Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1982, Blaðsíða 25

DV. FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER1982.
i
29
Menning
Menning
Menning
Eitur — meira eitur
Viktor Arnar Ingólfsson:
HEITUR SNJÓR
Skáldsaga
Bókaútgáfan örn og örlygur 1982.145 bls.
íslenskar skemmtisögur fjalla aðal-
lega um ástir og tilfinningalíf, aftur á
móti er fátt um spennu- og sakamála-
sögur. Kann að stafa að einhverju leyti
af því að um sakamál, glæpi og refs-
ingar hefur löngum verið nóg lesefni
að hafa á sviði þjóölegs fróðleiks,
alþýölegra sagnaþátta sem notið hafa
og njóta mikilla vinsælda, og auðvitað
skarast með ýmsu móti við aðra
sagnaskemmtan. Þar er einnig og ekki
síður f jallað um allskonar söguleg til-
finningamál. Bágt aö sjá að ekki ætti
að vera svigrúm á markaðnum fyrir
innlendar spennusögur ásamt með
öllum þeim aðfengnu og illa þýddu
reyfurum sem hér ganga ár eftir ár.
Eins og lika gerist um ástarsögur.
Að vísu falla alltaf öðru hverju til
innlendar sakamálasögur, ein og ein,
líkast til orðið langt síöan sú fýrsta
kom fram, og fer heldur fjölgandi með
árunum. En ástar- og tilfinningasagan
er í aðalatriðum sinum sprottin úr inn-
lendum jarðvegi, þótt auðvitað komi
fram í henni ýmiskonar erlend áhrif
eins og í öörum bókmenntum, hún býr
að innlendri frásagnarhefð og hefð-
bundnum frásagnarefnum. Sá vísir aö
sakamálasögum sem hér hefur komið
fram er á hinn bóginn að öllu leyti af
erlendri rót.
Hver og ein íslensk sakamálasaga
það undirrót ógæfunnar að íslenskur
leiksveinn eða „playboy” — hann er
„blankur smábissnesmaður meðalltof
dýran smekk,” segir sagan — hefur
með einhverjum hætti komist inn í
eiturlyfjaverslun erlendis og verður
einn af mörgum milliliðum á leiö
eitursins af ekrum bænda í Sýrlandi á
götumarkað í New York. Það er helst
að skilja að hann hafi einhvers konar
antíkverslun að yfirskini.
Nú vill þaö til að upp kemst um
viðskiptamann Arnþórs, Islendings i
New York, og til að bjarga sínu skinni
tekur hann þann kost að fórna lögregl-
unni þessum kaupanaut sem er að vísu
nánast smásali á við þá reglulega
stóru í bransanum. Arnþór hefur allan
vara á sér og sleppur sjálfur úr
þessum háska. En þar með er úti um
amerísku viðskiptin enda kjarkur hans
þrotinn að reyna þar fyrir sér á ný. I
millitíö hefur hann vanrækt sína eigin-
legu kaupsýslu, hver sem hún var, og
er nú ekki annað til ráða en koma
heróíninu í verð innanlands. Og líöur
þá ekki á löngu uns það er komið í
götusölu í Reykjavík.
Jafnframt þessu fer annarri sögu
fram: lýst er unglingagengi í Reykja-
vík, krökkum í efstu bekkjum grunn-
skóla, sem eru að prófa sig áfram með
sukk og svall og smávegis óknytti. Það
eru auðvitað þau sem verða fyrstu
fórnardýr eitursins. Byggist nú spenna
upp í sögunni um framgang eiturlyfja-
sölunnar, afdrif krakkanna, vaxandi
nota. Þótt það sé hyggilega ráðið aö
lýsa fulltrúum laga og réttar, sem
jafnharðan verða málsvarar okkar les-
enda í sögunni, sem hversdagslegu
fólki í sinu starfi, hefði nauösynlega
þurft meiri lit og lif í lýsingu þeirra til
að gera ljós þau gildi hversdagslegrar
farsældar og heilbrigði sem þau standa
fyrir.
Aftur á móti er sögunni íþyngt með
köflum af óþörfum f róðleik um upptök,
meðferð, notkun, áhrif heróíins. Og
skiljanleg samúð hennar með krökk-
unum sem ánetjast eitrinu leiðir af sér
óttalega tilfinningasemi í lýsingu
þeirra. Þetta eru blessuð börn, satt er
það, en þau fara samt sem áður með
ránum og misþyrmingum um götur
bæjarins mánuðum saman áður en
tekst að stöðva þau. I sögunni er það
strangt tekið mesta bölið að Hulda litla
er tilneydd að selja sig til að afla sér
eiturs.
Heitur snjór er að sönnu litiö meira
en æfing. En Viktor Arnar Ingólfsson
hefur vissulega komið sér niður á not-
hæft söguefni. Með aukinni ástundun,
vaxandi valdi á íþróttinni að segja
sögu, virðist alls ekki ólíklegt að hann
gæti samið velvirkar spennudögur úr
reykvískri samtíö.
felur í sér tilraun til að semja aðfengin
frásagnarefni, frásagnarmynstur að
innlendum staðháttum og hefur það,
vægt sagt, tekist misjafnlega að fá slík
dæmi til að ganga upp. En kannski
partur skýringar á því hvers vegna
innlend spennusaga hefur ekki orðið til
sem sérstök bókmenntagrein í líkingu
— við okkar þjóðlegu ástarsögur sé
fólginn í þessum kringumstæðum:
samfélag okkar hafi til skamms tíma
verið of einfalt í sniðum, auðvelt yfir-
sjónar til að auðið væri að semja rétt-
nefndum spénnusögum það yfirskin
raunsæis, veruleikalíkingu sem slíkar
sögur þurfa á að halda til að þær
takist. En þetta kann að vera að
breytast eins og fleira með breyttum
þjóðfélagsháttum í landi.
Viktor Arnar Ingólfsson er ungur
höfundur sem i seinni tíð spreytir sig á
spennusögum. Hann semur sig eins og
vera ber að erlendum og alþjóðlegum
fyrirmyndum bæði um frásagnarefni
og frásagnaraðferöir, setur niður hér á
landi sakarefni sem gerast við alþjóð-
legt baksvið og eru raunar sem slík
auöþekkt úr fréttum. Fyrri saga hans,
Dauðasök, sem út kom fyrir nokkrum
árum, greindi frá viðureign við flokk
þýskra hryöjuverkamanna sem um
síðir var yfirstiginn á Reykjavíkur-
flugvelli, og olli því á meðal annars
innlent hugvit. Nýja saga Viktors
gerist við baksvið alþjóðlegrar eitur-
lyfjaverslunar og lýsir því hvemig
heróín berst inn á íslenskan vímu-
markað.
Söguefnin eru sem sé vel til fundin og
uppistöður atburöanna, plottin sjálf í
sögum Viktors Amars sumpart hugvit-
samlega af hendi leyst. Þó held ég
honum haf i f arið f ram aö þessu og öðru
leyti í Heitum snjó. Atburðarásin var
svo langsótt að örðugt var að henda
reiður á henni í Dauðasök, hvað þá
muna að sögu lokinni. I nýju sögunni er

