Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1983, Blaðsíða 12

12
f«or p'wiYryo vc-vniOAaTrrv/ly vr<
DV. FÖSTUDAGUR 28. OKTOBER1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Sfiómarformaflur og úfgáfustjðri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍOUMÚLA 12—14. SÍMI8601. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskríftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 8ó6U.
Setníng, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. P rentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Innrás er innrás
Meö innrásinni á Grenada hefur sauöargærunni enn einu
sinni veriö svipt af vægðarlausri stefnu stórveldanna.
Þau slá eign sinni og yfirráöum yfir lönd og heimshluta
og skerast miskunnarlaust í leikinn jafnskjótt og
þessum yfirráðum er ógnað.
Sovétríkin ráðast inn í Afganistan og þvinga Pólverja
til hlýöni. Bandaríkjamenn hlutast til um innanríkismál í
Suður- og Mið-Ameríku og senda her manna til atlögu á
Grenada í Karíbahafi.
Við og við láta stórveldin eins og þau séu saklaus lömb
og bandamenn þeirra fyllast heilagri vandlætingu á
framferöi fjandþjóöarinnar. Margar ræður og langar
greinar eru samdar til að útskýra og fordæma heims-
valdastefnu óvinarins og núna er innrás Bandaríkja-
manna tekið fagnandi af þjóðviljum vinstri pressunnar,
rétt eins og íhaldsmenn allra landa hafa getað hossað sér
á Afganistan og Póllandi.
Það er vitaskuld hægt að finna hundrað skýringar sem
réttlæta afskipti Bandaríkjanna af málum Grenada. Þar
var marxiskur stjórnandi sviptur lífi af öflum sem voru
enn lengra til vinstri en hann sjálfur. Þar voru Kúbumenn
og Sovétmenn búnir að hreiðra um sig og þar voru
hafnar umfangsmiklar framkvæmdir sem stefndu
öryggi þessa heimshluta og þá einkum öryggi Bandaríkj-
anna í hættu.
Eða svo segja Bandaríkjamenn.
Allt þetta er hægt að telja upp en breytir þó ekki þeirri
staðreynd að Bandaríkin taka til sinna eigin ráða, grípa
til vopna og ráðast inn í sjálfstætt ríki. Þetta er innrás og
ekkert annað. Forsendur geta verið mismunandi en eðli
allra innrása er það sama. Og þær skulu allar fordæmd-
ar.
Afstaða hinna stríðandi afla í austri og vestri er í raun
og veru byggð á sams konar forsendum og sams konar
tvískinnungi. Jafnvæginu verður að viðhalda, yfirráðin
verður að tryggja. Sjálfstæði þjóða er virt svo lengi sem
þær eru auðsveipar og stórveldinu þóknanlegar.
Þetta eru hinar ógnvekjandi staðreyndir veruleikans
og það er sjálfsblekking og billegur áróður að halda öðru
fram.
Við getum síðan deilt um það hvort sé betra, blár eða
rauður, eða hvort sé verra að vera rauður eða dauður.
Lýðræðissinnar og Vesturlandabúar gera sér væntanlega
grein fyrir því að kommúnisma verður ekki bægt frá
með kurteisi og kampavíni.
Viö skulum ekki vera feimin við að viöurkenna að við
viljum ýmislegt á okkur leggja til að vernda frelsi okkar
og öryggi og þess vegna höfum við valið Bandaríkin sem
bandamenn. Þau eru útvörður lýðræðis og mannréttinda,
að svo miklu leyti sem þau veraldargæði eru fáanleg.
En þá skulum við jafnframt velta því fyrir okkur hvort
tilgangurinn helgi alltaf meðalið. Við skulum viðurkenna
að í eðli sínu er innrás á Grenada ekki hótinu betri en inn-
rás í Afganistan.
Það búa engir hvítþvegnir englabossar í Washington
þegar kemur að heimsvaldapólitík. Við getum aðeins
huggað okkur viö það að málstaður frelsis og lýðréttinda
er þrátt fyrir allt eftirsóknarverðari en málstaður heims-
kommúnismans.
Að öðru leyti skulum við sleppa öllu tali um göfugleika
Bandaríkjamanna eða „hjálparstarf” þeirra á Grenada.
Atburðirnir á Grenada eru því miður sorglegt dæmi um
litlu leiksoppana í átökunum milli austurs og vesturs.
-ebs.
Hálendisleiðir II.
Sums staðar
læstir vegir
Hlöðufellsleiðir
I Brunnum liggur ný leiö til aust-
urs af Kaldadalsvegi, og er gjama
nefnd línuvegur, en línuvegimir eru
jú margir, svo aö betra er aö kenna
þennan bút við eitthvað í landinu
sjálfu, t.d. Hlööufell eöa Skjaldbreiö.
