyggingu í hlíðinni
fyrir neðan fjallið fer fram tækni- og rannsóknarstarfsemi á
heimsmælikvarða.
Margmiðlunarverið
Að geymslunum í fjallinu ólöstuðum er ekki annað hægt
en að fyllast lotningu yfir þeirri víðsýni sem Norðmenn hafa
sýnt með því að byggja upp margmiðlunarverið. Allir miðlar
eru þar jafnir hvort sem um er að ræða prentað mál, kvik-
myndir eða hljóðrit. Sú umræða hvort myndböndin, tölvu-
eða hljóðbækurnar séu að taka yfirhöndina í heimi bókar-
innar á ekki við hér. Virðing er borin fyrir miðlum í mynd-
rænu formi og áhrifamætti þeirra. Ein Ijósmynd getur sagt
meira en þúsund orð. Skilningur er á því hvernig samnýta
megi miðla og skapa þannig fullkominn samhljóm texta,
myndar og hljóðs með tölvutækni. Stefnt er að því að varð-
veita allt sem tdheyrir menningu einnar þjóðar en um leið er
borin virðing fyrir breyttum tímum og kröfum á framsetn-
ingu upplýsinga. Krafan er að finna upplýsingarnar hér og
nú.
I margmiðlunarverinu er unnið að forvörslu og varðveislu
gagna. Þar er einnig unnið að rannsóknum og markaðar regl-
Starfsmaður í myndveri við störf.
Dagblöðin eru strokin áður en þau eru mynduð.
Vél til að mynda dagblöð o.fl. á filmu.
ur um varðveislu og meðferð gagna til að lengja líftíma þeirra.
Verið er vel búið tækjum og það skiptist í þrjár deildir,
örfdmudeild, ljósmyndadeild og kvikmynda-, hljóð- og
myndbandsdeild.
Örfdmudeildin sér um að mynda dagblöð, tímarit og skjöl
á örfdmur til geymslu og notkunar. Samkvæmt ársskýrslu
1993 voru myndaðar yfir milljón síður af dagblöðum auk
annars efnis. Deildin býður einnig upp á þá þjónustu að
mynda skjöl fyrir aðrar stofnanir svo sem norska ríkisskjala-
safnið (Riksarkivet).
Ljósmyndadeildin hefur það hlutverk að varðveita heim-
ildir í formi ljósmynda. Hún er einstök í sinni röð í Noregi
og þó víðar væri leitað. Mikil samvinna er við önnur söfn eins
og t.d. norska þjóðminjasafnið (Norsk folkemuseum). Með-
al verkefna deildárinnar er hreinsun, endurvinnsla og flutn-
ingur mynda yfir á nýjar fdmur til notkunar. Þessi deild
markar stefnuna um varðveislu gamalla ljósmynda og með
hjálp tæknideildarinnar er nú stórt Ijósmyndasafn orðið að-
gengilegt fyrir almenning.
Kvikmynda-, hljóð- og myndbandsdeild hefur það verk-
efni að varðveita gamlar kvikmyndir og hljóðupptökur með
því að færa þær yfir á nýtt form. Til þess að sinna þessu hlut-
verki hefur deildin bæði fullkomið mynd- og hljóðver. Einnig
tekur deildin öryggis- og notkunarafrit af öllum fjölmiðlaút-
sendingum í Noregi hvort sem um er að ræða útvarp eða
sjónvarp.
Myndverið sér um viðgerðir á kvikmyndum. Hér gefst
möguleiki á að vinna eitt óskemmt eintak t.d. úr ótal fdmu-
bútum. Hægt er að hreinsa minnstu rispu eða korn úr fdmu.
Svo langt gekk einn tæknimaðurinn að hann hreinsaði út ein-
hverjar flyksur og þegar kunnugir skoðuðu ltvikmyndina varð
einum að orði: Hvað er orðið af mávunum? Flyksurnar voru
24 Bókasafnið 19. árg. 1995