Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.1987, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 17. JÚLÍ 1987.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð I lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Hvalveiðar á krossgötum
Enn og aftur eru hvalveiðar íslendinga komnar í
sviðsljósið. Fyrir fjórum árum lét alþingi undan hótun-
um og vafasömum alþjóðsamþykktum með því að leggja
niður hvalveiðar, aðrar en þær sem stundaðar eru í
vísindaskyni. Þær veiðar hafa ekki heldur fengið náð
fyrir augum umhverfis- og friðunarmanna og nú hafa
stjórnvöld óskað eftir stöðvun á þeim veiðum meðan
viðræður fara fram við Bandaríkjamenn að ósk þeirra
síðarnefndu. Margur spáir því að hvalveiðar muni ekki
hefjast aftur, leikurinn sé tapaður.
Enginn þarf að vera undrandi á því þótt íslendingar
vilji sjálfir fá að ráða því hvernig þeir stunda sínar fisk-
veiðar. Ekki síst þegar um er að ræða veiðar sem hér
hafa verir stundaðar frá aldaöðli og fært okkur björg í
bú. íslendingar eru fiskveiðiþjóð og kunna því illa að
þjóðir, sem engra hagsmuna eiga að gæta og eru með
tvöfalt siðgæði í samskiptum sínum við dýra- og lífríki
náttúrunnar, skuli taka sér það vald að beita íslendinga
efnahags- og ofbeldishótunum ef þeir gegna ekki fyrir-
mælum utan úr heimi. Það er líka hart aðgöngu fyrir
íslensku þjóðina að una því að hvalveiðibátum sé sökkt,
mannvirki eyðilögð og íslenskir hagsmunir skaðaðir
erlendis af ofstækismönnum án þess að fá rönd við
reist. Er það þetta sem við viljum: viðurkenna sigur
ofbeldisins?
Sumir kunna að segja það misskilið þjóðernistolt að
snúast til varnar gegn slíkum öflum en þá er þess að
minnast að sjálfstæðisbarátta og tilvera þjóða, hvar-
vetna í heiminum, hefur einmitt byggst á þeim grund-
vallarmetnaði að fá að ráða sínum málum sjálfar. Hver
segir olíuríkjunum að draga úr framleiðslu sinni vegna
þeirrar hættu að olíulindir þverri? Hver ætlar að banna
Ný-Sjálendingum að að slátra sauðfé vegna þess að það
skaðar kindakjötsframleiðslu annars staðar? Hver leyf-
ir sér að setja Bandaríkjamönnum stólinn fyrir dyrnar
í efnaframleiðslu vegna hættunnar á mengun og eyð-
ingu lífríkisins af þeim sökum? Ætli það heyrðist ekki
hljóð úr horni!
Hver þjóð er sjálfri sér næst og það sama gildir um
hvalveiðar hér við land. íslendingar hafa engan áhuga
á að eyða hvalastofnum, einfaldlega vegna þess að þeir
byggja afkomu sína á að fiskstofnarnir haldi viðkomu
sinni. Vísindamenn okkar.hafa lagt á ráðin um takmörk-
un veiðanna, sem nú eru reyndar eingöngu stundaðar
í vísindaskyni. Á það hefur einnig verið bent, að hvalur-
inn sækir í sama æti og nytjafiskarnir og með því að
samþykkja fulkomna verndun hvala eru menn að sam-
þykkja röskun lífkeðjunnar í hafinu sem getur haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar í hinum hefðbundnu bol-
fiskveiðum.
Hvalveiðar eru ekki umfangsmikill atvinnurekstur.
Þjóðarbúið fer ekki á hausinn þótt þær leggist af. En
þær eru engu að síður hefðbundin og arðsöm búgrein
sem okkur er annt um og er hluti af okkar atvinnumenn-
ingu. íslenska viðræðunefndin á að gera Bandaríkja-
mönnum grein fyrir að afskipti þeirra mælast illa fyrir
á íslandi. Þau misbjóða metnaði okkar, kasta rýrð á
vísindamenn okkar og kippa fótunum undan afkomu
og atvinnu fjölda fólks. Umhverfisvernd og náttúrufrið-
un er af hinu góða en hún má ekki ganga út í öfgar.
