Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.1982, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. LAUGARDAGUR 3. APRÍL 1982.
„....þar sem handklæðin eru eins og
margundnar gólftuskur...."
„Ég gæti haldið svona áfram að
benda á aðstöðuleysi á ferðamanna-
stöðum um allt land, t.d. mörg hótel og
veitingastaði, þar sem enn, svona seint
á 20. öldinni, virðist ekki vera hægt að
halda klósettunum hreinum, þar sem
handklæðin eru eins og margundnar
gólftuskur, þar sem kranarnir virka
ekki, en úr klósettskálum flæðir gulleit-
ur vökvi út um allt gólf. Fyrir gluggum
hanga mislitar og missíðar druslur og
á veitingaborðum eru hálftómar gos-
flöskur og á diskunum hálfétnir ham-
borgarar með tilheyrandi eldrauðri
tómatsósu og bleikri oliusósu, sem
virðist aðalfæða íslendinga á
ferðalögum.”
Þessi skelegga og hreinskilna lýsing
er kafli úr ræðu Birnu G. Bjarnleifs-
dóttur leiðsögumanns á nýafstaðinni
ráðstefhu Landvemdar um ferðamál á
íslandi. Ráðstefnan stóð daglangt og
þar voru flutt nokkur merk erindi og
síðan störfuðu umræðuhópar, en
ráðstefnunni lauk með almennum
umræðum.
Landvernd, með Hauk Hafstað
framkvæmdastjóra í broddi fylkingar
fékk Félag leiðsögumanna og
Landvarðafélag íslands til samstarfs
um ráðstefnuna sem tókst með miklum
ágætum. Hér er ekki rúm tíl að gera þvi
efni sem þarna kom fram nein
tæmandi skil, hvað sem siðar verður.
Eins og fram kom hér í upphafi er
ýmislegt sem betur má fara á sviði
ferðaþjónustu hérlendis. Fram til þessa
hefur margs konar ósómi verið látinn
óátalinn opinberlega. Stafar það
eflaust af einhverri misskiiinni tíllits-
semi, en sá misskilningur getur orðið
okkur æri dýr i formi vafasams vitnis-
burðar um land og þjóð á erlendum
vettvangi. í ferðamálakönnun sem
Ferðamálaráð lét gera árið 1978 kom í
Ijós að 24% erlendra ferðamanna hafa-
komið vegna ummæla vina og
kunningja. Það hefur þvi ekki svo lítið
að segja að þeir sem hingað koma fari
aftur með jákvæðar upplýsingar. Hér á
eftir fara kaflar úr erindi Birnu G.
Bjamleifsdóttur. Millifyrirsagnir eru
blaðsins.
Kfósettsamstæða
Gullfoss
Það væri freistandi að ganga með
ykkur í huganum um hverasvæðið við
Geysi og sýna ykkur, hvernig stolti
islenzkra hvera, Geysi í Haukadal,
hefur verið nauðgaö á hinn hrottaleg-
asta hátt, en við skulum þess í stað fara
í huganum að Gullfossi. Þið munið
eftír veitingastaðnum, er þar var einu
sinni, en búið var að breyta í klósett.
Þessi klósett notuöu ferðamenn sára-
lítið, enda 10 minútna leið frá Geysi.
Húsið var helzt notað af þeim, sem
ferðast á eigin vegum og þá til að elda
mat og þvo sokka og skyrtur. Auðvitað
er í lagi að hafa slikar þjónustumið-
stöðvar fyrir þessa ferðamenn, en bara
ekki þarna rétt við fossinn. Eftir
svolítíð nöldur fékkst kofaskriflið
rifið, sennilega vegna þess að einhver
hafði háleitar hugmyndir um að byggja
230 m2 steinsteypuhöll í staðinn með 11
klósettum fyrir hvort kyn, ís- og korta-
sölu og íbúð fyrir húsvörð. En þá kom
bara ný silkihúfa, ný klósettsamstæða
nokkuð fjær fossinum.Sömu sögu er
að segja um þetta kofaskrifli, að þaðer
ekki notað nema til matseldar og
þvotta af ferðamönnum, sem ferðast á
eigin vegum. Á veturna fyllist kofinn af
snjó og íshella þekur öll gólf. Talað var
um að hafa þetta bara tíl bráðabirgða,
en nú eru komin nokkur ár og er
kostnaöurinn á þessu ári áætlaöur 30
þúsund krónur, einn sjöundi af því sem
á að verja til umhverismála á þessu ári.
