Dagblaðið Vísir - DV - 28.06.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR 28. JUNl 1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaflur og útgáfustjéri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B.SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
ÍRitstjórn: SlOUMÚLA 12—14. SÍMI 680411. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SlMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning,umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
Áskriftarverðá mánuði 360 kr. Verð i lausasölu 35 kr.
Helgarblað40kr.
Lækkun þar, hækkun hér
Sömu dagana og ríkið hækkar verð á benzíni hér á landi
og heldur uppi verði á olíu er verð á benzíni og olíu að
lækka á heimsmarkaði og rambar raunar á barmi verð-
hruns. Samt heldur verðlagsstjóri fram, að innlenda
verðið stafi af hækkuðu innflutningsverði.
Allir skilja, að ríkið þurfi að auka skattheimtu sína af
benzíni um 2,26 krónur á hvern lítra. Það er gamla sagan.
Ráðherrunum finnst svo vænt um þjóðina, að peningar
hrökkva ekki fyrir örlætinu. Næsta gjöf þeirra er sögð
eiga að vera borun gata í ýmis fjöll.
Allir skilja líka, aö olíufélögin þurfi að auka álagningu
sína af benzíni um 68 aura á hvern lítra og af gasolíu um
49 aura á hvern lítra. Það er gamla sagan. Olíukóngunum
finnst svo vænt um þjóðina, að þeir vilja gefa henni
benzínstöð á hvert götuhorn landsins.
Hitt er verra, að örlætið skuli vera útskýrt með því, að
innflutningsverð á benzíni hafi hækkað um 1,42 krónur á
hvern lítra. tJtreikningurinn þar að baki hlýtur að vera
meira en lítið undarlegur, því að verð á olíuvörum hefur
hvarvetna lækkað að undanförnu.
Til lítils er að halda fram, að benzínið í heiminum
hækki alltaf á vorin, þegar bíleigendur taki fram bíla sína
til að keyra út og suður. Við höfum aldrei, ekki einu sinni,
orðið vör við, að benzín lækkaði á haustin, af því að bíleig-
endur heimsins rifi þá seglin.
Til lítils er að halda fram, að rekstur olíufélaganna sé
svo erfiður, að þau þurfi óskiptan hagnaðinn af 49 aura
lækkun á verði gasolíu. Við höfum aldrei, ekki einu sinni,
orðið vör viö, að rekstur olíufélaganna væri erfiðari en
rekstur fiskiskipa okkar.
Liðinn er á norðurhveli jarðar vetur, sem var óvenju-
lega harður. Honum fylgdi líka langvinnt kolanámuverk-
fall í Bretlandi, sem jók olíuþörfina. Samt kom vorið á
norðurhveli með nægum olíubirgðum undan vetri. Og í
sumar má reikna með, að birgðir hrannist upp.
Afleiðingar þessa sjást á verðskráningu olíuvara í
Rotterdam. Þar er sífellt verið aö bjóða olíu undir hinu
fasta samningaverði, sem víða tíðkast í olíuviðskiptum.
Ef slík undirboð leiða til verðhækkunar á olíuvörum til Is-
lands, er það ekkert annað en brandari.
Spyrja má, hvort íslenzka viðskiptaráðuneytið láti sov-
ézka viðsemjendur sína reikna þetta út fyrir sig. Kannski
hinir síðarnefndu hafi fengið töluglöggt fyrirtæki til að
gera þetta, svona á svipaðan hátt og tannlæknarnir fengu
Hagvang til að reikna út taxtana.
1 þessum mánuði einum hefur Rotterdam-verð ýmissa
tegunda af olíu lækkað um 1,9—2,2 dali á tunnu. Offram-
leiðsla á olíu hefur haldið áfram, þótt Saudi-Arabía hafi‘
dregið saman framleiöslu sína úr 4,4 milljón tunnu kvót-
anum í 2,5 milljón tunnur á ári.
