Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.1984, Page 10

DV. MIDVIKUDAGUR11. JANtJAR 1984.
10
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Guðmundur Pétursson
væru sumar, og veitti hrein og bein
svör, og ósárast var mönnum um aö
heyra hann fordæma fyrri stjórn
fyrir spillingu og óráðsíu. Enda
höföu kjör almennings farið
hríöversnandi undir stjórn Shagari.
Upp hafa komið vangaveltur um
þaö hvort Buhari hafi í raun veriö
aöalhvatamaöur valdaráns hersins.
Sjálfur fer hann þó ekkert dult meö
aö hvaö sem því líöi ætli hann ekki aö
draga af sér viö aö „moka úr stíun-
um”, eins og hann kallaöi það. —
Löndum hans líkar betur slíkur
hressileiki á móti hinu miklu dauf-
legra yfirbragöi Shagaris.
Þeir sem best telja sig þekkja til
segja aö Buhari hafi verið valinn af
öörum foringjum hersins sem sá, er
þeir mátu mest og treystu best fyrir
bæði fyrri reynslu hans á stjórnunar-
sviöinu og eins framgöngu í hernum.
Þeir segja, aö lítil hætta sé á því, aö
Buhari verði hernaðarlegur
einræöisherra, heldur veröi stjórn
hans samráö margra jafningja, þar
sem Buhari veröi einn af hópnum en
um leiö andlit hópsins út á viö.
Nígería er margskipt af fjölda ætt-
bálka og eins eftir trúarskoöunum.
Til þessa hefur þó engum andmælum
heyrst hreyft hjá hinum kristnu íbú-
um suðurhlutans þótt enn einn
músliminn úr noröurhlutanum veröi
þjóðarleiðtogi. Flestir hinna voru
þaö líka, en Buhari er sá sjöundi
síðan Nígería öölaöist sjálfstæði
1960. Buhari er talinn í hópi íhalds-
samari múslima, en ekki öfgafullur.
Þaö þykir ólíklegt aö hann muni
ráöast í aö hrófla mikiö viö olíuverð-
inu fyrsta kastiö. Fremur muni hann
einbeita sér aö vandamálum innan-
lands og halda á meðan fullum friöi
viö samherjana innan sölusamlags
olíuframleiðsluríkja (OPEC). Hann
er persónulega kunnugur flestum
olíuráöherrum hinna OPEC-rikj-
anna og vegna þekkingar sinnar og
reynslu á olíumálum vel í stakk bú-
inn til aö taka fyrirvaralítiö
ákvarðanir í olíumálunum, ef
nauðsyn krefði. Buhari hefur þegar
lýst því yfir aö Nígería muni áfram
undir hans stjórn veröa í OPEC.
Buhari er atvinnuhermaöur sem
hlaut þjálfun sína hjá Bretum. Hann
var um hríð hérðasstjóri her-
foringjastjórnarinnar i noröaustur-
fylkinu Borno og átti s;rti í her-
foringjaráöinu sem fór meö æðstu
stjórn landsins fram aö kosningum
1979. Hann gat sér gott orö sem her-
stjórnandi þegar hann var yfir-
maöur landamærasveitar sem lenti í
átökum viö Chad á síöasta ári.
Hann fa^idist 17. desember 1942 í
þorpinu Daura í Kadunahéraði og
sótti ýmsa skóla áður en hann fór í
foringjaskóla Nígeríu þar sem hann
vakti athygli breskra hernaöarráöu-
nauta sem greiddu götu hans til
kadettaskólans i Aldershot í Eng-
landi.
Buhari er kvæntur og á tvær
dætur.
Shehu Shagarí forsetí situr i fangeisi og 6 örlög sin undir nyju vald-
höfunum.
Mohammed Buhari hershöfðingi viðurkennir að herforingjaráðið hafi
ekki leitt hugann enn að þvihvenær borgaraleg stjórn verði endurreist í
Nígeriu.
BUHARIVEKUR TRAUST
LANDSMANNA SINNA
'Hinn nýi leiötogi Nígeríu,
Mohammed Buhari hershöföingi,
hefur vakiö traust meöal margra
landsmanna meö öruggri framkomu
og hreinskilnislegum ummælum um
ríkisstjórnina sem hann bylti og
framtíðaráætlanir þeirrar sem hann
síðan hefur sett á laggirnar.
