Bókasafnið - 01.04.1995, Blaðsíða 38

Tafla 1. Millisafnalán rannsóknabókasafna 1976-1993
1976 1981 1987 1993
Fjöldi bókasafna 22 20 23 42
Millisafnalán innanlands 1.826 6.588 10.455 11.275
Millisafnalán til og frá útlöndum 1.510 5.036 9.020 12.588
Millisafnalán - samtals 3.336 11.624 19.475 23.863
Mynd 1. Millisafnalán rannsóknabókasafna 1976-1993

1976 1981 1987 1993
tölva, bréfasíma, geisladrifa o.þ.h. Færst hefur í vöxt að
bókasöfn taki gjald íyrir millisafnalán. Því var í fyrsta sinn
spurt um tekjur og gjöld vegna millisafnalána í nýjustu
könnuninni.
Niðurstöður úr þessum fjórum könnunum eru sýndar í
töflu 1 og myndum 1-2.
Þessar fjórar kannanir sýna að millisafnalán hafa aukist
jafnt og þétt. Ætla mætti að aukinn fjöldi bókasafna í síðustu
könnun skýrði vöxt millisafnalána milli áranna 1987 og
1993. Svo er ekki því söfnin sem hafa bæst í hópinn síðan
1987 eru flest lítil og umsvifþeirra í millisafnalánum ekki
mikil. A hinn bóginn má að einhverju leyti rekja tölur um
aukningu millisafnalána til þess að bókaverðir halda töluleg-
um upplýsingum betur til haga nú en áður.
Könnun á millisafnalánum 1993
Fjöldi safha, ritaeign og notendur
Spurningaeyðublað var sent til 66 bókasafna, 49 rann-
sóknabókasafna og 17 framhaldsskólasafna. Svör bárust frá
42 rannsóknabókasöfnum og 12 framhaldsskólasöfnum,
samtals 54 bókasöfnum.
Fyrst var spurt um rita- og gagnaeign bókasafnanna og hve
mörgum notendum söfnin þjóna, sérfræðingum og starfs-
mönnum annars vegar og nemendum hins vegar. 54 bóka-
söfn, þar af 42 rannsóknabókasöfn, eiga yfir eina milljón
safngagna og hafa 34.000 manns aðgang að þeim. Nánar til-
tekið eiga 42 rannsóknabókasöfn 925.400 safngögn og not-
endur þeirra safna teljast vera tæplega 22.000. Framhalds-
skólasöfnin 12 sem svöruðu í könnuninni eiga um 12.000
safngögn og þjóna þau yfir 800 kennurum og rúmlega
11.000 nemendum.
Millisafnalán innanlands
I kaflanum um millisafnalán innanlands var m.a. spurt
um fjölda beiðna um millisafnalán, hve mikið væri lánað af
frumgögnum og hversu oft afrit kæmu í stað frumrita. Þá var
spurt hversu margar beiðnir væri unnt að uppfylla. Einnig
var leitað eftir svörum við því hversu langan tíma tæki að
uppfylla beiðnir um millisafnalán. Spurt var hve mikið þyrfti
að leiðrétta innkomnar beiðnir. Söfnin voru beðin um að
nefna þau þrjú bókasöfn sem þau skiptu mest við. Loks var
spurt með hvaða hætti bókasöfnin senda beiðnir um milli-
safnalán og hvernig efni er sent til bókasafns lánþega. Niður-
stöðurnar er að finna í töflum 2-4.
Tafla 2. Fjöldi beiðna um millisafnalán
innanlands og afgreiðsla þeirra
Rannsókna- Framhalds-
bókasöín skólasöfn Samtals
(42) (12) (54)
Mótteknar beiðnir 6.347 82 6.429
Beiðnir um frumgögn 498 51 549
Beiðnir um afrit 4.609 24 4.633
Uppfylltar beiðnir 6.073 77 6.150
Utsendar beiðnir 5.420 255 5.675
Beiðnir um frumgögn 430 129 599
Beiðnir um afrit 4.438 67 4.505
Uppfylltar beiðnir 5.202 248 5.450
Tafla 4. Aðferð við sendingu millisafnalána innanlands
Póstur Rannsókna- bókasöfn (42) 39 Framhalds- skólasöfn (12) 6 Samtals (54) 45
Óskast sótt í safnið 5 1 6
Bréfasími 23 2 25
Boðsendingar 14 2 16
Tafla 3. Notkun tækja við sendingu beiðna um milli-
safnalán innanlands Rannsókna- Framhalds-
bókasöfn skólasöfn Samtals
(42) (12) (54)
Sími 33 9 42
Póstsendingar 31 4 35
Tölvur 3 1 4
Bréfasími 23 4 27
Boðsendingar 5 0 5
Mótteknar millisafnalánabeiðnir frá íslenskum söfnum
voru alls 6.429; 6.347 til rannsóknarbókasafna en 82 til
framhaldsskólasafna, rúmlega 1 %. I 549 tilvika var beðið um
frumgögn, annars var óskað eftir afritum. Alls tókst að upp-
fylla 6.150 beiðnir, tæplega 96%. Spurt var um hve mikið af
innkomnum beiðnum um millisafnalán hafði þurft að leið-
rétta og hversu margar hefðu verið afgreiddar innan 24 u'ma.
38 Bókasafhið 19. árg. 1995