Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FIMMTUDAGUR15. AGUST1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686011. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.,
Áskriftarverðá mánuði 360 kr. Verð i lausasölu 35 kr.
Helgarblað40kr.
Albert undirþrýstingi
Albert Guðmundsson fjármálaráðherra lá í Flugleiða-
málinu undir miklum þrýstingi frá ýmsum forystumönn-
um í Sjálfstæðisflokknum. Þeir töldu alls ófært, að hluta-
bréf ríkisins í félaginu kæmust í hendur Birkis Baldvins-
sonar. tJtkoman varð sú, að sölunni var klúðrað.
Líkur benda til þess, að Flugleiðamenn hafi þekkt öll
aðalatriðin í tilboði Birkis. Þeim hafi því verið í lófa lagið
að koma með annað, sem var lítið eitt betra, þremur
milljónum króna hærra heildarverð og tveggja milljóna
hærri útborgun. Birkir segir, að tilboð Flugleiðamanna
hafi eiginlega verið afrit af sínu tilboði. Sterkar líkur eru
til, að „leki” hafi orðið, þannig að forystumenn Flugleiða
hafi vitað miklu meira um hitt tilboðið en þeir hefðu mátt
vita. Engin ástæða er til að saka Albert Guðmundsson um
þennan leka.
Hitt er spurning, hvort hagsmunagæzla Sjálfstæðis-
flokksins hafi ekki knúið Albert til að afgreiða tUboð Flug-
leiða of snemma. Hugsanlega hefði ríkið fengið meira
fyrir bréfin, hefði afgreiðslu verið frestað. Kannski hefðu
nýir aðilar boðið í bréfin og þá hærra verð. Hugsanlega
hefðu þeir, sem þegar höfðu boðið, hækkað sig.
Flugleiðamenn sögðu í upphafi, að enginn mundi bjóða
það verð í bréfin, sem ríkið setti upp. Þá haföi verið til-
kynnt að hlutabréfin yrðu seld á 9—10 földu nafnvirði. Sig-
urður Helgason, forstjóri Flugleiða, sagði í DV: „Ég tel,
að þetta verð sé alltof hátt fyrir hlutabréfin. Ég veit ekki
um neinn, sem vill kaupa þetta á þessu verði. „Tilboð
Birkis breytti afstöðu Flugleiða, sem sá, að raunvirði
bréfanna yrði lægra. Niðurstaðan hefur orðið, að Flug-
leiðir greiða um 4,5 falt nafnverð, þegar metið er, að þeir
greiða eftirstöðvar með óverðtryggðum og vaxtalausum
skuldabréfum til átta ára og reiknað með verðbólgu á því
tímabili eitthvað svipaðri og nú er.
Fjármálaráðherra hefur engu að síður náð nokkuð
þokkalegu verði fyrir bréfin.
Fagna ber þessari sölu sem slíkri. Ríkið á að selja
hlutabréf, sem það á í einkafyrirtækjum, eins og Flug-
leiðum og Eimskip. Síðan á að láta þessi félög bera sig af
sjálfsdáðum, þannig að þau geti ekki í sífellu leitað til
ríkisins um styrki.
Þá yrði mjög æskilegt, ef starfsfólk Flugleiða fengi
stóran hlut af hlutafé. Sem meginreglu ber að auka hlut-
deild starfsfólks í stjórn fyrirtækja.
Þetta eru nokkrir ljósir punktar á þessari sölu, punkt-
ar, sem ekki mega gleymast í gagnrýninni, sem nú
kemur fram víða.
Engu að síður klúöraðist málið.
Af fyrri reynslu má ætla, að Flugleiðir hefðu notið góðs
af „nýjublóði”.
En annað sýndist mörgum þeim, sem telja sig standa
vörð um hagsmuni ráðandi hóps Sjálfstæðisflokksins.
Því var það, að Albert var beittur slíkum þrýstingi. Allt
skyldi gert til að koma í veg fyrir, að Birkir fengi bréfin.
Því tala margir nú um mikið „hneykslismál” í þessu
sambandi. Alvarlegur leki virðist hafa orðið í röðum
þeirra, sem sízt skyldi. Líkur benda til, að koma hefði
mátt upp verðinu.
Haukur Helgason.
Kjallarinn
„Hitt er svo eins og rúsínan í pylsuendanum að rikisstjórnin og fjármðlaráðherra, sem talsmaður hennar,
skuli hafa auglýst bréfin á níföldu verði og selja þau síðan á fjórföldu eða minna."