Þetta er ágætur fjallvegur, sem heita
má fær öllum bílum þegar snjóa hef-
ur leyst og þurrt er orðið. Lengi geta
samt leynzt skaflar á einum tveim—
þrem stöðum norður af Hlöðufelli.
Þessi leið opnar verulega stór svæði,
sem eru mjög áhugaverð fyrir ferða-
menn. Gönguleiðin á Skjaldbreið
hefur stytzt verulega, enda liggur
vegurinn hátt uppi í. norðurhlíðum
fjallsins. Áður fannst mér leiðinlegt
að ganga á Skjaldbreið vegna langra
gönguleiða að fjallinu, en nú er þetta
gerbreytt og oröið létt og þægilegt.
Um útsýniö af fjallinu þarf ekki að
efast, það er stórkostlegt.
Viö noröurrætur Þórólfsfells, norð-
an Hlöðufells, em slóðir til suðurs,
sín hvorum megin við Þórólfsfell og
Hlöðufell, með öðmm orðum aö hægt
er að aka hringinn í kringum bæði
þessi fjöU. Þessar leiðir kríngum
fjöllin eru hins vegar mun lakari en
sjálfur línuvegurinn og ekki fyrir
hvaða bíl sem er. Þarna þyrfti því að
laga leiðimar og gera þeim bílum
fært, sem á annað borð komast línu-
veginn, en þaö var ekki von, að
virkjunarmenn gerðu þaö, enda kom
það lagningu raflinunnar ekkert við.
Hlöðufell er hömrum girt á alla vegu
nema að sunnan, þar sem uppgang-
an er, og hringakstur eða jafnvel
ganga umhverfis fjallið er til að
gleöja ferðamanninn og náttúruunn-
andann.
Sunnan undir HlöðufeUi eru Hlöðu-
af leiðinni tU suöurs yfir Haukadals-
heiði og niður að Haukadal. En þá
kemur hindrun, vegurinn er lokaður
og læstur þegar niður kemur og þarf
aöstoð frá mönnum Skógræktarinnar
tU að komast í gegn. Þessir menn eru
ljúfir og Uprir eins og er, en það er
ekkert víst að svo yröi ef stríður
straumur feröamanna færi þar um.
Þess vegna þarf eitthvað aö gera
Kjallarinn
Einar Þ. Guðjohnsen
þama tU frambúðar, vegimir um
skógræktarsvæðin eru lélegir og þola
takmarkaða umferð og Skógræktin
f járvana til vegagerðar og brú á Unu-
veginn tU austurs kostar peninga.
Vegagerðin þyrfti að líta á málið og
sjá hvað auðveldast verði til lausnar
málinu.
• „Þessi hugsunarháttur, sem að baki þess-
um læsingum liggur, er gersamlega óþol-
andi. Það er erfitt að hugsa sér, að alþjóðar
fyrirtæki leggi veg um almannaland fyrir
almannafé og kalli svo „einkaveg”.”
velUr og lítið, notalegt sumarhús,
eign Ferðafélagsins en byggt af
Laugdælum. Þaöan eru svo jeppa-
leiðir, önnur tU suövesturs um
Klukkuskarð og Söðulhóla tU Þing-
valla og hin suöur um Rótasand og
yfir Miödalsfjall til Laugardals. Af
þeirri leiö er stutt að fara að efra
mynni Brúarárskaröa og sjá hvar
Brúará kemur út úr bergveggjunum
og verður á skömmum tíma að stórri
á. Þama er mjög svo skoðunarverð-
ur staður.
Frá ÞórólfsfeUi Uggur leiðin aust-
ur um norðurrætur Lambahrauns, en í
því fundust fyrir fáum árum áður
óþekktir heUar, sem nýlega bh-tust
myndir af í tímaritinu Aföngum.
Sjálfsagt em þar fleiri og enn
ófundnir heUar.
Ur Mosaskarði lækkar leiðin veru-
lega og liggur áfram austur um
sanda og örfoka land, sem verið er
að reyna að græða upp. Þaö er ekki á
færi aUra bíla að aka áfram til aust-
urs eftir línuveginum yfir Ásbrandsá
(Tungufljót) og því verður að sveigja
Kjalvegur
Þessi hálendisleið hefur batnað
verulega á undanfömum árum. Brú
er nú komin á Sandá, sem oft reynd-
ist Utlum bílum erfið. Grjótá er þó
eiin óbrúuð og hún getur vaxið veru-
lega endrum og eins þó að venjulega
sé hún auðveld yfirferðar. Ný og góð
brú er komin á Hvítá og ekki þarf
lengur að fara yfir Svartá við
Fremri-Skúta, nema að komið sé
beint úr Hvítámesi. Að norðanverðu
er það því aðeins Seyðisá, sem er
óbrúuð, en sjálfsagt verður það mál
leyst meö vú-kjun Blöndu. Þrátt fyrir
þessar vegabætur verður að hafa í
huga, aö vegurinn er víða grýttur og
auövelt að skemma Utla bíla. Kjölur
er ekki enn hæfur fyrir Utla fólksbíla,
aðeins rútubUa og jeppa.
