Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.1983, Blaðsíða 14

14
1LÖGUN
afléttvíni ogþú sparar
minnst 1.800 kr.
ÁMAN ÁRMÚLA 21
*
“”VIDEO“"
OPIÐ ÖLL KVÖLD TIL KL. 23
Kvikmyndamarkaðurinn
Skólavörðustíg 19.
Videokiúbburinn
Stórhoki 1. Simi35450.
VIDEO
Rakarastofan Klapparstíg
Sími 12725
Hárgreiðsfcistofan Kbpparstfg
Tímapantanir
13010
Tölvupappír
Lagerpappír í öllum stæröum
og gerðum
Launaseðlar, bónusseðlar
og allar sérprentanir
IIII FORMPRENT
Hverfisgötu 78, símar 25960 - 25566
__________________DV. MANUDAGUR18. JPLI1983.
Bandaríkin og Mið-Ameríka:
Mannréttindin
og raunsæið
1 nóvember 1979 birtistd tímariti
sem heitir Commentary, og er geflð út
1 Bandaríkjunum, grein eftir Jeane
Kirkpatrick sem þá var prófessor við
Georgetown University. I þessarí
grein gagnrýndi Kirkpatrick mann-
réttindastefnu Jimmy Carters en í
anda þeirrar stefnu afnam Carter-
stjómin eða dró mjög út aðstoö viö
ýmsar ruddalegustu harðstjórnir
Rómönsku Ameríku, þar á meðal
stjómirnar i Guatemala og stjóm
Somoza í Nicaragua.
Ronald Reagan hreifst svo af þess-
arí grein Kirkpatríck að hann skipaði'
hana sendiherra Bandaríkjanna hjá
Sameinuðu þjóðunum eftir að hann
náði kjöri sem forseti og síðan hefur
hún verið mikilvægur talsmaður
Reagan-stjórnarínnar um málefni
Mið-Ameríku.
I grein sinni sakar Kirkpatrick
Carter um að hafa stuðlað aö falli bæði
íranskeisara og Somoza og stjóma
þeirra og bera þannig einhverja
ábyrgö á tilkomu stjórna Khomeinis og
sandinistastjómarinnar í Nicaragua
sem em, að sögn Kirkpatríck, enn
verri stjórnir fyrir íbúa þessara landa
en hinar sem steypt var og þó fer hún
ekki í launkofa með aö ýmislegt hafi
mátt að þeim f inna.
Hefðbundnar
einrœðisstjórnir og
byltingarsinnaðar
Rök Kirkpatrick gegn stefnu Cart-
ers fyrir því að Bandarfk junum beri aö
styðja hægri sinnaðar harðstjórnir
þrátt fyrir mannréttindabrot þeirra
mágreinaitvennt.
Annars vegar eru þessar stjómir
vinsamlegar Bandaríkjunum en þeir
sem ógna þeim em gjaman yfirlýstir
óvinir Bandaríkjanna. Má þar nefna
Kohmeini og fylgismenn hans í Iran og
sandinistana í Nicaragua, þeir eru
jafnvel skjólstæðingar ef ekki þý
Sovétríkjanna.
Hins vegar felast rök hennar í
ákveðnum greinarmuni sem hún gerir
á „hefðbundnum” einræðisstjórnum
annars vegar og byltingarsinnuðum
einræðisstjómum eöa alræðisstjórnum
hins vegar. Hún orðar það svo:
, ,Hefðbundnir einræðisherrar við-
halda viðtekinni úthlutun auðs, valda,
stöðu og annarra lífsgæða sem i flest-
um rótgrónum samfélögum skapa auö-
ugan minnihluta en halda fjöldanum i
örbrigö. En þeir trúa á heföbundin goö
og virða hefðbundin bönn. Þeir raska
ekki fastmótaöri skiptingu vinnu og
tómstunda, rótgróinni búsetu og hefð-
bundnu formi f jölskyldu og mannlegra
samskipta. Venjulegu fólki verður
eymd daglegs lífs bærileg af þvi aö þaö
þekkir hana og þar sem það er alið upp
í þessu samfélagi lærír það að glima
við hana, eins og börnin sem borin eru
meðal hinna ósnertanlegu í Indlandi
tileinka sér þá hæfileika og lífshætti
sem em nauösynlegir til aö lifa af viö
það auma hlutskipti sem þeim er skap-
aö. Slík samfélög geta ekki af sér neina
flóttamenn.
Þaö gegnir algerlega öfugu máli um
byltingarsinnuð kommúnistaríki. Þau
skapa milljónir flóttamanna vegna
þess að þau krefjast lögsögu yfir öllu
lífi í samfélaginu og setja fram kröfur
um breytingar sem brjóta niður rót-
gróin gildi og venjur svo að íbúarnir
flýja tugþúsundum saman í þeirri
athyglisverðu trú að h'fshættir þeirra,
gildi og markmið muni eiga betur
heima í öðm landi en þeirra eigin föð-
urlandi.”
Þetta er óneitanlega eftirtektarverð
kenning. Og vissulega vaknar sú
spuming hverjir fyrst og fremst flýja
land þegar snauður f jöldinn gerir bylt-
ingu — hverjir ætli hafl flúið Nicara-
uga eftir að Somoza-stjóminni var
EinarÓlafsson
steypt? Og hverjir skyldu hafa tök á að
flýja lönd hinna „hefðbundnu” ein-
ræðisstjóma? Kirkpatríck ber saman
fjölda flóttamanna frá Kúbu og ýms-
um öðrum löndum Rómönsku Ameríku
en getur ekki þess f jölda fólks sem hef-
ur reynt að flýja frá nágrannaeyju
Kúbu, Haiti, til Bandaríkjanna en ver-
ið snúið þaöan til baka meöan flótta-
mönnum frá Kúbu var tekið opnum
örmum. Og svo framvegis. En slikar
vangaveltur vefjast ekki fyrir sendi-
herra Reagans hjá Sameinuðu þjóðun-
um.