íslendingar eru fullfærir um það sjálfir að gæta síns
fjöreggs og þeir munu samstundis stöðva hvalveiðar ef
eyðing hvalanna er yfirvofandi. En þeir eiga ekki að
láta hóta sér til uppgjafar. Ellert B. Schram
„Borgara“-flokki getur náttúrlega dulist að nú er aðeins um helmingur íslensku sauðkindanna rekinn á fjall.
Hinar eru „í byggð“.“
Fylgist Borgaraflokkur-
inn nógu vel með?
Aðalheiður Bjamfreðsdóttir, al-
þingismaður Borgaraflokksins,
viðrar ágætar tillögur í grein í DV
13. júlí og víkur m.a. að landbúnað-
armálmn. Það besta við hugmyndir
flokksins er samt að flestar þeirra
eru þegar komnar í framkvæmd. í
allri vinsemd verður að benda á
þetta:
Fækka fé og stöðva ofbeit?
Aðalheiður: „Skipulag má bæta og
breyta og umfram allt koma í veg
fyrir eyðingu lands í óbyggðum með
ofbeit, mest vegna þes að sumir eru
með fleiri skepnur en land þeirra
getur borið...“
Framkvæmdin: Uppástunga Borg-
araflokksins er síðbúin: Sauðfénu á
íslandi hefur þegar verið fækkað um
25% á síðustu 10 árum. Hvorki meira
né minna en 225 þúsund vetrarfóðr-
aðar kindur eru horfnar af vettvangi.
Og enn er haldið árfram að fækka
fullorðnu fé. (Hvaðan hélduð þið að
kjötbirgðimar kæmu?)
Varðandi ofbeit: Nokkur undan-
farin ár hefur verið ítala (ákveðin
hámarkstala búfj;ir) í 7 stórum af-
réttarlöndum. Svæðin eru í hópi
þeirra sem mest eru vemdar þurfi:
Mývatnsöræfi, Eyvindarstaðaheiði,
Aðkúluheiði, Grímstungu- og
Haukagilsheiði, Kolbeinsstaða-
hreppur, Landmannaafréttur og
afréttur í Hálshreppi, S-Þing. Svona
er barist gegn ofbeit og eyðingu
lands þótt betur megi ef duga skal.
Þetta framtak er undantekningalítið
að frumkvæði bænda en opinber
nefnd ákvarðar töluna.
Og eitt gott enn: Beitartíminn á
afréttunum á sumrin hefur verið
styttur, rekið á fjall seinna, fyrr
smalað á haustin.
Beita fé „í byggð“?
Aðalheiður: „Engin ástæða er til
að reka á §all þegar nóg gras er í
byggð."
Framkvæmdin: „Borgara“-flokki
getur náttúrlega dulist að nú er að-
eins um helmingur íslensku sauð-
kindanna rekinn á fjall. Hinar eru
„í byggð". Afréttir eru víða illa fam-
ir vegna ofbeitar og kuldakastanna
1965-1971 og 1979-1983. Þetta vita
bændur og hegða sér í samræmi við
það. Beit á ræktuðu landi, vor og
haust, hefur stóraukist.
„ Haugakjötið“ á útsölu?
Aðalheiður:...fólk, sem ekki hef-
ur efhi á að borða kjöt nema endrum
og eins, hefði gjaman viljað fá ódýrt
kjöt“.
Framkvæmdin: Þingmaðurinn
minnir hér á að „haugakjötið", sem
var að magni til 1,4% af 1985-slátr-
uninni, hefði átt að lækka í verði í
stað þess að fleygja því. En ekki
bara þessi 1,4%, heldur allt sem eftir
var af þessum kjötárgangi hafði
reyndar tvisvar verið á útsölu. Lítið
seldist.
Það var hörmungarlausn að urða
skammtinn. En það er ekki eins-
dæmi: Evrópubandalagið ráðgerir
nú að eyðileggja 20 milljón rúm-
metra af nautakjöti, smjöri og komi.
Þeir segja að það sé ódýrasta leið-
in...
Engar útflutningsbætur?
Aðalheiður: „Mér hefur alltaf
fundist þetta ráðslag fram úr hófi
vitlaust". (Að greiða útflutnings-
bætur með búvörum).
Framkvæmdin: Útflutningsbætur
Kjallariim
Ólafur H. Torfason
forstöðumaður Upplýsinga-
þjónustu landbúnaðarins
vom frá 1959 - 1985 10% af verð-
mæti búvöruframleiðslunnar. í ár
em þær 6%, á næsta ári verða þær
5%. Þessu miðar öllu í rétta átt!
