Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1984, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 5. APRlL 1984.
- Útgáfufélag: FRJÁLS p'jÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLF.SSON.
FramkvæmdastjóriogútgáfusUóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 1».
Áskriftarverö á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Nær samtímis hafa þingmenn Sjálfstæöisflokks og
Alþýöuflokks lagt fram þingsályktunartillögur um afnám
tekjuskatts á almennum launatekjum.
Þessir flokkar hafa samtals tuttugu og níu þingmenn.
Þá vantar aöeins tvo til aö hafa hreinan meirihluta.
Nokkuö víst verður að telja, að meirihluti gæti verið fyrir
afnámi tekjuskatts, þar sem aðeins þyrfti til aö koma
stuðningur eða hjásetja tveggja þingmanna til viðbótar,
sem hugsanlega gætu verið úr Bandalagi jafnaðar-
manna.
Tillögurnar eru nokkuð svipaðar. I tillögu sex sjálf-
stæðismanna segir: „Alþingi ályktar að skora á fjár-
málaráðherra að skipa nefnd þriggja manna til þess að
gera tillögur um á hvern hátt hagræða megi og spara í
rekstri ríkisins og ríkisstofnana með tilliti til þess að
tekjuskattur verði afnuminn í áföngum á almennum
launatekjum. Skulu tillögur nefndarinnar lagðar fyrir Al-
þingi í upphafi næsta þings.” 1 tillögu sex alþýðuflokks-
manna segir: „Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórnina
að láta semja frumvarp til laga um afnám tekjuskatts af
launatekjum ásamt greinargerð og leggja það fyrir næsta
löggjafarþing.”
Alþýðuflokksmennirnir minnast einnig á, að til greina
gæti komið að afnámið gerðist í áföngum.
Munurinn á tillögunum er helst sá, að sjálfstæðismenn
nefna afnám tekjuskatts á „almennum” launatekjum, en
alþýðuflokksmenn „af launatekjum”. Hér ætti því að fást
grundvöllur til samkomulags.
I báðum tillögunum er gengið út frá, að tillögur eða
frumvarp um afnámið verði tilbúið á næsta þingi. Fyrsti
áfangi í þessa átt gæti því orðið árið 1985.
Hér er á ferð gamalt réttlætismál.
Löngum hefur fram komið og lítt verið andmælt, að
tekjuskatturinn er ranglátur skattur með eindæmum.
Hann er fyrst og fremst skattur á launþega. „Hvarvetna í
þjóöfélaginu blasir það við að aðrir hópar, sem með ein-
um eða öðrum hætti, löglegum eða ólöglegum, hafa
tækifæri til að ráða því sjálfir hversu miklar tekjur þeir
telja fram til skatts, greiða lágan eða jafnvel engan
tekjuskatt, þótt þeir hafi greinilega yfir verulegum f jár-
munum að ráða ...” segir í greinargerð alþýðuflokks-
manna.
„ . . . Flestir munu vera sammála um að hann sé meö
ranglátustu sköttunum og leggist fyrst og fremst á launa-
menn með miklum þunga,” segir í greinargerð sjálf-
stæðismanna.
Því var það, að afnám tekjuskatts á almennar launa-
tekjur var eitt helzta kosningaloforð sjálfstæðismanna
fyrir síðustu kosningar. Þetta var undirstrikað í sam-
komulagi núverandi stjórnarflokka í upphafi.
Tekjuskatturinn gefur aðeins tíu prósent af tekjum
ríkisins. Niðurfelling hans að mestu er því ekki jafnerfið
aðgerð og ráðamenn vilja stundum vera láta. En slík
aðgerð væri stórt skref til að draga úr misrétti í
þjóðfélaginu.
Annað réttlætismál er einnig nefnt í greinargerð sjálf-
stæðismanna, að tekjum hjóna verði skipt jafnt á milli
þeirra fyrir álagningu skatta, meðan tekjuskatturinn
verði við lýði. Heimilistekjur eiga að vera grund-
völlurinn, og skattgreiðslur hjóna eiga ekki að ráðast af
því, hvernig hlutfallið er milli tekjuöflunar þeirra, eins og
nú er.
Tillögurnar um afnám tekjuskatts af launatekjum eru
mikilvægt innlegg. En slíkt hefur sést áður án þess að
flutningsmenn hefðu dug og djörfung til að knýja þær
fram. Haukur Helgason.