Jeane Kirkpatrick gerir ráð fyrir að
sérhver uppreisn alþýðu gegn „hefð-
bundnum” einræðisherrum muni leiða
til vinstri ógnarstjómar og útbreiðslu
sovéskra áhrifa en hvort það er ógnar-
stjórn gegn almenningi, hinum snauöa
f jölda, eða gegn blóðidrifinni klíku hins
fallna einræðisherra sem veldur henni
áhyggjum er annar handleggur. En
alla vega ógnar uppreisn alþýðunnar
hagsmunum Bandaríkjanna hvort sem
Menning
Menning
Mennin
NÝ HANDAVINNU-
STOFA STÚLKNA
19. júnl,
Arsrlt Kvenróttindafélags (slands 1983.
RKsljóH: Jónfna Margrét Guönadóttlr.
19. júni er ætlað aö vera til fróöleiks
og skemmtunar í ár eins og jafnan
fyrr, en blaöinu virðist einnig og ef til
vill ekki síst ætlað að vera konum til
hvatningar og uppörvunar. Og ekki,
veitir af ef að er gáð. I blaðinu er
meðal annars sagt frá Kvennaathvarf-
inu og sýnt að þörfin fyrir það er brýn á
Islandi þó fullmargir hafl til skamms
tima viljaö loka augunum fyrir þeirri
staðreynd. Einn helsti málaflokkurinn
sem tekinn er fyrir i blaöinu er svo
vandi og vonleysi kvenna, sem vilja
komast út á vinnumarkaðinn eftir að
hafa aliö upp nýja kynslóð.
I 19. júní er reynt aö benda á úr-
lausnir fyrir þær konur sem snúa vilja
út á vinnumarkaöinn að nýju. Rætt er
við bandariskan ráðgjafa sem fæst við
að liðsinna konum sem lokast hafa frá
lifinu utan heimilisins með einum eöa
öðrum hætti, talað við islenskan sál-
fræðing sem heldur sjálfsstyrkingar-
námskeið, rætt við fulltrúa málfreyju-
samtaka og síðast en ekki sist fjallaö
um innrætingu og mótun sem verður til
þess að konur draga sig gjarnan í hlé
úr athafnalíf i utan heimilanna.
Slitrótt stunda-
tafla barna
Sérislensk ástæða fýrir því að konur
— um ritið 19.júní
Blöð og tímarit
Solveig K. Jónsdóttir
með böm á skólaaldri geta ekki unnið
úti er slitrótt stundatafla barna. 119.
júni gera þær Sigrún Gísladóttir og
Valgerður Jónsdóttir úttekt á því hvers
vegna börn þurfa að vera á sífelldu
rápi miili skóla og heimilis og kemur
sitthvað fróölegt í ljós í þvi sambandi.
Einkum er húsnæðisleysi um að kenna
og ilit til þess aö vita aö þaö skuli úti-
loka konur meö stálpuö böm frá þvi aö
sinna störfum utan heimilis, hafi þær
áhugaáþvL
Ýmislegt fróðlegt kemur líka auk-
reitis fram í viðtölunum við skóla-
mennina. Mest var ég hissa þegar ég
las eftirfarandi línur i viðtali við
Hjalta Jónasson skólastjóra Selja-
skóla, þriðja stærsta skóla í Reykja-
vík; en hann segir I umræðu um
húsnæðismál skólans sins: „Enn eiga
eftir aö rísa tvö hús á skólalóðinni. Þar
munu handavinnustofur stúlkna verða
til húsa...” Ekki uggði mig að enn ættu
eftir aö rísa handavinnustofur stúlkna
á Islandi. Það eru ekki nema tólf ár
síöan ég lauk grunnskólanámi og ég
man ekki betur en piltbörnin í mínum
bekk, sem reyndar voru i miklum
minnihluta i stúlknafansi, hafi bæði
bróderað í koddaver og gripið í prjón
rétt eins og þeir sem kvenkyns voru í
bekknum. Systir min lauk grunnskóla-
prófi frá sama skóla fyrir sex árum og
slapp þaðan án þess að læra að festa
tölu en dró heim bókahillur og aðra
smiðisgrípi. Eg dreg ekki í efa að val-
frelsi muni i handavinnunámi í Selja-
skóla, en ég leyfi mér að efast um að
vaskir grunnskólapiltar sækist sér-
staklega eftir vistun í „handavinnu-
stofu stúlkna”. Þannig er innrætingin i
þjóðfélaginu þvi miður enn og vont að
fólk lærí ekki að festa tölu eöa sinna
öðrum bráðnauðsynlegum hannyrðum
sem þarfar kunna að reynast i viölög-
um.
Þórunn Gestsdóttir hefur tekið
saman þátt fyrir 19. júní um konur sem
fást við sitt af hverju eins og að keyra
öskubíl, semja leikrít, spila i popp-
hljómsveit, semja doktorsrítgerðir eöa
stjóma fréttastofum. Magdalena
Schram f jallar um niu konur á Alþingi
og i viðtali Guðrúnar Egilson viö
Björgu Einarsdóttur er einnig fjallað
um stjórnmálaþátttöku kvenna.
Jafnróttisboð-
skapur Biblíunnar
Séra Auöur Eir Vilhjálmsdóttir