Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1985, Qupperneq 2

2
DV. MIÐVIKUDAGUR11. DESEMBER1985.
Ekki öll kurl komin til grafar:
Tap Utvegsbankans getur
numiö allt aö 1 milljardi
„Líkur benda til þess að tap
Útvegsbankans geti orðið allt að
einum milljarði. Þetta þýðir með
öðrum orðum að svokallaðUr Haf-
skipsskattur vegna taps Útvegs-
bankans verði ekki 10 þúsund
krónur á hverja íjölskyldu í
landinu heldur 20 þúsund krónur,“
sagði Ólafur Ragnar Grímsson,
Alþýðubandalagi, m.a. þegar hann
hóf umræðuna á Alþingi í gær.
Ólafur kom víða við í ræðu sinni.
Hann sagði að margt benti til þess
að Hafskipsmálið væri aðeins byrj-
unin á ' fleiri gjaldþrotamálum.
Hann nefndi fyrirtæki eins og
Arnarflug, Sjöstjörnuna, Trésmiðj-
una Víði, Hagvirkja, Byggung og
Olís. Mörg þessara fyrirtækja væru
í viðskiptum við Útvegsbankann
og gæti það orðið til þess að bank-
inn tapaði einum milljarði áður en
yfir lyki.
Hann benti á að margt benti til
þess að jbrráðamenn Hafskips
hefðu notað lán frá Útvegsbankan-
um til að færa íjármagn yfir í önnur
fyrirtæki, s.s. skúffufyrirtæki.
Þessir menn ættu því eftir að
standa uppi mun ríkari en áður
eftir fall Hafskips. Þá benti hann á
að fyrirtæki með eignaraðild að
Hafskip hefðu notað sér stöðu sína
með því að knýja afslátt út úr
Hafskip fyrirtækjum sínum til
styrktar á kostnað Hafskips og
Útvegsbankans.
Ólafur nefndi sem dæmi fyrirtæk-
ið Reykvísk endurtrygging sem
væri eitt af þeim fáu fyrirtækjum
sem Hafskip hefði greitt allar
skuldir sínar til. Skýringin væri
kannski sú að tveir af stjórnendum
Hafskips, þeir Ragnar Kjartansson
og Björgólfur Guðmundsson, væru
aðaleigendur þess fyrirtækis. Ný-
lega hefði þetta fyrirtæki endur-
byggt aðsetur sitt og breytt í glæsi-
byggingu. Það hefði verið fram-
kvæmt af fyrirtækinu Staðarstaður
hf., sem að sjálfsögðu væri í eigu
þeirra Björgólfs og Ragnars.
Afskipti sjálfstæðismanna
Ólafur gerði að umtalsefni tengsl
Sjálfstæðisflokksins við Hafskips-
málið. Þar væri hvér silkihúfan
upp af annarri í flokknum innan
vébanda fyrirtækisins. „Þessi
stærsti flokkur landsins verður að
vera reiðubúinn í samvinnu við
þingheim allan og þjóðina að leiða
í ljós að ekkert geti talist óeðlileg
fyrirgreiðsla vegna flokkstengsla
við fyrirtækið,“ sagði Ólafur.
Hann benti einnig á að tap Út-
vegsbankans ætti eftir að verða
mun meira en 350 milljónir króna.
Það var Ólafur Ragnar Grímsson sem hóf umræðuna um Hafskipsmálið i gær. Hann fullyrti að svo
gæti farið að hver fjölskylda í landinu yrði að punga út 20 þúsund krónum vegna fyrirsjáanlegs taps
Útvegsbankans. DV-mynd GVA
Hann sagði að það ættu eftir að
koma sjóveðskröfur sem ættu for-
gang yfir kröfur Útvegsbankans.
Einnig væri tilboð Eimskips skilyrt
á þann hátt að eignir Hafskips
væru í því ástandi sem þeim er lýst
og ekki vist að Eimskip sætti sig
við þær lýsingar. Einnig virtist
Eimskip ekki eiga að greiða kaup-
verðið fyrr en um næstu aldamót.
Og það sem meira er þá eigi lánin
að vera vaxtalaus. Þá þyrfti að
gera upp þau lán sem bankinn
veitti Islenska skipafélaginu.
Nóttin 40 þúsund
Ólafur vék einnig að þeim upplýs-
ingum sem hefðu komið fram í
Helgarpóstinum um lúxuslifnað
forráðamanna Hafskips erlendis.
