Dagur - Tíminn Reykjavík - 15.03.1997, Blaðsíða 8

20 - Laugardagur 15. mars 1997 iOctgur-CÍImmtn
Þeir eru til feðurnir hér á landi sem hafa
tekið sér fœðingarorlof en þeir eru örfáir.
Einn þeirra er Óðinn Steinsson, 24 ára Vest-
mannaeyingur, sem er búsettur á Akureyri.
egar Óðinn og unnustan,
Steinunn Jónatansdóttir,
eignuðust dreng í haust,
ákvað Óðinn að vera heima og
taka fæðingarorlof í stað Stein-
unnar. Hann hafði lokið námi
en htín átti eitt ár eftir. Þetta
var millibilsástand hjá þeim og
því ákváðu þau að nota tæki-
færið áður en Óðinn færi út á
vinnumarkaðinn. Fjárhagslega
kom þetta fyrirkomulag ágæt-
lega tít, þar sem Óðinn tók fæð-
ingarorlofið skertust námslán
Steinunnar ekki eins mikið. Óð-
inn og Steinunn hafa undanfar-
in misseri verið búsett norður á
Akureyri þar sem þau hafa ver-
ið í námi. Fæðingarorlofi Óðins
lauk um síðustu mánaðamót.
Blaðamaður náði tali af Óðni
og forvitnaðist hvernig það
gengi að vera heimavinnandi
húsfaðir í fæðingarorlofi og
hver viðbrögðin títi í samfélag-
inu voru, en þau komu verulega
á óvart t.d. í heilbrigðisgeiran-
um.
Kom betur út
fjárhagslega
Óðinn útskrifaðist sl. vor frá
Háskólanum á Akureyri með
B.Sc gráðu í
rekstrarfræði.
Steinunn átti
þá eitt ár eftir
til að ljúka
hjtíkrunarfræði
og var ófrísk.
Þeim fannst
mikilvægt að
Steinunn lyki
hjúkrunarfræð-
inni og fyrst
Óðinn gat verið
heima þá gripu
þau tækifærið.
Óðinn fór í
fæðingarorlof
og var heima með drenginn og
Steinunn tók námslán og lýkur
námi í vor.
„Við könnuðum þessi mál til
hlítar. Ég var að velta því fyrir
mér hvort það kæmi betur út að
fara á atvinnuleysisbætur á
meðan ég yrði heima með
strákinn. Steinunn hefði getað
fengið fullt fæðingarorlof með
skólanum. En sú ákvörðun varð
ofan á að ég tæki fæðingarorlof.
Steinunn fékk bæði fæðingar-
styrk og dagpeninga fyrsta
mánuðinn, eins og lög gera ráð
fyrir. Ég fékk svo greidda fæð-
ingardagpeningana, 1142 kr. á
dag næstu fimm mánuði, en
hún fékk fæðingarstyrkinn, sem
er um 27.000 kr. á mánuði.
Með þessu fyrirkomulagi gat
hún verið á námslánum," segir
Óðinn, sem hefur verið heima
frá því í haust en fæðingarorlof-
ið rann út um síðustu mánaða-
mót.
„Ég var aldrei hikandi. Þetta
lagðist vel í mig, hefur verið
mjög skemmtilegt og gengið
ljómandi vel. Ég gekk að þessu
með opnum huga. Ég satt að
segja kvíði því að þurfa að fara
að vinna og geta ekki verið eins
mikið með stráknum. Hann var
á brjósti þannig að Steinunn gat
lítið stundað skólann fyrir ára-
mót en hún lærði þess meira
heima. Eftir áramót hefur hún
sótt skólann en núna er hún að
vinna að lokaverkefni og því
ekki bundin af skólasókn. Hún
ræður sínum tíma nokkurn veg-
inn sjálf. Strákurinn er enn á
brjósti en við erum farin að
gefa honum mat með og því er
Steinunn ekki eins bundin
heima við og hún var fyrir ára-
mót. Ég myndi svo sannarlega
taka þetta aftur að mér ef á
þyrfti að halda,“ segir Óðinn.
Hafði enga fyrirmynd
Ekki er laust við að Óðinn hafi
fengið misjöfn viðbrögð úti í
þjóðfélaginu við því að vera
heimavinnandi faðir í fæðingar-
orlofi. Hann
segir að mörg-
um finnist
þetta mjög
sérstakt. Vin-
um og félögum
í skólanum
ftnnst aftur á
móti framtak
hans frábært.
