Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1984, Blaðsíða 34

34
DV. FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER1984.
Verkstjórar —
Verkstjórar
Muniö jólatrésfagnaðinn 28. desember. Miöar afgreiddir á
skrifstofunni.
Verkstjórafélag Reykjavíkur.
ÚTSÖLUSTAÐIR
Vörumarkaðurinn Ármúla
Fjarðarkaup Hafnarfirði
Kjöt og Fiskur Breiðholti
Valgarður Breiðholti
Kaupgarður Kópavogi
Matvörubúðin Grímsbæ
JL húsið Hringbraut
Kjötmiðstöðin Laugalæk
Garðakaup Garðabæ
Verslunin Brynja Laugavegi
Mosraf Mosfellssveit
Sendum í póstkröfu um land allt
llI.ISÍ.OSlll'82fö5

i qo nákværn baðvog
ímaheim'iTölvustyr .
t og vönduð jolagpf.
Séra Hannes Guðmundsson reit
grein í Morgunblaðið þann 3. nóv.
sl.: „Hvað játar kirkjan?” Orðabók
Menningarsjóðs — sem óhætt þykir
að vitna til — hefir þetta samt á
annan veg: að játa elnhverju — ekki
að játa eitthvað. En kannski þaö sé
líka villa?
Séra Hannes hefir a.m.k. sína
Biblíu á hreinu.
Hannritar:
„Villutrúarstefnur —
I stuttri blaðagrein yröi of langt
mál aö rekja öll kenningaafbrigði í
boðun kirkjunnar á þessum tíma
(þ.e. í frumkristninni), en hér skulu
aöeins nefndar fjórar villutrúar-
stefnur, sem ýmsir gáfaöir og mikils
metnir menn voru höfundar að eða
tengdustmeðeinhverjumhætti...”
Séra Hannes velkist ekki í neinum
vafa um hvað séu „villitrúar-
stefnur” og hvaö ekki. En „villu-
trúarstefnur” að hverra mati?
Að dómi hins rómverska keisara og
arftaka hans, páfans. Að dómi páf-
ans var einnig lúterskan „villutrúar-
stefna”. Mótmælendur hafa afneitað
únl*' >4 * * * la ij i\' .Sv4|j % 1. j!