Frestur f ram
í september
Launþegahreyfíngin í landinu hef-
ur nú valið þann viturlega kost afi
grafa stríösöxina um sinn og hefur
gengiö frá samningum sínum. Um
það má vafalaust deila hvort samn-
ingar þeir sem nú hafa veriö geröir
eru viturlegir. Frá sjónarhóli
margra launþega hefur ekki nóöst 1
þeim sá árangur sem þeir geröu sér
vonir um, því í upphafi töluöu verka-
lýðsforingjar digurbarkalega aft
venju og létu á sér skilja aö nú skykli
tekið i lurginn á djöfsa.
Það virðist landlægt í kjarabaróttu
hérlendis aö setja í upphafi fram
kröfur sem enginn ætlast til aö geng-
ið sé aö. Skýtur þar skökku vlft
verkalýösbaráttu meðal siömennt-
aöra nágrannaþjóða okkar þar sem
menn ræða opinskátt um hvaft þeir
ætla sér aö ná og semja síöan aö
mestu leyti fyrir opnum tjöldum.
Afleiöingin af þessu háttalagi hér er
Kjallari
á fimmtudegi
MAGNÚS
BJARNFREÐSSON
„ Vers/unin hefur ekki skilað út i verðiagið þeim miklu kjarabótum sem
hún hefur fengið með þvi að drápsklyfjum verðbólguvaxtanna var lótt
afhenni, og með ýmsu öðru móti."
w „Enda þótt launþegahreyfingin hafi geng-
ið til heldur skynsamlegra samninga er
þó fjarri því að hún hafi falið ríkisstjórninni
sjálfdæmi í efnahagsmálum til langs tíma.”
meöal annars sú að menn standa sí-
fellt óánægðir upp frá samninga-
boröi, launþeganum finnst hann
aldrei hafa náð því sem sanngjamt
er, hvemig svo sem þjóöfélags-
ástandiö er og smám saman síast
einnig inn hjá honum aö forysta
verkalýöshreyfingarinnar sé dug-
laus i baráttu sinni því árangur
hennar er ávallt óralangt frá þeim
markmiöum sem fyrst em fram sett.
Frestur fram í september
Enda þótt launþegahreyfingin hafi
gengið til heldur skynsamlegra
samninga er þó fjarri því að hún hafi
falið ríkisstjórninni sjálfdæmi í efna-
hagsmálum til langs tíma. Svo virð-
ist sem viö þaö sé miðað pð taka
þráðinn upp aö nýju í september-
mánuöi og þá af meiri hörku en nú
var gert.
Ekki skal hér neitt fullyrt um hver
alvara er að baki septemberhjalsins.
En það skal fúslega viöurkennt að
ekki er óeölilegt þótt launþegahreyf-
ingamar vilji slá þennan vamagla.
Enda þótt ljóst sé aö hinn mikli
árangur sem náöst hefur í barátt-
unni við verðbólguna sé mikil kjara-
bót er vegur mikiö upp á móti þeirri
kjaraskerðingu sem afnám verðbóta
var þykir mörgum hægar ganga á
öörum sviðum og vissar óveöursblik-
ur á lofti. Almennt verðlag í landinu
hefur ekki lækkað nægilega mikiö.
Verslunin hefur ekki skilaö út í verð-
lagiö þeim miklu kjarabótum sem
hún hefur fengiö meö þvi aö dróps-
klyf jum veröbólguvaxtanna var létt
af henni, og með ýmsu ööru móti.
Enda þótt verölag á nauðsynjum sé
orðið býsna stööugt viröist enn langt
í land meö að sumar sérverslanir
hafi tileinkaö sér verslunarhætti
stööugs þjóöfélags. Þar er sífellt
reynt að kreista út fleiri krónur, siglt
eins djarft og fleytan ber. Þótt þessi
dæjni séu miklu færri en hin, þar sem
vöruverð hefur orðið stööugt, brenna
þau á fólki.
Ný lög um samkeppni og verölags-
eftirlit hafa nú loks gengiö í gildi.
Enda þótt ég trúi því að þau muni
leiða tÚ góös og stuðla aö heilbrigðari
verðmyndun og lækkuðu vöruveröi
er einnig eðlilegt að menn vilji sjá til
hvernig þau reynast.
