Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.1987, Side 10

10
FIMMTUDAGUR 16. JÚLÍ 1987.
Utlönd
Stjórnmálastarfsemi
bönnuð í Lesotho
Herforingjastjórnin í konungdæminu Lesotho reynir nú að koma á heimatil-
búnu lýðræði eða höfðingjaveldi án þátttöku stjórnmálaflokkanna.
Frá því í janúar í fyrra hefur her-
inn verið við völd í Lesotho og enn
er ekki að sjá að nein breyting sé i
aðsigi. Herinn lofaði að víkja um
leið og friður væri kominn á í
landinu.
Farið er að bera á auknum áhuga
fyrir því að þingstjóm verði mynduð
en herráðið heíúr, undir forystu
Justin Lekhanya, bannað öllum
stjómmálaflokkum starfsemi.
Sagt er að Lekhanya, sem gegnir
embætti vamarmála- og öryggis-
málaráðherra, hafi haldið fundi með
leiðtogum stjómmálaflokkanna sjö
og gefið í skyn að hann hygðist halda
ráðstefnu með þátttöku allra flokka.
I mars fór herforingjastjórnin fram
á að fram yrðu bomar tillögur um
myndun þjóðarráðs og yrði það skref
í áttina að þingbundinni stjórn.
Höfnuðu þjóðarráði
Fimm flokkar höfnuðu tillögunni
um þjóðarráð og bandalag demó-
krata stakk upp á að mynduð yrði
stjórn með þátttöku hersins þar til
almennar kosningar yrðu haldnar.
Ekkert svar hefur enn borist frá
herforingjastjóminni.
Lesotho hlaut sjálfstæði 1966 eftir
að hafa verið bresk nýlenda í rúm-
lega öld. Undir forystu höfðingjans
Leabua Jonathans hlaut Þjóðar-
flokkurinn meirihluta í almennum
kosningum sem haldnar vom 1965
og varð Jonathan fyrsti forsætisráð-
herra Lesothos. Æðsti höfðinginn
var útnefhdur konungur og tók hann
sér nafnið Moshoeshoe II.
Efna átti til kosninga 1985 en ekk-
ert varð úr þeim þar sem stjómar-
andstöðuflokkamir fimm buðu
engan fram. Fullyrtu þeir að Þjóðar-
flokkurinn hefði haft í frammi svik
í sambandi við undirbúning kosn-
inganna.
Steypt af stóli
í byrjun janúar 1986 sneri stjómin
í Lesotho sér til Bandaríkjanna og
Bretlands til þess að leita aðstoðaj'.
Var landið á barmi gjaldþrots vegna
efnahagsþvingana af hálfu stjómar-
innar í Suður-Afri'ku. Nokkrum
dögum seinna steypti herinn stjórn
Jonathans af stóli til þess að binda
enda á morð framin af stuðnings- •
mönnum forsætisráðherrans að því
nú fer með framkvæmda- og löggjaf-
arvald.
Efnahagsþvingununum, sem S-
Afríka beitti Lesotho, hefur nú verið
aflétt þar sem herráðið í Lesotho
hefur lofað að koma í veg fyrir alla
er sagt var. Herráð tók við völdum
en formlega er það konungurinn sem
starfsemi Afriska þjóðarráðsins í
landinu.
Stungið í steininn
í júní síðastliðnum varð Mofeli,
formaður Sameinaða demókrata-
flokksins, fyrsti stjómmálaleiðtog-
inn til þess að bjóða banni við
stjómmálastarfsemi birginn. Fór
hann þess á leit við konunginn og
herráðið að eðlileg stjómmálastarf-
semi yrði leyfð og að þingræði yrði
komið á fót samkvæmt stjómar-
skránni frá 1966 en hún var lýst
ógild árið 1970. Vegna þessara
krafria var hann lokaður inni í sjö
daga. í beiðni sinni skrifaði Mofeli
að þar sem friður hefði ríkt í Lesotho
síðastliðna fimmtán mánuði væri
ástæða fyrir herinn að efna loforð
sitt um að láta af völdum.
Heimatilbúið lýðræði
Herráðið hefur aftur á móti komið
á fót heimatilbúnu lýðræði um
landið eftir að kosningar hafa verið
haldnar til þess að velja bæjamefnd-
ir. Fyrirhugað er að kjósa héraðs-
nefndir og að lokum á svo að velja
þjóðarráð.
Stjórnmálaflokkunum er meinuð
þátttaka í þessum kosningum en að
sögn vestræns stjómarerindreka
læða þeir inn frambjóðendum sínum
í gervi hlutlausra þátttakenda.
