Dagblaðið Vísir - DV - 08.01.1983, Qupperneq 12

12
DV. LAUGARDAGUR 8. JANUAR1983.
Meðfram norðurströnd Afríku rísa háir fjallgarðar og þegar þessi mynd var tekin (i nóvembermánuði i
fyrrai snjóaði þar lítillega i fjöll öllum tH undrunar. Það orsakaði meðal annars miklar umferðartafir og
truflanir á næstu vegarslóðum.
Þetta landslag mætti nefna ,,Sprengisand" Sahara, en hásléttur sem þessar i um þrjú þúsund metra hæð
yfir sjó má finna norðarlega i Sahara.
Dæmigerð Saharasýnl Sólþurrkað hræ af kameldýri sem gefið hefur upp öndina á leið sinni um Sahara.
Vindsorfinn sandsteinn. Þessar súlur eru um fjörutiu metrar að hæð og nokkrir metrar i þvermál. Þær má
meðal annars finna i fjallgörðunum miklu inni i miðri Sahara.
Þegar minnst er á Sahara koma
flestum í hug endalausar víðáttur,
þaktar lífssnauðum sandi. Og þessi
hugmynd fólks um stærstu eyðimörk
heims á við nokkur rök að styðjast.
Sahara er gífurlegt landflæmi sem
þekur mestan hluta Norður-Afríku.
Hún er stærri að flatarmáli en öll
Evrópa.
En þrátt fyrir miklar sandauðnir
væri rangt að segja að Sahara væri líf-
laus. Þar ber margt fleira fyrir augu
en sandbreiður og vindskafna hóla.
Margbreytilegar vinjar og hrikalegir
f jallgarðar skera sig inn í auðnina. Og í
skjóli þeirra býr fólk sem annaðhvort
flakkar um slétturnar sem hirðingjar
eða hefur fasta búsetu í borgum og
þorpum.
Olafur Guðmundsson bílaáhuga-
maöur átti þess kost aö kynnast litlum
hluta af Sahara er hann fylgdist með
safari-ralli um eyðimörkina í nóvem-
bermánuði í haust. Hann ætlar að
segja okkur dálitiö um auönina í eftir-
farandi grein, auk þess sem lesendum
gefst kostur á aö lifa sig inn i ferö hans
með hjálp nokkurra litmynda sem
hann tók í leiðangrinum.
Það er ekki af litillæti að Olafur seg-
ist aöeins hafa séð smábrot af Sahara.
Vegalengdirnar sem þarf að fara til að
virða hana alla fyrir sér eru það stór-
kostlegar að líkja má við ævistarf eins
manns. Sá spölur sem Olafur leit á
tveggja vikna akstri frá Miðjarðarhafi
suður um eyöimörkina telst til að
mynda fjórum sinnum lengri en lengd
lslands eöa álika og loftlínan frá
Reykjavík til Parísar. Og allan þann
tíma var ekið innan landamæra eins og
sama ríkisins, Alsírs, en það er líka
næststærsta ríki Afríku, rúmlega tvær
milljónirferkílómetra að stærð.
Nyrst er landiö gróið og er þar
stundaöur landbúnaöur. En þegar
sunnar dregur skiptir landið algjör-
lega um svip og fólkið og lífsskilyrðin
breytast einnig. Á norðurströndinni
búa aðallega arabar og innflytjendur
frá Evrópu, en þegar suður undir jaðar
Sahara er komiö taka við negrar og
þjóðflokkar þeirra. Munur á fólki
ræðst þó ekki aðeins af landsvæðum
heldur ekki síður af því hvort það hefur
fasta búsetu í borgum eða lifir flökku-
lífi hirðingjans á sandsléttunum. I
þéttbýlinu eru lífshættir fólksins
svipaðir því sem við höfum kynnst í
öðrum arabaríkjum. Til dæmis ganga
konur með blæjur fyrir andliti. Þær
eru sjaldséöar á götum úti, verja deg-
inum aö nær öllum hluta heima við
uppeldi bama og matargerð. Meðal
hirðingja í eyðimörkinni eru konurnar
hins vegar mun frjálsari og bilið milli
þeirra og karlanna er mun minna en
þekkist í borgunum. Þær þurfa heldur
ekki að hylja andlit sitt slæöum eins og
kynsystur þeirra í þéttbýlinu og starfa
úti við nokkuö til jafns við karlmenn-
ina. A meöan þær sinna döölurækt sjá
karlarnir um kvikféð.
Þrátt fyrir hr jóstrugt land og aö þvi
er virðist lítt gjöfula gróöurmold er
fátækt hverfandi lítil hjá eyðimerkur-
fólkinu. Yfirleitt hefur það nóg í sig og
á, þó lífsmunaður þess sé vissulega í
engu samræmi við þaö sem tíðkast hjá
Vesturlandabúum. Lífsskilyrðin, að-
stæður og umhverfi til búsetu em líka
allt önnur og ólík því sem við eigum að
venjast. Hirðingjamir ferðast frá
einum staö til annars, yfirleitt um
fimmtiu saman í hóp og stefnan er
jafnan tekin á næsta vatnsból — næstu
vin — þar sem hægt er að brynna
kameldýrum og kvikfénaði, svo sem
kindum og geitum. Þar er einföldum
strákofum slegið upp, íverustöðum
sem eru til þess eins gerðir að sofa í, í
skjóli fyrirsandfokinæturinnar. Þegar
tíminn kallar er reyrinn í útveggjum
kofanna svo bundinn saman og
kippumar lagðar á bak kamel-
dýranna. Síöan er haldið að næsta
vatnsbóli, yfir lífssnauðar sandbreiður
og ekki áð fyrr en sést í vin og græna
grastoppa.
Oðru lífsmynstri en endalausu
flakki milli vinja hefur eyöimerkur-
fólkið ekki kynnst. Það er því í blóð
borið og tölt á kameldýrum milli
áfangastaða er því jafnsjálfsagt og
okkur að ferðast með strætisvögnum
frá einu hverfi til annars.
Áður var sagt að fólkið í Sahara
væri mismunandi eftir því hvort það
byggi í borgum eða úti á sléttunni.
Innbyrðis er eyðimörkin sjálf jafnólík
og fólkið sem hana gistir. Þrátt fyrir
þessa dauðlegu nafngift, eyðimörit,
spannar það landsvæöi sem ne&it er
Sahara raunar mest allt litróf náttúm
og landslags.
Nyrst í fjallgörðunum við strendur
Miðjarðarhafs má sjá landslag á borö
við það sem við eigum að venjast á
Islandi. Þar gætir hárra fjalla og vind-
barinna fjallgaröa sem skomir eru
sundur af djúpum dölum. Graslendi er
þó nokkuö, en líkt og á Islandi finnast
þar fá tré.
Þegar sunnar er farið taka við há-