Síöast en ekki síst vilja menn
ábyggilega sjá hvernig atvinnu-
ástandiö verður og hvernig brugöist
veröur við stórminnkaðri atvinnu
vegna aflaþurröar. I raun og veru
veit enginn hvemig þaö dæmi lítur út
aö lokum og mig grunar aö sárafáir
geri sér fulla grein fyrir því hversu
alvarlegt þaö getur orðiö. Mjög mik-
ill þrýstingur veröur vafalítið á
stjómvöld með að slaka eitthvað á
klónni varðandi lántökur og verö-
bólgumarkmið þegar raunverulegt
atvinnuleysi fer að láta á sér kræla í
haust. Þær aögerðir kunna svo aftur
aft kynda undir verðbólgu og er því
eölilegt aö verkalýösforystan vilji
áskilja sér rétt til aö láta í sér heyra.
Þegar veiðum lýkur
Mjög víða aö heyrast fréttir um
þaft aö skip séu að veröa búin aö
veiöa upp í kvóta þann sem þeim var
úthlutaður. 1 raun og veru þarf eng-
inn að verða hissa á þeim fréttum.
Eölilega hlýtur aö vera hagkvæmast
tyrir útgerðina aö ná þessum afla á
sem stystum tíma, úr því hann má
ekki vera meiri. Sömu sjónarmið
hljóta aö vera uppi víöa í fiskverkun-
innL En þetta leiðir til þess aö síöari
hluta ársins mun mikill fjöldi fólks
ganga um atvinnulaus.
Margt bendir til þess aö ýmsir hafi
trúaft á kraftaverk I þessum efnum.
Aukning loðnuveiðanna frá því sem
upphaflega hafði veriö gert ráö fyrir
kom mönnum til aö reikna hálfpart-
inn með því að hiö sama yrði uppi á
teningnum í þorskveiðunum. Mitt í
þessu háalvarlega óstandi uröu til
nokkur skondin upphlaup.
Mest veöur var gert úr því þegar
fiskgöngur fundust á Breiöafiröi og
sæmileg veiði varð við Vestmanna-
eyjar. Þetta þóttu slík óhemjutíðindi
aö það var rétt eins og allir heföu
gleymt því að hávertíð stóö yfir.
Helst mátti skilja á ýmsum sjómönn-
um að þetta sannaði aö nægur fiskur
væri í sjónum og allar takmarkanir
hreinn skepnuskapur vondra manna.
A ummælum sumra þeirra um fiski-
fræðinga mátti helst skilja að þeir
siöarnefndu hefðu veriö búnir að
kveðja síðasta fiskinn í sjónum, í
stað þess að mæla meö sky nsamlegri
nýtingu f iskstofnanna.
Sjómenn bregðast yfirleitt
rétt við
Þótt einstaka sjómenn og út-
gerðarmenn hafi verið meö upp-
hlaup vegna aflatakmarkananna
hafa þeir yfirleitt tekið þeim skyn-
samlega eins og við mátti búast.
Engum er það meiri hagur en þeim
að auðlindir hafsins séu sem skyn-
samlegast nýttar svo sem fyrst megi
ná hámarksafrakstri af fiskimiöum
okkar.
Eg verð að viðurkenna það að mér
hnykkti nokkuð við fyrir nokkrum
dögum er ég heyrði sjómann stilla
dæminu þannig upp að það væru vit-
lausir og vondir menn í landi sem
væru af skepnuskap að rýra kjör sjó-
manna með þessum aðgerðum. En
hann hélt því fram, og virtist mjög
ánægöur meö, að sjómenn hefðu
þarna látið koma krók á móti bragði.
Þeir mokuöu öllu nema besta fiskin-
um í hafið aftur og kæmu þannig
einungis með verðmesta fiskinn að
landi. Þannig næðu þeir sér niðri á
„ösnunum i landi”, og þetta þótti
honum greinilega rétt mótulegt ó ill-
mennin þau.
Vonandi eru svona sjónarmið
fátíð, og í raun vil ég ekki trúa öðru.
Engu að síður er mjög alvarlegt að
slíkt sjónarmið skuli vera uppi. Þaö
er fyrst og fremst alvarlegt vegna
þess að þó er ljóst að innan sjó-
mannastéttarinnar eru menn sem
ekki skilja ástandið, ekki geta sætt
sig við að hömlulausar veiðar séu
heftar og að við beitum þeirri skyn-
semi sem við höfðum að vopni þegar
við sóttum rétt okkar í útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar.
Þennan hugsunarhótt verða heild-
arsamtök sjómanna og útgerðar-
manna að uppræta. Og ef fullyrðing-
ar s jómannsins um að f iski sé f leygt í
sjóinn í stórum stíl eiga við einhver
rök að styðjast þá verða heildar-
samtökin einnig að spyma þar við
fótum.