Rétt innan við Sandá er 14 km
hUðarleið að Hagavatnsskálanum og
þaöan gönguleiðú upp aö Hagavatni
og á Jarlhettur. Þarna er ævintýra-
legt gönguland og margt að skoða, og
margsmnis hafa orðið snöggar
breytingar og byltmgar við Farið, út-
falUð úr Hagavatni. Göngubrú var
þarna á Farinu, svo að komast mætti
vesturyfir, en hún fór af í síöasta
hlaupi. Það er því vafamál, hvort
önnur göngubrú sé réttlætanleg á
Farið eða hvort ekki ætti heldur að
stefna að bUabrú undú EinifeUi og
halda ánni þar fastri með görðum.
Það gæti hugsanlega orðið lausn á
Haukadalsmálinu, sem áður er
minnst á, eða góð tenging á fjalla-
leiðum.
Kjölurúin í heUd sinni er gott
■ ferðamannaland, en margú af feg-
urstu stöðunum eru ekki aðgengileg-
ir nema fyrir göngufólk. Það vantar
því fleúi hliðarslóðir frá Kjalvegi og
jafnvel hringakstursmöguleika. Nú
er hægt aö aka langleiöina aö Beina-
hóli frá Geúsöldu, en sá vegur þarf
að batna og framlengjast norður
meö GrettishelU og vestan Rjúpna-
feUs á Kjalveg. önnur slóð er frá
HveravöUum vestur yfir Stélbratt og
um TjamardaU og Þröskuld í Þjófa-
dali. Þessa leið þarf að framlengja
tU suðurs og áfram með Fúlukvísl
niður í Hvítárnes. Þá yröi auöveld-
ara að sækja í göngulöndin kringum
Hrútafell, jafnframt því sem ný og
áhugaverð ferðamannasvæði opnuð-
ust. Nú eru það aðeins þeú göngu-
glöðu, sem aðgang hafa að þessu
stórbrotna svæði, en þeú eru í mikl-
um minnihluta meðal ferðamanna,
eins og ég hef áður vikið að.
Kerlingarfjallaleiðir
Skammt innan við Innri-Skúta er 9
km hUðarvegur tU KerUngarfjalla úá
Kjalvegi, og er það nánast eina leiðin
til KerUngarfjalla í dag ef frá er talin
flugleiðin. Þokkalegur flugvöllur er
skammt frá brúnni yfir Jökulf aUið.
Frá TungufelU í Hrunamanna-
hreppi Uggur ágætur vegur og fær
öUum bílum inn í Svínárnes, sem er
austan Hvítár og Sandár á móts við
BláfeU. Nauðsynlegt er að fram-
lengja þennan veg með einhverju
móti alveg upp í KerUngarfjöU
þ.e.a.s. á núverandi KerlingarfjaUa-
veg við Jökulfallsbrúna. Þessi teng-
ing er mjög svo mikilvæg, bæði hvað
varðar ferðú tU KerlingarfjaUa og
ekki síður. vegna umferðar um Kjal-
veg. Með þessari tengingu verður
komizt framhjá Bláfellshálsi, sem
aUtaf lokast fyrst og opnast síðast á
Kjalvegi. Nú er hægt að böölast frá
Svínárnesi tU KerlúigarfjaUa og er
þá ekið eftir árvegum og um gróður-
lendi við Miklumýrar, yfir KerUng-
aröldu og miUi MosfeUs og Skelja-
fells. En við þessa leið eru stórkost-
leg náttúruundur svo sem gljúfur
Kerlmgarár.
Síðsumars er hægt að aka norðan
KerlingarfjaUa austur umTllahraun
og austan við Setur niður yfú Dalsá á
Gljúfurleitarveginn, sem ég hef áður
nefnt og var kirfilega lokaður á sín-
um túna á SandafeUi. Eg hélt að
lokunarstefna virkjunaraðila væri
liöin tíð, en svo vúðist ekki vera, því
að mér er tjáð, að Unuvegurinn frá
Uxahryggjaleið í Grafardal sé harð-
læstur með keðju og hengUás. Þessi
hugsunarháttur, sem að baki þess-
um læsúigum Uggur, er gersamlega
óþolandi. Það er erfitt að hugsa sér,
að alþjóðar fyrútæki leggi veg um
almannaland fyrú aúnannafé og
kalU svo „einkaveg”. Þessir
virkjunaraðilar, sem svo hugsa og
framkvæma, verða að gera opinber-
lega grein fyrir þessum athöfnum
sínum. Eg skora hér með á þá að
gera það.
Einar Þ. Guðjohnsen
framkvæmdastjóri.
‘ * W