Saudi-Arabía hefur fómað sér í örvæntingarfullri til-
raun til að hindra verðhrun á olíu, meðan flest önnur ríki
olíuhringsins Opec hafa farið langt fram úr kvóta sínum.
En nú hefur Saudi-Arabía ekki lengur efni á þessu. Ríkis-
fjármálin eru komin í steik.
Jamani, olíuráðherra Saudi-Arabíu, hefur varað við
verðhruni á olíu, jafnvel niður fyrir 20 dali á tunnuna, ef
ekki haldist agi í kvótakerfi Opec. Þegar verðið hrynur,
verður fróðlegt að heyra nýjar útskýringar ríkis og verð-
lagsstjóra á okurverðinu hér á landi.
Jónas Kristjánsson.
Við erum í
sporum gyðinga
Á dögunum heyröist f jálglega frá
því sagt í fréttum útvarpsins aö
Ronald Reagan heföi unniö mikinn
póiitískan sigur meö því aö fá Banda-
ríkjaþing til aö samþykkja auknar
fjárveitingar til framleiöslu eitur-
efnavopna. Um þennan sama mann
sagöi Edward Kainedy öldungardeild-
arþingmaöur ekki alls fyrir löngu:
„Ég álít Ronald Reagan vera hættu-
legasta forseta kjarnorkualdarinn-
ar.”
A einum stað í frægri bók segir
lárviöarskáld Islendinga þessi marg-
ívitnuðu orð: „Ekkert er algeingara
í almennri sálarfræði en þaö aö ein-
hver neiti að trúa því sem hann
horfir á meö augunum en sjái þaö
sem sannanlega er ekki á staðnum.
Mannleg skynsemi getur meira aö
segja komiö í veg fyrir að viö sjáum
þá hluti sem skynlausri skepnu
liggjaíaugumuppi.”
Gyðíngar trúðu ekki
því sem yfir þá dundi
Einn af ömurlegustu og furöuleg-
ustu köflum í nýliöinni sögu Evrópu
er útrýming gyðinga í Hitlers-Þýska-
landi, ekki fyrst og fremst vegna
þess aö mannleg grimmd og tilfinn-
ingakuldi kæmi svo mjög á óvart,
heldur vegna hins aö dauöadæmdir
gyöingar geröu enga tilraun til að
verja sig eöa afstýra örlögum sem
þeim voru búin af mannavöldum.
Þeir gengu þöglir og hlýðnir aö
fjöldagröfunum, afklæddu sig, stilltu
sér upp fyrir framan þýsku
hermennina og létu skjóta sig niöri
grafirnar. Börn, konur og karlar
gengu mótþróalaust inní gasklefana,
afklæddu sig og létu orðalaust aflífa
sig. Þetta fólk var lúbarið, svívirt og
myrt — en Iyfti ekki fingri til aö
verja líf sitt.
Hvemig þeim Þjóðverjum var
innanbrjósts, sem þátt tóku í slátrun-
inni, vitum við ekki, þvi ennþá hefur
ekki fengist þýsk skýring á því,
hvemig Þjóöverjar skildu eöa
skynjuöu forlagatrú gyöinga. En
þremur áratugum síðar fengu
Þjóöverjar nokkurskonar sjokk og
samviskubit þegar bandarisku sjón-
varpsþættimir „Holocaust” voru
sýndir í Þýskaiandi, og þá vöknuðu
nærgöngular spurningar: Hvers
vegna létu gyöingar annaö eins og
þetta gerast? Var það óhjákvæmi-
legt? Höföu þeir ekki tök á aö afstýra
örlögum sínum? Heföu þeir ekki get-
aö variö hendur sínar?
Þessar spumingar eru í raun
réttri þarflausar, vegna þess aö
nákvæmlega sömu hlutir eiga sér
staö í nútímanum fyrir augunum á
hverjum þeim sem hefur augu aö
sjá. Nú eru þaö ekki gyðingar sem
svipbrigðalaust ganga á vit tortím-
ingarinnar. Þaö erum við öllsömul,
þú og ég og allir lifandi menn.