Rómversk-kaþólskur prestur, sem
búið hefur í Lesotho í 36 ár, er með-
al þeirra sem lýsir yfir andúð sinni
á þessu fyrirkomulagi sem enn er
ekki að fullu skipulagt. Segir prest-
urinn það vera fásinnu að hörfa aftur
til höfðingjavaldsins. Margir þeirra
séu fylliraftar og fólk treysti þeim
ekki lengur.
Ofurmennin breytast í takt við
tímann og nýja lesendahópa
Ofurmenni, Superman, sem eitt
sinn var fullur sjálfstrausts og
ákveðinn, er nú viðkvæmur, fullur
efasemda og hvergi nærri jafhsterk-
ur og hann var.
Hann fer enn hraðar en byssukúla,
en þreytist, finnur til, hefur áhyggjur
og talar um tilfinningar sínar.
Leðurblökumaðurinn, Batman,
sem eitt sinn var ímynd afturhalds-
samrar baráttu gegn afbrotum, er
nú bitur og illgjam. Hann skýtur
fyrst, spyr spuminga á eftir.
Ofurstúlka, Supergirl, er dáin.
Ofurkona, Wonderwoman, Græni
kyndillinn og aðrar hetjur teikni-
myndasagna hafa einnig tekið
breytingum, fengið andlitslyftingu.
Leðurblökumaðurinn
Leðurblökumaðurinn er sá sem
mestum breytingum hefur tekið.
Hann leit fyrst dagsins ljós árið 1933,
þá sem ímynd borgaralegra dyggða,
og hélt uppi merki baráttu gegn
glæpum ásamt félaga sínum, Robin.
í dag er Robin ekki lengur strákl-
ingur heldur stelpa. Leðurblöku-
maðurinn er sjálíúr gjörbreyttur því
nú er hann haldinn hefndaræði, er
bitur og rekinn áfram af dauðaósk,
svipað því sem Charles Bronson var
í kvikmyndunum um baráttuna gegn
óaldarmönnum stórborganna. Leð-
urblökumaðurinn ber fórnarlömb
sín til óbóta, lætur þau lafa fram af
húsþökum og lýsir því yfir að hann
njóti þess að heyra neyðaróp þeirra.
Hann virðist altekinn sektartil-
finningu vegna allra þeirra sem
erkióvinur hans hefur eyðilagt og
myrt. Telur ef til vill að þeir hinir
sömu myndu lifa nytsömu lífi í dag,
hefði hann tekið á glæpamanmnum
af meiri ákveðni. í nýju útgáfunni
af Batman afgreiðir hann enda mál-
ið með þvi að taka afbrotamanninn
Leðurblökumaðurinn er nú bitur, haldinn kvalalosta og sést ekki fyrir í baráttu sinn gegn glæpahyski.
Símamynd Reuter
af h'fi en hinn gamli Batman hefði
aldrei leyft sér slíkt.
Ofurmennið
Ofurmenni, Superman, hefur einn-
ig tekið miklum breytingum. Hér
áður fyrr var hann óþreytandi, gat
flutt fjöll og flogið hraðar en byssu-
kúla án þess að blása úr nös. Nú er
hann öllu mannlegri. Hann þreytist,
hefur mun minna afl og á oft í stök-
ustu erfiðleikum með að yfirvinna
illmennin. Afl þeirra er oft nær jafn-
mikið og hans.
Gamli súperman var fullur sjálfe-
trausts, jafnvel hrokafullur. Hinn
nýi hefur áhyggjur af því að missa
atvinnuna sem Clark Kent blaða-
maður vegna þess hve mikill tími fer
í að vera Superman. Hann hefur
einnig áhyggjur af sambandi sínu
við kærustuna enda þurfti hann í
nýlegri sögu að sleppa stefnumóti
við hana til þess að bjarga þorpi í
Brasilíu frá eyðileggingu. Slíkt lætur
engin nútímastúlka bjóða sér til
lengdar.
Framleiðendur og teiknarar ofur-
hetjanna segja þessar breytingar
aðeins vera í takt við tímann. Gömlu
ímyndimar falli illa inn í nútíma-
samfélag, hafi verið orðnar eins
konar eftirlegukindur sem enginn
las nema til þess að brosa að þeim.
Mörgum aðdáendum þykir þó nóg
um. Þótt ef til vill hefði mátt gera
hetjumar mannlegri hafi verið
óþarfi að gefa þeim ímynd tauga-
veiklaðra og jafnvel sinnisveikra
ofstækismanna.
Eins og annað lúta þessar hetjur
þó markaðslögmálunum og útgef-
endur hafa komist að þvi að stærri
markaða sé að leita meðal unglinga
og fullorðinna heldur en barna, svo
þeir hafa tekið fyrir allan bamaskap.
Tíminn einn leiðir svo í ljós hvort
þessar breytingar reynast vel.