En lítum nánar í kringum okkur við
Gullfoss. Þakka ber þá viðgerð sem
gerð var á gangstignum niður að fossin-
um. Áður en það var gert kom það
margsinnis fyrir á hverju sumri að
ferðamenn hrösuðu þar, óhreinkuðu
fötin sín, brutu sig eða kollsteyptust
niður brattann í átt að gilbrúninni. Þvi
miður hefur verið látið staðar numið
við gangstígagerð, malarhrúgurnar
sem afgangs urðu voru bara skildar
eftir og í hlíðinni upp á efri stallinn
hafa myndazt einir tíu göngustígar,
mismunandi grýttir og torfærir fyrir
ferðamenn. Ég vildi að ég gæti sýnt
ykkur nokkrar seríur af myndum, sem
ég hef tekið af ferðamönnum þar sem
þeir reyna að styðjast hver við annan
og hrasa svo og veltast um í hlíðinni.
Áhrifaríkast hefði verið að geta sýnt
ykkur kvikmyndir af þessu veslings
fólki sem er að berjast við að halda
jafnvægi, til að komast til að skoða
það, sem það hefur keypt. Við verðum
að muna að enda þótt hingað komi
hraustír ferðamenn sem sækjast eftir
fjallaklifri og ævintýrum, koma hingað
einnig aðrir t.d. fjölmargir ellilífeyris-
þegar, sem búast við að hér sé
Iágmarksaðstaða á ferðamannastöðum
a.m.k. þeim sem eru nálægt byggð.
Ferðahópur hjá Snorrastyttunni í Reykholti.
Stykkishólmur:
Flug og gisting
á lágu verði
Hótel Stykkishólmur og Arnarflug
hafa slegið sér saman um aö bjóða
ódýrar „pakkaferðir” til Stykkis-
hólms og byrja þær um páska. Með
þessu tílboði er ekki sizt höfðað til
þeirra sem vilja njóta hvildar á góðu
hóteii í nokkra daga gegn vægu verði,
að sögn Sigurðar Skúla hótelstjóra i
Hólminum.
Hægt er að velja um gistíngu í tvær,
þrjár eða fimm nætur. Flugfar fram og
til baka frá Reykjavík ásamt gistingu f
fimm nætur með morgunverði kostar
aðeins 1.080 krónur á mann. Ef dvalið
er í þrjár nætur kostar pakkinn 860
krónur og 770 krónur fyrir tvær nætur.
Þetta er miðað við gistingu i tveggja
manna herbergi með sturtu. Þessi kjör
standa fólki til boða allt tíl maíloka.
Flugvélar Arnarflugs eru skotfljótar
vestur og Hótelið í Stykkishómi er
svotil nýtt og vel búið á allan hátt.
Þegar líður á vorið verður hægt að
fara í skipulagðar bátsferðir um
Breiðafjörð.
-SG
Bókasafn sem
ekkierti/
Ég ætla að biðja ykkur að fylgja mér
um einn stað enn, þ.e. Reykholt í
Borgarfirði. Hugsum okkur aöeins,
hvernig erlendum ferðamanni, sem
þann stað er að heimsækja, er innan-
brjósts. Fyrir hvað er staðurinn
frægur? Hvað er verið að sýna þar?
Leiðsögumaðurinn, ef hann er með í
ferð, segir frá Snorra sem stjórnmála-
manni, höfðingja og ritskörungi, þátt
hans í bókmenntum íslands og Norður-
landa. Norðmenn þekkja hann senni-
lega betur en við íslendingar og vilja
helzt eigna sér hann. Þeir, eins og aðrir
ferðamenn, fyllast eftírvæntingu að sjá
þann stað, þar sem þessi mikli maður
bjó, baðaði sig í eigin setlaug og var
drepinn.
Ekið er í hlað hjá Snorrastyttunni,
gengið niður tröppur með ryðguðu
handriði, sem gæti eins vel verið frá
dögum Snorra, og til laugarinnar. Á
botni hennar eru ryðgaðir gosflösku-
tappar og leifar af mjólkurfernum.