Þar hefði komið fram að þeir hefðu
leigt sér svítur á dýrustu hótelum
í New York. Ein nótt á slíku hóteli
kostaði um 40 þúsund krónur eða
tvöföld laun fiskverkunarfólks.
Einnig að forstjórar fyrirtækisins
í Bandaríkjunum keyrðu um í 10
metra löngum límósínum með bar
og öðrum þægindum. Þessar upp-
lýsingar þyrftu að koma fram við
rannsókn málsins. Þriggja manna-
nefnd, sem ríkisstjórnin hefur
ákveðið, dugir ekki til. Rétt væri
að setja ú laggirnar rannsóknar-
nefnd, skipaða þingmönnum, og
rannsóknin færi fram fyrir opnum
tjöldum.
Arnarflug að syngja sitt síð-
asta
Það sem vakti mesta athygli í
ræðu Matthíasar Bjarnasonar við-
skiptaráðherra var þegar hann
ræddi um Arnarflug. Hann upplýsti
að daginn áður hefði hann fengið
bréf frá forstjóra Arnarflugs þar
sem segði að félagið gæti þurft að
stöðva reksturinn á næstu dögum.
Eigin fjárstaða fyrirtækisins væri
slæm og mikið af erfiðum útistand-
andi skuldum. Þá hefðu erlendir
lánardrottnar brugðist illa við að
heyra um slæma stöðu fyrirtækis-
ins í íjölmiðlum. Það hefði orðið
til þess að þeir hefðu hert kröfur
sínar til muna á hendur félaginu.
Tryggingafélag eitt hefði neitað að
tryggja flugvélarnar eftir að starfs-
maður þess, sem staddur var hér á
landi, hafði heyrt fréttir í sjón-
varpinu um yfirvofandi gjaldþrot
félagsins.
Annars var Matthías harðorður
í garð umfjöllunar fjölmiðla um
Hafskipsmálið. Hann nefndi að í
nóvember hefðu innlán dregist
saman í Útvegsbankanum um heil-
ar 200 milljónir. Þetta mætti rekja
til _ptta fólks vegna umfjöllunar
fjölmiðla þrátt fyrir marg- endur-
teknar yfirlýsingar stjórnvalda um
að allt tap yrði tryggt.
Bankarnir sameinaðir
Matthías sagði að nefnd, sem
skipuð hefði verið til að kanna
stöðu ríkisbankanna, hefði skilað
áliti í gærmorgun. Nefndin var
skipuð Gylfa Þ. Gíslasyni, Birni
Líndal og Sigurgeiri Jónssyni. í
áliti nefndarinnar kæmu m.a. fram
hugmyndir um að sameina Útvegs-
banka og Búnaðarbanka. Hann
skýrði frá því að á næstunni yrði
unnið að úrvinnslu þessara hug-
mynda.
I ræðu sinni rakti Matthías ná-
kvæmlega hvernig samskiptum
Útvegsbankans og Hafskips hefði
verið háttað. Hann sagði að saga
þeirra væri löng. Það var fyrst 1974
sem erfið staða Hafskips kom upp
og ekki voru nægileg veð fyrir
skuldunum. Ýmsar aðgerðir fóru
frafn þennan áratug. Hins vegar
batnaði staða fyrirtækisins 1980 og
allt fram ú úrið 1984. Þá fór að
halla undan fæti. Og 9. október í
ár voru skuldir Hafskips við ban-
kann komnar upp i 748 milljónir
en tryggingar aðeins um 291 millj-
ón.
Á ekki að dæma menn fyrir-
fram
Forsætisraðherra varaði við að
menn væru dæmdir fyrirfram.
Hann sagði að allt yrði gert til að
upplýsa alla þætti þessa máls og
bað menn að halda ró sinni. Hann
skýrði frá því að allri bankaleynd
yrði aílétt í sambandi við viðskipti
Hafskips við Útvegsbankann.
Jón Baldvin Hannibalsson varp-
aði fram þeirri spurningu til við-
skiptaráðherra hvort ekki væri rétt
að gefa fleiri aðilum tækifæri til
að bjóða í eigur Hafskips. Margt
benti til þess að Eimskip væri að
fá þessar eigur á gjafverði. Þá væri
ljóst að einokunarstaða Eimskips
myndi aukast til muna og gæti það
leitt til aukins álags á almenning
í formi hærri flutningsgjalda.