Ekkert við-
skiptasiöferði
Þaö er ekki einleikiö hvernig róö-
herrar og ríkisstjóm haga sér vlö
sölu og sölutilraunir á hlutabréfum f
eigu ríkisins. Flestum er væntanlega
í fersku minni hvernig til tókst þegar
fjármálaráöherra ætlaöi að selja
Eimskipsbréfin í hiö fyrra sinni og
neyddist á endanum til þess aö hætta
viö allt saman af því að almenningi
ofbauð klúörið og klíkuskapurinn.
Margir hafa fram aö þessu talið að
hér æ væri fyrst og fremst um
klaufaskap aö ræða af hálfu ríkisins
og fjármálaráðherra.
óheiöarleiki af versta . tagi. Nógu
slæmt er þegar slíkt kemur fram af
hálfu einstaklinga en hálfu verra og
óþolandi meö öllu þegar ríkiö hagar
sér þannig. Ríkisstjóm sem þannig
vinnur er óhæf og forsætisráöherra
ætti aö fyrirskipa opinbera rannsókn
á málinu og láta reyna á hvort sala
við þessar aöstæöur stenzt fyrir
lögum.
I þessu sambandi er ég vitaskuld
ekki aö láta í ljós neina skoðun á því
hvort selja ætti Flugleiðabréfin
frekar einum né öðrum heldur máls-
meöferðina eina.
Viðskiptasiðferði ráðherr-
anna
Nú hefur sagan hins vegar endur-
tekið sig og sannast hefur aö við-
skiptasiöferði ráðherranna er
ekkert. Auglýst er eftir tilboöum i
hlutabréf ríkisins í Flugleiðum og til-
kynnt aö lágmarksverð sé um nífalt
nafnverð. Þegar tilboð berst frá Is-
lendingi búsettum erlendis gerist
tvennt. Tilboðsupphæö og greiöslu-
kjör leka út af ríkis-
stjómarfundi. I annan staö lýsir
samgönguráöherra því yfir aö hann
vilji ekki að hlutabréfin veröi seld
þessum aðila af því að hann hafi
talað illa um stjóm Flugleiða. Hvort
tveggja ber vott um siöleysi í viö-
skiptum. I fyrsta lagi hafa persónu-
legar skoðanir samgönguráöherra á
einstaklingum ekkert með málið aö
gera og eru þar á ofan smekkleysa.
Þaö ríkir skoöanafrelsi í landinu.
Ummæli einhvers aöila um aðra i
þjóðfélaginu eiga ekki að ráða neinu
um það hvort hann geti átt viðskipti
við rikið. Eigi aö lifa eftir kenningu
samgönguráðherra eiga menn að
halda kjafti og láta ógert að gagn-
rýna einn eða neinn. Hér er því á
ferðinni tilraun til skoðanakúgunar.
Einstaklingur getur látið hvaða
sjónarmið sem er ráða því við hverja
hann á viðskipti en það gegnir öðm
máli um ríkisvaldið. Fyrir þvi eiga
0 „Ríkisstjórn sem þannig vinnur er
óhæf og forsætisráðherra ætti að
fyrirskipa opinbera rannsókn á málinu
og láta reyna á hvort sala við þessar
aðstæður stenzt fyrir lögum.”
allir að vera jafnir, hverjar svo sem
skoðanirþeirraeru.
Opinberrar rannsóknar
er þörf
I annan stað er það viðskiptasið-
ferði forkastanlegt ið leka tilboðs-
kjörum í ákveöna aJila. Tilboðsaö-
stæöur eru þá hvorxi opinberar né
leynilegar. Sumir fá að vita en aðrir
ekki. Tilboösaðilum er mismunaö.
Þetta er klíkuskapur og reyndar
sem trúöu fjármálaráðherra eru
haföir að fíflum.
Svona framkoma verður ekki af-
greidd sem klaufaskapur, hún stenzt
ekki mælistiku lágmarkskrafna i
umgengni ríkisins við þjóð sina, en
jafnvel þótt klaufaskapur væri með í
spilinu eru vitaskuld takmörk fyrir
því hversu mikla klaufsku er hægt
að þola á æðstu stöðum í stjóm-
kerfinu.
Kjartan Jóhannsson.
Klaufaskapur
Hitt er svo eins og rúsínan í pylsu-
endanum að ríkisstjómin og fjár-
málaráðherra, sem talsmaður
hennar, skuli hafa auglýst bréfin á
níföldu nafnverði og selja þau síðan á
fjórföldu eða minna. Blekkingar-
bullið er alveg yfirgengilegt. Þeir
KJARTAN
JÓHANNSSON
ALÞINGISMAÐUR
FYRIR
ALÞÝÐUFLOKKINN