Fyrir framan jarðgöngin er venjulega
drullupollar og moldarsvað, svo að
aðeins þeir sem vel eru búnir tíl fót-
anna, komast yfir til að geta kíkt inn í
þessi margfrægu jarðgöng. Við höfum
varið milljónum króna til að fá ferða-
mennina tíl að koma, en þeir kornast
ekki til að sjá söluvöruna nema í stíg-
vélum. Það er í rauninni ekki einu sinni
hægt, kinnroðalaust, að bjóða þeim að
fá sér veitingar eða kasta af sér vatni í
skólahúsinu.
I ferðamannabæklingum er sagt frá
því að á staðnum sé bókasafn helgað
minningu Snorra, en hafi það einhvern
tíma verið ætlunin, hefur það ekki
komizt í verk ennþá. En hugsið ykkur
hvað það myndi auka gildi heimsóknar
í Reykholt ef þar væri hægt að sýna
safn bóka eftír og um Snorra, mismun-
andi útgáfur, og sýna myndir þær, sem
menn hafa gert af honum og glími við
að hugsa sér hvernig hann var útlits.
Normenn hefðu ekki verið í vand-
ræðum með að gera staðinn fróðlegan
og eftírminnilegan fyrirgestí.
Enginstefna
eða óætiun
Með þessum orðum hef ég viljað
leggja áherzlu á að það er fyrir löngu
oröið tlmabært að við verjum stærri
hluta af ráðstöfunarfé til ferðamála i
að undirbúa ferðamannastaði okkar
undir komur ferðamannanna, hvort
sem þeir eru erlendir eða innlendir.
Landkynning erlendis á rétt á sér, en
það á líka landkynning hér heima fyrir.
Er hugsanlegt að við verjum fé til land-
kynningar í öfugu hlutfalli við áhrifa-
mátt og mikilvægi? Getur verið að við
þurfum aðra og markvissari stefnu í
ferðamálum?
Islendingar hafa verið orðlagðir fyrir
gestrisni. Það hefur verið talinn góður
siður hjá húsmæðrum að taka til hjá
sér, áður en gestir koma. Með land-
kynningu erlendis erum við að bjóða
erlendum gestum til landsins. Það er
fyrir löngu kominn tími tíl, og við
megum ekki vanrækja það lengur, að
taka tíl hjá okkur áður en þeir koma,
búa okkur sjálf og ferðamannastaðina
undir komur þeirra. Það er tvímæla-
laust bezta landkyningin.
Ég hef aðeins talað hér um fáeina
ferðamannastaði, en hefði getað
haldið áfram umhverfis landið.
Tilgangurinn er ekki sá að ráðast að
einum eða neinum heldur aðeins að
benda á ýmislegt sem mætti betur fara í
ferðamannamóttökunni. Ég hef ekki
talað um hálendisstaði og ekki um
tjaldsvæðin, sem verið er að byggja
upp á sama tíma og ákveðnir
ferðamálaaðilar markvisst sniðganga
þau. Ég hef ekki talað um þá aukningu
á fjölda ferðamanna sem Ferðamála-
ráð hefur spáð fyrir næstu árin og
hvernig við ætlum okkur að geta tekið
á móti þeim aukna fjölda skammlaust.
Það er engin stefna eða áætlun tíl um
það, hvernig standa eigi að móttöku á
enn fleiri ferðamönnum.
Þetta sagði Birna G. Bjarnleifsdóttir
meðal annars, en hún er reyndur og
þaulkunnugur leiðsögumaður ferða-
manna vítt og breitt um landið. Orð
hennar hljóta að vekja menn tíl um-
hugsunar um hvort ekki sé kominn tim-
inn til að taka ákvörðun um hvort hér á
að stunda : ferðamannaþjónustu af
reisna eða ekki. Eða kærum við okkur
kannski ekkert um erlenda ferðamenn
og þær gjaldeyristekjur sem þeir færa
okkur?
Það sem margir taka gagnrýni
óstinnt upp, hvort sem hún er réttmæt
eða ekki, er rétt að undirstrika það hér
að Birna vakti athygli á ýmsum misfell-
um í þeim tilgangi að gangskör yrði
gerð að úrbóíum, en ekki til að koma
höggi á einn né neinn. Hér er um sam-
eiginlegt hagsmunamál þjóðarinnar að
ræða.
-SG.
Ferðamál
Sæmundur Guðvinsson
I
I