Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1988, Qupperneq 32

32
t .ífcgtim
MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1988.
DV
Gamla brauðið bilar síst
Víða leynast gömul húsgögn hér á landi
Þar sem svo stutt er frá torfbæjar-
menningunni er ekki mikið um göm-
ul íslensk húsgögn. En gömul hús-
gögn gefa persónulegt yfirbragð.
Antikhúsgögn, sem eru í eigu íslend-
inga, eru yfirleitt vönduð smíð og
yfirleitt innflutt. Mikið er um mass-
ífa eik, þónokkuð er um mahóni og
beyki en minna af húsgögnum, t.d.
úr hnotu og birki.
En það er ekki bara hér á landi sem
gömul dönsk húsgögn eru eftirsótt.
Nýjustu fréttir herma að sjálfir ítalir
séu farnir að kaupa dönsk antikhús-
gögn í stórum stíl frá Danmörku -
þau þykja mjög vönduð.
Gamalt og
nýtt samán
Ekki þarf nauðsynlega að skilja
gamalt frá nýju. Það er svo merkilegt
að sé farið að á varfæmislegan hátt
er auðveldlega hægt að blanda sam-
an nýjum ög gömlum húsgögnum -
án þess að það sé hallærislegt. Sé um
hrópandi andstæður og samkeppni
aði ræða gengur þetta auðvitað ekki.
ímyndum okkur að við séum í stofu
þar sem er borðstofuborð úr gleri
með stólum úr stáli og leðri. Annars
staðar stæði svo leðursófi eða jafnvel
sófi i Chesterfield-stíl. Þetta hljómar
allt stórslysalaust ennþá. Síðan sett-
um við gamlan útskorinn „sólíd“ eik-
arskáp á parketgólfið út við vegg.
Þetta ætlar að ganga. En kæmi nú
eitthvaö fleira - fleiri stólar í öðrum
stíl, kommóða eða annað, þá er
stíllinn farinn að bresta.
Þaö er einfalt að klúðra smekklegri
niðurröðun, hvort heldur er um
gömul eða ný húsgögn að ræöa. En
þaö er líka auðvelt að fylgja einfoldu
línunni. Þannig á ekki aö hafa of
margt saman, ekki hrópandi and-
stæður. Aðalatriðið er að láta hlutina
njóta sín án þess að annað taki frá
þeim. Með öðrum orðum: samkeppni
um athygli á ekki að ríkja á milli
húsgagna - þau eiga að vinna saman.
Mikið innflutt
Mikið er um dönsk antikhúsgögn á
íslandi. Það er eins og með svo margt
annað sem á rætur sínar að rekja til
sögulegra atburða. Hér á landi er líka
mikið af enskum húsgögnum sem
byijað var að flytja inn í stórum stíl
frá Englandi um og eftir stríð.
Reyndar segja margir að ótrúlega
mikið sé til af antikmunum á
landinu, meira heldur en flestir gera
sér grein fyrir. Bæði fyrir og eftir
stríð komu t.d. margir námsmenn
heim frá Danmörku með eitthvað
fallegt í pokahominu. Þeir komu
jafnvel með danska konu eða eigin-
mann með sér - þama komu hús-
gögn, borðbúnaður og fleira heim til
Islands.
Á stríðsámnum fór svo talsvert að
bera á þvi að húsgögn bærust til
landsins frá Englandi. Asbjöm Ólafs-
son mun hafa flutt heilu skipsfarm-
ana heim af húsgögnum um þetta
leyti og íslenskir sjómenn, sem sigldu
með aflann til Englands, færðu
gjama vaminginn heim. Þeir fengu
t.d. silfurmuni fyrir lítinn pening.
Sumir eru
að safna
Kunnur íslenskur arkitekt telur
heppilegt að hanna eitt herbergi í
„antikstíT, sé á annað borð smekkur
fyrir slíku. Þetta getur átt við íbúðir
þar sem mikið pláss er og fólk vill
gjama hafa eitthvað af gömlum hús-
gögnum.
Húsið, þar sem þessi húsgögn standa, er nýlegt. Arkitektúr er mjög athyglisverður en þarna standa saman ný og gömul húsgögn. Stólarnir tveir vinstra
megin og borðið eru frá árinu 1880. Þarna fara gamli og nýi tíminn vel saman. En ef annars konar húsgögnum væri bætt við færi stíllinn að bresta. Gamalt
og nýtt fer best saman á einfaldan hátt. Gömlu húsgögnin eru frá Antikhúsinu. DV-mynd GVA
Þessi húsgögn eru frá Antikhúsinu í Þverholti. Hér sést glöggt að kaupa
má gömul og notuð húsgögn sem geta passað víða.