Óðinn hafði í
raun og veru
enga fyrir-
mynd þegar
hann ákvað að
vera heima
með soninn.
Hann vissi ekki um nokkurn
föður sem hafði gert þetta og
faðir hans var mikið á sjó þegar
hann var lítill. Óðinn sagðist
hafa rekist á viðtal við föður í
blaðinu Uppeldi frá því í haust
þar sem hann lýsti þessari
reynslu sinni að vera heima-
vinnandi.
„Á meðan vinir og kunningj-
ar sýndu þessu jákvæð viðbrögð
get ég ekki sagt hið sama um
ýmsa opinbera aðila, t.d.
ungbarnaeftirlitið. Það lá við að
það yrði uppi fótur og fit þegar
ég mætti með strákinn þangað,
umkringdur mömmum með
börnin sín. í ungbarnaeftirlitinu
var ég alltaf spurður að því
hvort ég vissi hvernig Steinunn
annaðist drenginn. Allar spurn-
ingar miðuðust við hvaða upp-
lýsingar ég hefði fengið hjá
Faðirinn er algjör-
lega háður móður-
inni hvað varðar
fœðingarorlofið.
Hún verður að afsala
sér réttinum og gefa
út skriflegt leyfi
fyrir hann.
Myndir. JHF
móðurinni. Ég hafði alltaf á tii-
finningunni að ég hefði bara
tekið að mér að
skjótast með
strákinn
ungbarnaeftir-
Iitið en hugsaði
ekkert um
hann þess á
milli. Ég veit að
þetta telst
óvenjulegt að
faðirinn skuli
vera heima
með barnið, en
að upplifa
svona viðhorf
er ekki mjög
hughreystandi
fyrir unga feð-
ur,“ segir Óð-
inn.
Nokkrir vinir og kunningjar
Óðins eiga von á barni. Óðinn
segir að þeim finnist spennandi
að vera heima hjá börnum sín-
um. Hins vegar eru þeir fyrir-
vinnur og eigi ekki auðvelt um
vik, ijárhagslega séð, að hætta
að vinna um tíma, til að sinna
nýfæddu barni. Óðinn bendir á
að hann hafi í raun og veru
ekki verið fyr-
irvinna. Hann
og Steinunn
voru bæði í
námi og á
námslánum
áður en dreng-
urinn fæddist
og þetta fyrir-
komulag hefur
komið vel út
fyrir þau. Að-
spurður hvort
hann hefði
tekið sér fæð-
ingarorlof ef
hann hefði
verið kominn
út á vinnu-
markaðinn, segir Óðinn erfitt
að svara því. Hann hefði alla
vega reynt það en þá hefði
hann algjörlega verið háður
vinnuveitenda sínum um að fá
frí. Jafnréttið er ekki meira en
þetta.
Náin tengsl við soninn
Undanfarið hálft ár hefur Óðinn
séð um heimilisstörfin að
stærstum hluta fyrir utan það
að annast soninn. Hann segir
að þetta hafi allt komið af sjálfu
sér, ekki hafi verið litið í neinar
kokkabækur um hvernig ala
eigi upp börn. Steinunn sé í
krefjandi námi en leggi sitt af
mörkum til heimilisins. Óðinn
segist taka því sem að höndum
ber, hvort sem það er að
strauja, setja í þvottavélina,
þrífa, gefa stráknum að borða,
elda o.s.frv.
Hvað skyldi hafa komið Óðni
mest á óvart í fæðingarorlof-
inu?
„Því er erfitt að svara, ætli
það sé ekki hversu mikið starf
það er að vera heima að hugsa
um barn og heimili þrátt fyrir
að íjölskyldan sé ekki stór. í
mörg horn er að líta og hægt að
hafa nóg að gera allan daginn
ef manni sýnist svo. Mér hefur
aldrei leiðst þetta hálfa ár sem
ég hef verið heima. Sem betur
1 1 ungbarnaeftirlitinu
var ég alltaf spurður
að því hvort ég vissi
hvernig Steinunn
annaðist drenginn.
Allar spurningar
miðuðust við hvaða
upplýsingar ég
hefði fengið hjá
móðurinni.