Tónlist og sögur
með leikhljóðum
heima í stofu!
2 snældur með
skemmtilegu
barnaefni, sem
Heiðdís Norðfjörð
hefur samið og
einnig séð um
flutning á.
aðeins
kr. 255.-
(tvær snældur
fyrir sama
verð og
ein venjuleg)
HEILDSÖLUDREIFING: SKÍFAN Laugavegi 33 Sími 11508

gmnsemd lögreglunnar um hvað á
seyði sé í bænum. Hvernig þetta fer?
Það fer bæði vel og illa. Illa fer fyrir
krökkunum og verst fyrir Huldu sem
mestrar athygli og samúðar nýtur í
klíkunni. Aftur á móti er eiturlyfja-
salan stöðvuð og Arnþór bófi handsam-
aður um síðir — sumpart af árvekni
Agnars fíkniefnalöggu, sumpart af
ráðsnilld Matthildar laganema sem
vann í afleysingum hjá rannsóknar-
lögreglunni og sumpart af heppni Jóns
lögregluþjóns sem gómar bófann
sjálfan. I sögulok hefur heróínhásk-
anum verið útrýmt — í þetta sinn. En
hitt er ljóst af sögunni að allar
kringumstæður bjóða honum heim á
ný.Hvenærsemer.
Bókmenntir
ÓlafurJónsson
Það er nú vísast að þessar atburða-
rásir stæðust illa nána skoðun. Látum
svo vera: þannig er um fleiri sögur.
Eiginlega verður það ólíkindalegast að
jafnráðugur maður og Arnþór er að
öðru leyti í sögunni skuli þurfa á
forlegnum sprúttsala eins og Olafi
Hrútssyni, Lamba, að halda til að
koma vöru sinni í verð. Lambi karlinn
er svartur skúrkur en eini eiginlegi
bófi sögunnar er samt Amþór leik-
sveinn. Hún hefði haft gott af miklu
nánari skoðun og lýsingu hans, og þar
með skýringu á undirrót hins illa í sög-
unni. Viktori Ingólfssyni er að sumu
leyti ekki ósýnt um aö segja frá en
honum er f jarska ósýnt um mannlýs-
ingar, fólkið í sögunni allt einföldustu
hugsanlegar manngerðir til sinna
Þetta er bara
sýnishorn af
NORMU
fötunum, af
ANELLO skónum
og OUTSIDER
jakkafötunum.
Veturgötu 4