DV-mynd Brynjar Gauti
Mikið er til hér á landi af gömlum húsgögnum frá Danmörku. Reyndar eru
dönsku húsgögnin orðin svo vinsæl að sjálfir ítalir eru farnir að kaupa
gömul húsgögn þaðan. DV-mynd KAE
Þá myndi passa best að gera þetta
rækilega. Þannig væri hægt að hafa
eikarskrifborð með gömlum les-
lampa, þungar flauelsgardínur
(leiktjöld fyrir sviðið) og antikskáp
eða bókahillur. Viður myndi þá
passa á gólfi með einhverjum mott-
um eða teppi á, eikarparket t.d. Mál-
verk myndu svo eiga vel við á veggj-,
um.
Varðandi málverk er það oft álita-
mál hve mikið skal hafa af listaverk-
um á veggjum. Séu t.d. mörg málverk
á sama vegg ber flestum saman um
að þau séu í „samkeppni" hvert við
annað. Ein stór mynd nýtur sín oft
betur ein á vegg heldur með öðrum.
En sumir eru að safna. íbúðin, sem
maður býr í, er ekki bara fyrir aðra.
Fólk verður að geta sinnt hugðarefn-
um sínum og komið listmunum sín-
um fyrir á þann stað sem það sjálft
óskar. Samt sem áður má alltaf reyna
að leitast við að stilla upp á sem
smekklegastan hátt. Einfaldur
smekkur kemur vel út.
Ef erfðamál
kemur upp
Margir lenda í þeirri aðstöðu að
missa náinn ættingja. Þá erfa böm
foreldra sína og fá húsgögn í sinn
hlut. En hvað á að gera viö þau,
blanda þeim saman við húsgögnin
sem fyrir eru?
Heimilið
Fólk er oft á þannig aldri þegar það
erfir að það hefur allt til alls. En þá
hefur það líka nægilegt rými. Með
því móti er hægt, eins og að ofan
greinir, að taka eitt herbergi undir
það sem fellur í arf - gera sér bóka-
herbergi t.d. Þetta er jákvæðara
heldur en að láta falleg húsgögn,
jafnvel frá aldamótum, standa ein-
hvers staðar í geymslu. Ef rými er
ekki fyrir hendi og húsgögnin fara
ekki saman við það sem fyrir er er
besta lausnin vafalaust að kveðja til
listmunasala eða hafa samband við
antikverslun. Alltaf er til fólk sem
hefur not fyrir gamalt.
Nýtísku stólar
hannaðir árið 1920
Stundum er talað um að antik telj-
ist þeir hlutir sem orðnir era eitt
hundrað ára. Tollalög settu þannig
mörk áður fyrr við þennan aldur
húsgagna, til að þau teldust antik.
Samkvæmt 100 ára reglunni geta
húsgögn frá árinu 1920 varla talist
antik þótt margir láti þetta orð út úr
sér í þeim tilgangi. Ennþá síður á
antik við þegar húsgögn, sem hönn-
uð eru árið 1920, eru framleidd árið
1988. Þama er þó ákveðið samhengi
á milli. Þama eru gamli og nýi tíminn
í samkrulli.
Með Bauhaus-stílnum árið 1920
hófst nútímahúsgagnagerð. Hún
miðaðist við að aðlaga fegurð fram-
leiðslu véla. Notaðar voru nýjar hug-
myndir og mikið spáð í möguleika
vélarinnar. Þannig var fegurð látin
halda sér í tækninni við að gera ódýr
húsgögn.
Chesterfield-sófamir era nú há-
móðins og gardínur í stíl við áklæð-
ið. Hönnun er nefnilega í mörgum
tilfellum mikluð eldri heldur en við
gerum okkur grein fyrir. Framleiðsl-
an er svo aftur ný. Það er jú það sem
gildir svo oft. Hins vegar er mikið
af gamaldags húsgögnum í verslun-
um í dag.
Vínarstóllinn
Þótt Bauhausstfilinn hafi ekki
komið fyrr en á þriðja áratug þessar-
ar aldar er enn lengra síðan fyrsti
nútímastóliinn var framleiddur. Vín-
arstóllinn svokallaði var fyrst fram-
leiddur árið 1848. Þetta þóttí (og þyk-
ir enn) fallegt húsgagn sem allir áttu
að geta keypt.
Til að sanna ágætí stólsins var hon-
um hent niður úr Eiffeltuminum án
þess að hann brotnaöi. Hér voru feg-
urð og styrkleiki samankomin. Neyt-
endur ærðust og keyptu stóla sem