Viö vitum þaö, en viö trúum því
ekki.
Þaö var einmitt þessi þversagna-
fulla afstaöa sem réð því aö
gyðingarnir létu möglunarlaust leiöa
sig útí opinn dauðann. Þeir heföu
vafalaust geta gripið til vamarráö-
stafana, jafnvel þó þær heföu ein-
ungis verið táknrænar, en þeir trúöu
ekld því sem yfir þá dundi. Þeir sáu
það gerast, þeir vissu aö það var aö
gerast, en þeir trúðu því ekki samt.
Þaö var alltof brjálæðislegt til að
geta veriö satt. Svona örvita gat
veröldin hreinlega ekki verið!
Nú erum viö í vissum skilningi öll
oröin gyöingar og erum öll á leið til
tortímingar af mannavöldum. Viö
bíöum þess þolinmóð og aögeröalaus
að okkur veröi útrýmt af jöröinni. Aö
sönnu stöndum viö ekki ennþá and-
spænis böölunum. Viö þekkjum þá
ekki, höfum ekki séö þá augliti til
augiitis, en viö vitum að þeir eru til
taks. Þeir standa ekki í svörtum
leðurstígvélum hlið við hlið og bíöa
Kjallarinn
SIGURÐUR A.
MAGNÚSSON
RITHÚFUNDUR
þess aö viö stillum okkur upp
frammi fyrir þeim, og þeir skjóta
okkur ekki meö vélbyssum. Tortím-
ingin bíður okkar í miklu stærri og
hrikalegri stíl.
I öndverðu böröust menn meö
hnúum, hnefum og tönnum, síðan
með kylfum og hnífum, sverðum og
spjótum. Enn var hægt að sjá þann
sem myrti og þann sem myrtur var.
Síðan komu til sögunnar skotvopn,
flugvélar, sprengjur, gas, kjamorioi-
sprengjan og eldflaugarnar. Enginn
moröingi þarf framar aö horfast í'
augu við fórnarlömb sín. Þau eru
bara fyrir hendi þegar kalliö kemur.
Fleipur bölsýnismanns?
Nú spyr væntanlega einhver
lesenda, hvort ég sé orðinn eitthvaö
ringlaður í kollinum eða hafi kannski
fengiö slæma náttmöru. Hef ég látið
glepjast af heimskulegum hræöslu-
áróðri eða látið ímyndunarafliö
hlaupa meö mig í gönur?
Heföi gyðingur séð framá og spáö
fyrir um fjöldamoröin tíu árum áður
en þau áttu sér staö, hvernig mundu
menn hafa brugöist viö orðum hans?
Hefðu þau verið talin trúveröug og
spámannleg?
Ööru nær — þau hefðu veriö tekin
sem hvert annaö fleipur bölsýnis-
manns. A nákvæmlega sama hátt
vísum viö á bug tilhugsuninni um
brjálæöið sem bíður okkar allra —
eins og gyöingar vísuöu frá sér þeirri
fáránlegu hugmynd að ráöamenn
Þjóöverja ætluöu sér að útrýma
þeim öllum af yfirborði Evrópu.
Þaö gat ekki og getur ekki verið
rétt.
Og samt er það rétt. Nálega allir
hugsandi menn vita að þetta er dag-
sanna. Viö vitum aö feikilegt magn
gereyöingarvopna er framleitt meö
ónverkjandi og ört vaxandi hraöa.
Viö sjáum spennuna milli snauöra
ríkja og auðugra verða æ magnaöri
og ískyggilegri. Viö erum vitni að og
tökum sjálf þátt í aö raska jafnvægi
náttúru og lífrikis. Ailt gerist þetta
meö óhuganlegri markvísi aö vand-
lega yfirveguöu ráði. Viö vitum
hvert fyrir sig að þetta er ómenguð
vitfirring, en viö trúum því ekki. Viö
álitum aö það geti ekki veriö rétt.