Þessi 41 árs gamli hershöföingi
hefur síðan komiö fram í útvarpi og
sjónvarpi og kemur flestum fyrir
sjónir sem alvarlega þenkjandi
maður, en enginn hernaöarfuni, og
hreint ekki sneyddur skopskyni,
Erlendur diplómat í Lagos, sem
átti viðtal í síðustu viku við Buhari,
sagöi um liann eftir fyrsta blaöa-
mannafundinn, sem Buhari efndi til
og var sjónvarpað: „Hann viröist
vita nákvæmlega hvaö hann er aö
gera og reynir hvergi aö blekkja
sjálfan sig eöa þjóöina varðandi
vandamáhn sem viö er aö glíma.”
Buhari er enginn viövaningur viö
valdstjórn. Hann gegndi trúnaöar-
störfum og valdaembættum í fiö
fyrri herforingjastjórnar á síöustu
árunum áöur en borgaralegri stjórn
var komiö á eftir kosningarnar 1979.
Hann var ráöherra olíumála Nígeríu
og var forstjóri oUufélags ríkisins.
OUan er alger hornsteinn efnahags-
lifs Nígeríu. 95% útflutningstekn-
anna eru frá olíunni.
Olíuiðnaðurinn fagnaöi valdatöku
Buharis og væntir góös af forystu
manns sem er jafnþaulkunnugur
öllu varöandi málefni oliuiðnaöar og
olíuverslunar eins og Buhari er.
Enda fór þaö orö af Buhari í olíuráö-
herraembættinu aö hann væri maöur
skarpgreindur og blátt áfram sem
auðvelt væri aö eiga viðskipti við.
Hann þykir opinn fyrir skynsamleg-
um tiUögum og haldgóðum rökum og
reiðubúinn til aö viöurkenna hafi
honum einhverstaöar skjátlast.
Margir telja sig sjá í Buhari þann
aga og þá stefnufestu, sem Nígería
einmitt þurfi meö tU þess aö komast
út úr því efnahagslega öngþveiti,
sem bagaö hefur land og þjóö, og
sem ríkisstjórn Shehu Shagari for-
seta þótti einmitt skorta.
Fyrsta forgagnsverkefni Buhari
sýnist því tUtölulega auöunniö, en
þaö er aö vinna traust landa sinna,
þrátt fyrir aöferöina sem höfö var
viö valdaskiptin. Ha£a margir þeirra
enda strax sýnt feginsviöbrögö viö
aö sjá á bak ríkisstjórn, þótt
borgaraleg væri, sem aö þeirra mati
var skipuð af auömönnum til þess
fyrst og fremst aö gæta aö hag hinna
auðugri. FéU þaö víðast í góöan jarö-
veg á blaöamannafundinum þegar
Buhari vék sér hvergi undan aö
svara spurningum, þótt óþægilegar
Jólin 13 dögum á eftir í Rússlandi
Jólin eru aöeins einu sinni á ári,
jafnvel í Rússlandi þar sem þau eru
þrettán dögum á eftir. Þar hefjast
þau nefnilega á þrettándanum þegar
þau eru aö renna út hjá okkur. En
þar er aftur á móti tvisvar nýárs-
dagur.
Því var þaö aö miðnæturmessa var
sungin 6. janúar í JeoUchovsky-dóm-
kirkjunni í Moskvu þar sem
patríarkinn, æðsti maöur rétt-
trúnaöarkirkju kaþólskra í
Sovétríkjunum, situr. Var þaö jóla-
messan. Þótt þetta væri einn heitasti
miösvetrardagur sem komiö hefur á
þessari öld í Moskvu var jólasnjór og
logndrifa sem kom þó ekki í veg fyrir
aö kirkjan væri troðin af fólki.
A meðan hinn 73 ára gamli hvít-
skeggjaöi patríarki stjórnaði messu-
söng biöu framan viö kirkjuna hvítir
og bláir lögreglubílár og sjálf-
boöaliöar meö rauð armbönd til
auökennis á hverju horni til þess aö
tryggja aö lögum og reglum væri
fylgt.