Hef gert allt sem í minu valdi
hefur staðiö
Matthías Á. Mathiesen, fyrrver-
andi viðskiptaráðherra, sagði það
ekki vera rétt að hann hefði setið
aðgerðalaus í þessu máli. „Ég hef
gert allt það sem staðið hefur í
mínu valdi til að finna lausn á
þessu máli,“ sagði Matthías. Hann
rakti afskipti sín af Hafskip og
Útvegsbankanum Hann sagði að
það væri ekki rétt að hann hefði
sagt að veð hefðu verið næg fyrir
skuldum Hafskips við Útvegs-
bankann í umræðu á Alþingi í vor.
Hins vegar hefði hann vitnað í orð
bankastjóra bankans sem hefðu
sagt að veð væru í fleiru en eigum
félagsins.
Guðmundur Einarsson, Banda-
lagi jafnaðarmanna, taldi mögulegt
að bankastjórar hefðu verið að
reyna að blekkja viðskiptaráð-
herrann með því vísvitandi að forð-
ast að segja að veð væru næg.
Þegar hér var komið var gert hlé
á umræðunni og fundi haldið áfram
um kvöldið.
APH
Bókalisti DV1985:
SKIPHERRANN VINSÆIASTUR
Bókin um Guðmund skipherra'
Kjærnested hefur notið mestra
vinsælda á jólabókamarkaðnum
það sem af er. Bók Jóns Orms
Halldórssonar um Vilmund Gylfa-
son og nýjasti reyfari Alistairs
MacLean fylgja síðan fast á eftir.
Þetta eru helstu niðurstöður könn-
unar sem DV gerði síðdegis í gær
á vinsælustu jólabókunum í upp-
hafi bókavertíðarinnar.
Kcnnunin var með svipuðu sniði
og undanfarið ár. Hringt var í tíu
verslanir víðs vegar um land og
upplýsingar fengnar um tíu vinsæl-
ustu bækumar. Vinsælasta bókin
í hverri versfun fær 10 stig, sú í|
öðru sæti 9 stig og þannig koll af
kolli niður listann. Endanlegur
listi er síðan fenginn með því að
leggja saman stigin sem hver bók
fékk.
Verslanirnar sem aðstoðuðu við
þessa könnun eru: Penninn í Hafn-
arstræti, Bókabúðir Braga við
Hlemm og í Lækjargötu, Hagkaup
í Skeifunni, Bókabúð Böðvars í
Hafnarfirði, Bókhlaðan á ísafirði,
Bókabúð Brynjars ú Sauðárkróki,
Bókabúð Jónasar Jóhannssonar á
Akureyri, Bókabúðin Hlöðum á
Héraði og Bókabúð Kaupfélags
Árnesinga á Selfossi.
Bóksalarnir, sem rætt var við,.
voru sammála um að jólabókasalan
væri þegar komin á skrið. Berlega
kom í ljós að fimm efstu bækurnar
á listanum hafa þegar náð nokkru
forskoti á þær sem á eftir koma.
Engu að síður verður að hafa í
huga að nokkrar bækur, sem bók-
salar töldu líklegar til vinsælda,
eru fyrir skömmu komnar í búðir
og enn er von á bókum. Vinsælda-
listinn á því vafalaust eftir að
breytast þegar nær líður jólum og
salan nær hámarki.
En eftir því sem næst verður
komist þá raðast bækurnar svo
eftir vinsældum:
1. Sveinn Sæmundsson:
Guðmundur skipherra Kjær-
nested II,
Örn og Örlygur.
2. Jón Ormur Halldórsson:
Löglegt en siðlaust, stjórnmála-
saga Vilmundar Gylfasonar,
Bókhlaðan.
3. Alistair MacLean:
Njósnir á hafinu,
Iðunn.
4. Eðvarð Ingólfsson:
Sextán ára í sambúð,
Æskan..
5. Þórarinn Eldjárn:
Margsaga,
Gullbringa.
6. Andrés Indriðason:
Bara Stælar,
7. Inga Huld Hákonardóttir:
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir -
lifssaga baráttukonu,
Vaka-Helgafell.
8. Erlingur Davíðsson:
Aldnir hafa orðið, 14,
Skjaldborg.
9. RolfLindberg:
Jólasveinabókin,
Iðunn.
10. Sven Hazel:
Kommisarinn,
Bókhlaðan.
Bókalisti DV verður næst birt-
ur að viku liðinni.
- GK