Það hlýtur að vera martröð sem viö
vöknum uppaf von bráöar. Þaö
hlýtur í öllu falli aö vera til einhver
undankomuleiö.
Moggar heimsbyggð-
arinnar
Eins og kunnugt er, hafa stórir og
smáir hópar manna um heim allan
tekiö saman höndum um aö spyma
gegn broddunum, vekja menn til
dáöa í afdrifaríkasta máli alls mann-
kyns. Þessir hópar em gjama gerðir
tortryggilegir eða hlægilegir af hin-
um ýmsu Moggum heimsbyggöar-
innar, sem stinga vilja mannkyni
svefnþom og telja því trú um, aö víg-
vélar og hverskonar vígbúnaöur sé
vænlegri til aö tryggja áframhald-
andi líf á jörðinni en mannlegt
hyggjuvit. Þó ótrúlegt sé, má vel
vera aö þessir menn trúi raunveru-
lega því sem þeir segja, og eiga þá
sammerkt viö þær milljónir
evrópskra gyöinga sem sáu hvað var
aö gerast, en trúöu á guölega íhlutun
eöa eitthvert annað undur sem
mundi foröa þeim frá fyrirsjáanlegri
tortímingu.
Eftirá hefur mönnum almennt
orðiö ljóst, að heföu gyðingar á sín-
um tíma veitt böðlunum mótspyrnu,
þá hefðu þeir í krafti fjöldans
kannski fengiö bjargað helmingi eöa
meira þeirra mannslífa sem slokkn-
uðu í gasklefunum. Hinir þýsku
böðlar voru rækilega skipulagöir og
vel vopnum búnir, en þeir heföu ekki
mátt viö margnum ef í haröbakka
hefði slegiö.
Það er borin von aö stjórnmála-
menn heimsins leysi aö eigin frum-
kvæði þann vanda sem þeir hafa leitt
yfir mannkyniö meö vígbúnaöar-
kapphlaupinu. Til þess eru þeir alitof
háðir þeim fámenna en volduga
flokki manna sem hefur stundarhag
af aö magna hatur og hemaöar-
anda. Kannski er það þegar orðið um
seinan, en einasta von mannkyns er
sú, aö almenningur í öllum löndum
bindist samtökum um aö horfast
óhikaö í augu viö þaö, sem allir
sjáandi menn sjá, og þvinga hug-
lausa stjórnmálamenn til aö taka
ráöin af sölumönnum dauöans og
snúa viö á þeim helvegi sem undan-
farna fjóra áratugi hefur veriö
hlaupabraut mannkyns.
Enn er tími til
að snúa baki við
dýrkun dauðans
Raunhæf spor í þá átt getum viö
Islendingar stigiö, þó fámennir
séum, meö því aö beita okkur gegn
og mótmæla stýriflaugavæöingu
skipa og kafbáta og heimta alþjóö-
legt bann við framleiðslu þvílíkra
vopna; með því aö neita skilyrðis-
laust skipum meö kjarnavopn innan-
borðs um heimild til að sigla í
íslenskri lögsögu eöa koma til
íslenskra hafna; meö því aö lýsa yfir
afdráttarlausri kjarnoricufriölýsingu
Isiands og harðbanna alla frekari
vigbúnaöaruppbyggingu í landinu.
Slík spor afstýra að vísu ekki voðan-
um sem yfir okkur öllum vofir, en
þau gætu orðiö fordæmi og áminnig
um að enn sé tími til að snúa baki við
dýrkun dauðans og huga að framtíð
sem hefur lífiö í öllum sínum marg-
breytileik aö forteikni.
Sigurður A. Magnússon.
® „Nú eru þaö ekki gyðingar sem
svipbrigðalaust ganga á vit tor-
tímingarinnar. Það erum við öllsömul,
þú og ég og allir lifandi menn.”