Hugmyndafræði kommúnista í
Sovétríkjunum letur menn til trúar-
bragðaiðkana en rétttrúnaöarkirkj-
an rússneska og sovéska ríkiö hafa
lært aö umbera hvort annaö í sam-,
búö sem útlendingum kemur kannski
skringilega fyrir sjónir. Og þessi víxl
á dagsetningunum er afkvæmi þess-
arar einkennilegu sambúöar. Bolsé-
víkar tóku upp gregóríanskt tímatal
áriö 1918 en kirkjan hélt í júlíanska
tímataliö. Munurinn birtist svo í því
að rétttrúnaöarkirkjan heldur sinar
hátiöir þrettán dögum á eftir
gregoríanska almanakinu og
kristnum mönnum á Vesturlöndum.
I almanakinu, sem rétitrúnaðar-
kirkjan gefur út fyrir 1984, og er eitt
af fáum ritum sem henni leyfist aö
' gefa út, er málum lítils háttar miölaö
. meö því aö tilgreina bæöi „gömlu
daga tyllidagana” og „nýrri dag-
setningarnar”, en það almanak
tekur til 379 daga (því aö 1984 er
hlaupár).
Almanakiö er rétttrúnaðarsöfnuð-
inum í Rússlandi mikilvæg bók. Þar
eru tilgreindir allir dagar helgaöir
dýrlingum, allir dagar sem ber aö
fasta og allir kirkjulegir tyllidagar.
Þetta áriö prýöa hana dýrlinga-
myndir sem margir rétttrúaöir
klippa út og líma á tré til aö hengja
upp á heimilum sínum því aö öörum
trúarlegum myndum er ekki aö
dreifa. Aöur var alsiöa aö hver
þorpskofi væri skreyttur máluöum
dýrlingamyndum úr tré.
Venjulegir jólasiöir, eins og
skreytt barrtré, kertaljós og rauð-
klæddur karl meö poka troöinn af
gjöfum, eru orönir hluti af nýárs-
fagnaöinum í Sovétríkjunum. 31.
desember kemur „Frosti” karlinn
meö gjafir sínar til þægu litlu
sovésku barnanna.
En kirkjualmanakiö gefur
kærkomiö tilefni til hátíðarbrigöa
ööru sinni, nefniléga þann 14. janúar
þegar mæta má „gamla, nýja árinu”
meö gleöskap.
Hitt er fátítt, sem gerist núna áriö
1984, aö páskahátíðina, þá mikilvæg-
ustu í rétttrúnaöarkirkjunni, ber upp
á sama dag, 22. apríl, og páskahátíð
kristinna manna á Vesturlöndum.
Aö því voru menn þó ekkert aö
leiöa hugann í Yelokhovsky-dóm-
kirkjunni 6. janúar þar sem and-
rúmsloft var mettað reykelsi og
kertin brunnu í risavöxnum kerta-
stikum. Sæti eru engin í rússneskum
kirkjum, svo aö allir stóöu, og kertin
voru látin ganga hönd úr hendi um
allan söfnuðinn til tveggja eldri
kvenna sem höföu þann starfa aö
bæta nýjum kertum í stjakana,
þegar hin fyrri voru útbrunnin, og
hreinsa burt bráöiö vaxið.
Konur á fimmtugsaldri eöa eldri
eru í yfirgnæfandi meirihluta meöal
kirkjugesta. Karlpeningurinn í þess-
ari kynslóð entist illa í síöari heims-
styrjöldinni.
Rétttrúnaöarkúkjan höföaði mjög
til ættjarðarástar Rússa og varö þaö
ööru fremur til þess aö Jósef Stalín
breytti grimmdarstefnu sinni gagn-
vart henni í síöari heimsstyrjöldinni
þegar hann sá meö því möguleika til
þess aö bæta liðsandann meöal her-
manna og auka einhug þjóöarúinar.
En á árunum upp úr byltingunni 1917
haföi veriö litiö á kirkjuna sem hand-
bendi keisarans. Prestar voru
fangelsaöir og kirkjur Moskvu, sem
eitt sinn voru kallaöar „þriöja
Rómaborgin”, voru niöurlægöar.
En meö skilningi á því aö kirkjan
skuli alls ekki blanda sér í málefni
ríkisins hefur síöan veriö látiö kyrrt
liggja þótt hvorugum aöilanum líki
kannski vel.
Framundan eru merkileg tímamót
í kirkjunnar sögu í Rússlandi. 1988
veröur þúsund ára afmæli kristni-
tökuí Rússlandi.