Okunnum guði
óskeikulleika páfans. Er þaö þá mis-
skilningur aö séra Hannes sé
lúterskur prestur?
Guösmaöurinn sker nú Docetisma,
Gnostíkina, Ebjóíta og Manikea
ásamt með Aríusar-kristninni niður
við trog. Vér fávísir höfum heyrt
fæstra þessara stefna getið fyrr.
A.m.k. eru þetta ekki brennandi
spurningar dagsins i dag. Þaðkemur
síðar fram — eins og séra Hannea
sjálfur tekur fram — að tilefni
greinar hans er alit annað en að fetta
fingur út í orðalagsbreytingar á trúar-
játningunnL
Heimspeki
Samt vissi ég fyrir aö Gnostík var
ein merkasta heimspeki og trúar-
stefna sem uppi var í fornöld. Til
voru bæði kristnir og heiðnir
gnostíkerar — þ.e. stefnan spannar
greinarmun heiöni og kristni. En
slíkt („syncretismus”) hlýtur að
teljast meira en lítið varhugavert að
dómi hins hálf-kaþólska Hannesar.
Skoöanaágreiningur Aríusar-
kristninnar og hinnar verðandi
kaþólsku (þ.e. hinnar almennu)
kirkju snerist aðallega um persónu
Krists — hvers eðlis hún heföi verið.
Aríusar-menn voru um tíma svo
voldugir að þeir hefðu getaö orðið
ofan á. Hefði svo orðiö væri „villutrú-
ar”-listi séra Hannesar allt annar en
raunbervitnL
Eðli guödómsins hefir fram að
þessu ekki legið á lausu. Eöa eru
vegir þess ekki órannsakanlegir?
Eins og Nýja testamentið ber vitni
um höföu postularnir á þessu ýmsar
skoðanir. Nú hefir greiðzt úr
spumingunni um eðli guðdómsins og
persónu Krists — austur í Landsveit.
Séra Hannes vitnar til Níkeu-
trúarjátningarinnar. I borg þessari
var haldiö hiö fyrsta viðurkennda
kirkjuþing. Það var kallað saman og
haldið undir fundarstjóm rómversks,
hálf-heiðins keisara — eins af
Konstantíusum þeim er ríktu yfir
hinu rómverska keisarádæmi.
Frændur þessir sátu ekki á neinum
friöarstóli, heldur brugguðu hver
öðrum launráð. Þegar Konstantíus
sá er kallaði saman kirkjuþingið í
Níkeu 325 lézt framkvæmdi herinn
fjöldamorð á ættingjum hans að því
er talið er að fyrirmælum hans
sjálfs. Þannig var hans kristni varið.
Kristni af hentistefnu
Rómverskir keisarar snerust til
kristinnar trúar af pólitískum og
hreinum hentistefnusjónarmiðum (þótt
einnig mega finna a.m.k. einn sann-
kristinn mann meðal rómverskra keis-
ara). Þetta gerðist þá fyrst þegar þeir
sáu fram á að þeim myndi aldrei takast
að brjóta kristna menn undir veldi sitt.
Slíka kauða velur séra Hannes til að
dæma um persónu og guðdómlegt eðli
JesúKrists. Ja,sveL
8KÚLI
MAGNÚSSON
JÓGAKENNARI
Konstantíus sat í forsæti og
krafðist þess að biskupamir kæmust
að einhverri niðurstöðu. Það er nú
almennt viðurkennt (nema í Land-
sveitinni) að þeir verr menntaðri
hafi ráðið ferðinni. Þannig var trúar-'
játning kristinna manna bömuð.
En klofningurinn var þar með ekki
úr sögunni. Taliö er að sértrúar-
hópar lúterstrúarmanna einna skipti
hundruðum. Og allir álíta þeir sig
byggja á Nýja testamentinu.
Hvemig væri að séra Hannes tæki á
sig rögg og tíndi hafra frá sauöum á
þam guðsakri sem nær liggur vorum
tíma en fjórða öldin e.Kr.? Hverjar eru
„villutrúarstefnur” samtímans? Hverju
skulum vér trúa og hverju ekki? Spyr sá
semekki veit.
Séra Hannes fjallar um
„annariegar kenningar, sem áttu
það eitt sameiginlegt að eiga sér
enga stoð í ritum Nýja testa-
mentisins” (feitletrun Hannesar).
Telja ekki allir sértrúarhópar
kristninnar að kenningar þeirra eigi ein-
mitt stoð í Nýja testamentinu? Vitna
jæir ekki allir í bak og fyrir í Biblíuna?
En hver sker úr? Vantar oss máski
rómverskan fjöldamorðingja til að
greiðaúrflækjunni?
Hvaö er Nýja testamentið?
En hvað er Nýja testamentið og
hvað ekki? Um það mun ég fjalla
litiö eitt síðar. Og hvaða texti þess er
réttastur? Og hvaða skilningur —
þótt textinn sé fundinn? Og í hvaða
aamhengi? Og hvaö um mótsagn-
irnar? Og hvemig skal heimfæra
uppá nútímann? Þaö verður annríkt
íLandsveitinni.
„Eln Páll stóð á miðri Aresarhæð (í
Aþenu) og tók til máls:
Aþenumenn, þér komið mér svo
fyrir sjónir (heiðingamir; ath.s
min, SM), að þér í öllum greinum
séuð miklir trúmenn, því er ég gekk
hér um og skyggndist eftir helgi-
dómum yðar, fann ég meðal annars
aitari, sem á var ritað:
„Okunnum guði”. Það sem þér nú
dýrkið óafvitandi, það boða ég yður...”
(Postulasagan, 17. kafli, vers 22 og
áfram).
Hvað hefði séra Hannes sagt og
gert í sporum Páls postula? Hvaö
gerir „heiðingjatrúboðið”? En séra
Arelíus gæti ég mætavel hugsað mér
í sporum Páls. Og hann vex enn af.
Þurfum við aö þrátta um eðli og
persónu hins „Okunna guðs”? Væri
slíkt möguleiki? Hinn „Okunni guð”
er einnig órannsakanlegur.
„Við altari kristinnar kirkju, við
blótstall hins heiðna hofs.”
Miðaldamennirnir í islenzku þjóð-
kirkjunni tóku þennan „blótstall”
þjóðskáldsins brott úr sálmabókinni
og trúarlífinu. Þar sneru þeir baki
við Páli postula á Aresarhæð. Þar
réði hinn hálfkristni og al-heiðni
rómverski keisari með morðin á
samvizkunni. Séra Hannes rær ekki
einn á báti i hinni miðaldalegu, ís-
lenzku kirkju Anno Domine 1984. —
Þvímiður.
Vísum hinni rómversku Níkeu-
játningu alfarið burt úr kirkjunni.
Hættið þessu stagli sem hljómar
sem aðhlátursefni í eyrum hinna
frjálslyndu Islendinga.
„Píndist” undir þessum eða hinum
á einhverjum tUgreindum tíma:
Þrugl og vitleysa. Guð þjáist aUtaf
alls staðar (þó ekki væri nema fyrir
þröngsýni og heimsku þjóna sinna).
Annars — væri hann hvaða Guð?
Hann grætur enn yfir sinni heimsku,
hálf-kristnu, hálfheiönu Jerúsalem
núáþessumjólum.
Hreinsum hjörtun af Níkeu-
játningunni.
Skúll Magnússon
„Eöli guðdómsins hefir fram að þessu
ekki legið á lausu. Eða eru vegir þess ekki
órannsakanlegir? Eins og Nýja testamentið
ber vitni um höfðu postularnir á þessu ýmsar
skoðanir. Nú hefir greiðzt úr spurningunni um
eðli guðdómsins og persónu Krists — austur í
Landsveit.”