Smám saman dregur úr útflutningi
búvara þar eð ákveðið hefur verið
að laga framleiðsluna að innan-
landsþörfum.
íslendingar fá hæst um 45% skila-
verð fyrir útflutt kindakjöt (og niður
í 10-12%) en að meðaltali hefur það
verið ofan við svokallað heimsmark-
aðsverð. Það er fróðlegt að skoða
hverjir fleiri em svona vitlausir:
Bandaríkjastjóm ábyrgist sykur-
bændum þrefalt heimsmarkaðsverð
á sykri og greiðir í útflutningsbætur
sem svarar einu tonni af komi með
hverju útfluttu komtonni. Saudi-
Arabar flytja út hveiti og greiða
bændum sínum 350 Bandaríkjadali
fyrir tonnið, heimsmarkaðsverð er
80 dollarar. Japanir greiða hrís-
grjónabændum sínum áttfalt heims-
markaðsverð. Evrópubandalagið
greiðir 17-falt með smjörinu til Sov-
étríkjanna...
Þetta er ekki komið til af heimsku
heldur vegna þess að dæmið er stórt,
tilvera margra í húfi og lengi verið
að bremsa flókna atvinnugrein. En
nú hillir undir þáttaskil í landbúnað-
arstyrkjakerfi iðnríkjanna og milli-
ríkjaversluninni.
Útflutningsbætur notaðar inn-
anlands?
Aðalheiður: „Útflutningsbæturmá
sjálfsagt ekki taka af í einu vet-
vangi. En má ekki nota þær innan-
lands?"
Framkvæmdin: Borgaraflokkur-
inn er heilum 2 árum á eflir með
þessa hugmynd: Útflutningsbætur
námu um langt árabil 10% af verð-
mæti búvörufraleiðslunnar. Við-
reisnarstjóm Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks kom þeim á. Síðan var
ákveðið með búvörulögunum 1985
að skipta þessu fjármagni og nota
hluta þess til uppbyggingar innan-
lands: Útflutningsbætumar sjálfar
fara stiglækkandi þessi árin og em
nú 6%. Afgangurinn af fjármagninu
(3% í ár, 4% næsta ár) rennur til
Framleiðnisjóðs landbúnaðarins:
„Til búháttabreytinga vegna aðlög-
unar framleiðslumagns að markaðs-
aðstæðum.“
í stað þess að nota allt féð í út-
flutningsbætur er einmitt verið að
gera það sem Aðalheiður stingur upp
á: Að byggja upp nýjar greinar í
landbúnaði: loðdýrarækt, ferðaþjón-
ustu, hlunnindanýtingu, helstaleigu,
reiðskóla, loðkamnurækt, fóður-
stöðvar, skinnaverkun og fleira. í
ár er þessi upphæð 267 milljónir.
Auknar niðurgreiðslur?
Aðalheiður: „Hvemig væri að nota
útflutningsbætumar til að greiða
niður allar landbúnaðarvörur til
opinberra stofnana?"
Framkvæmdin: Þama er Borgara-
flokkurinn með nýja hugmynd.
Niðurgreiðslur á „hefðbundnar bú-
vörur“ hafa farið hríðlækkandi
undanfarin ár. Kindakjötsniður-
greiðslur hafa lækkað um helming í
prósentum frá 1982, mjólkumiður-
greiðslur em þriðjungur af því sem
þær vom 1982. Hætt er að greiða
niður nautgripakjöt.
En vaðandi ódýra búvöm fyrir
opinbem stofnanimar: Vonandi á
Borgaraflokkunnn ekki við opinber
mötuneyti eða finnst honum matur-
inn of dýr þar? Ef hugmyndin á við
sjúkrahúsin, þá er það e.t.v. sumum
umhugsunarefni að á fjárlögum 1987
fara alls 3 milljarðar til landbúnað-
arins en 1,5 milljarður í Borgarspít-
alann einan. Þarf að auka það?
Ólafur H. Torfason
„Það var hörmungarlausn að urða
skammtinn. En það er ekki einsdæmi:
Evrópubandalagið ráðgerir nú að eyði-
leggja 20 milljón rúmmetra af nautakjöti,
smjöri og korni. Þeir segja að það sé
ódýrasta leiðin....“