Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.1989, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1989.
Udönd
Evrópskur gjaldmið-
ill ólíklegur I bráð
Jacques Delors, forseti framkvæmdanefndar Evrópubandalagsins, hefur
staðið í rimmu við Margréti Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, vegna
hugmynda um sameiginlegan gjaldmiðil i Evrópu.
Sýnin um sameiginlega evrópsk-
an gjaldmiðil virðist nú vera komin
á undanhald, alia vega virðist ljóst
að sameiginlegur gjaldmiöill verð-
ur ekki að veruleika fyrr en ein-
hvem tíma í fjarlægri framtíð, því
að Bretar hafa nú hert mjög bar-
áttu sína gegn öllum hugmyndum
um sameiginlegan gjaldmiðil hinna
tólf ríkja sem mynda Evrópu-
bandalagið.
Forseti framkvæmdanefndar
Evrópubandalagsins, Jacques Del-
ors, virðist nú eiga verulega á
brattaim að sækja með það hugar-
fóstur sitt að hanna áætlun um
nána samvinnu í peningamálum,
sem allir leiðtogar Bandalagsins
geta sætt sig við. Hugmyndin er að
leggja slíkar tillögur fyrir fund leiö-
toganna í Madrid 1 júní næstkom-
andi.
Bretar harðir á móti
„Bretar hafa í ríkum mæli gert
það ljóst að sameiginlegur evrópsk-
ur gjaldmiðili kemur ekki til
greina... þeir vilja einfaldlega
ekki neina stórkostlega áætlun,"
segir Steven Bell, aðalhagfræðing-
ur breska fjárfestingabankans
Morgan Grenfell.
Það var Margrét Thatcher, for-
sætisráðherra Bretlands, sem hóf
árásina á hugmyndir um sameigin-
legan gjaldmiðil í ræöu í Brúgge í
Belgíu í september síðasthðnum.
Nigel Lawson, fjármálaráðherra
Breta, fylgdi þessu síðan eftir í síð-
asta mánuði þegar hann sagði að
sameiginlegur gjaldmiðill myndi
sundra Evrópubúum og að slíkt
væri alls ekki á dagskrá hjá hon-
um.
Robin Leigh-Pemberton, seðla-
bankastjóri Bretlands, sem er einn
nefndarmanna í sautján manna
nefnd, sem undir forystu Delors á
að athuga ákveðnar leiðir til að ná
sameiningu gjaldmiðla, slóst í hóp-
inn í þessari viku.
„Vinna okkar kann að vera
ótímabær,“ sagði hann á fundi með
bankamönnum. Hann sagði að sér
virtist sem ekki væri eining meðal
evrópskra ráðamanna um að ganga
lengra í sameiningarátt en þegar
hefur verið gert og ákveðið.
Néfndin hefur þegar hafið undir-
búning að lokaskýrslu sinni sem á
aö flylja fjármálaráðherrum landa
Evrópubandalagsins á fundi í maí.
Ólíklegt er tahð að friður verði um
þessar hugmyndir þangaö til.
Vestur-Þjóðverjar styðja
Breta
Hagfræðingar telja að Bretland,
sem nýtur viss stuönings af hálfu
Vestur-Þýskalands, viiji neyða Del-
ors til að þynna út hugmyndir sín-
ar um sameiginlegan gjaldmiðil.
Bretar óttast að ef hugmyndir Del-
ors ná fram að ganga óbreyttar þá
muni það þýða einn gjaldmiðh í
Evrópu og einn evrópskan seöla-
banka.
Delors, sem hefur miklar áhyggj-
ur af gagnrýni Breta um að sameig-
inlegur gjaldmiðih sé ógnun við
það markmið að koma á sameigin-
legmn evrópskum markaði 1992,
reyndi í þessari viku að slá á um-
ræðuna um þessi mál.
„í andrúmsloftí sem þessu er ekki
hægt að eiga árangursríkar við-
ræður,“ sagði hann í viðtah við
dagblað.
Delors hvikar ekki
Delors, sem heldur fast við hug-
myndir sínar um sameiginlegan
gjaldmiðil, nýtur hins vegar mikils
stuðnings frá Frökkum, ítölum,
Spánveijum og Portúgölum.
Michel Rocard, forsætisráðherra
Frakklands, sagði eftir fund með
Thatcher í London í fyrradag: „Það
er erfitt að ímynda sér sameiginleg-
an markaö án sameiginlegs gjald-
miðiis. Jafnvel þótt ekki sé hægt
að ná þessu markmiöi fyrir 1993 er
áríðandi að setja af stað kraftmikla
áætlun sem leiðir til þess að við
fáum sameiginlegan gjaldmiðii.“
Byggt á bandaríska seðla-
bankanum
Delors og hans menn vilja byggja
sameiginlegan gjaldmiðil og seöla-
banka Evrópu á hugmyndum sem
danski hagfræðingurinn Niels
Thygesen, prófessor við Kaup-
mannahafnarháskóla, settí fram á
síðasta ári. Þær hugmyndir byggja
mjög á bandaríska seðlabankan-
um, þar sem eru sjö seðlabanka-
stjórar. Thygesen heldur því fram
að með þessu móti verði mun meira
tilht tekiö til hagsmuna einstakra
ríkja og svæða en eha hefði orðið.
Sjálfsákvörðunarréttur
skertur
Ljóst þykir að hvemig sem sam-
eiginlegur peningamarkaður,
gjaldmiöih og seðlabanki verða
settir á laggirnar þá muni það þýöa
mikla skerðingu á sjálfsstjómar-
rétti ríkja, sérstaklega Bretlands
og Vestur-Þýskalands sem hafa
geysileg völd í fjármálaheiminum
í dag.
Beh hjá Morgan GrenfeU telur
það fráleitt að Frakklandsbanki til
dæmis getí skipt sér af ákvörðun-
um sem teknar em í vestur-þýska
seðlabankanum. Reuter
Sigurvegari kosninganna á Jamaica, Mlchael Manley, talar við iífverði sina. Kosningaþátttakan var góð þrátt fyr-
ir óeiröir undanfarna daga. Simamynd Reuter
Manley sigurvegari
Michael Manley, formaður Þjóðar-
flokksins á Jamaica, vann yfirburða-
sigur í kosningunum sem þar fóm
fram 1 gær. Keppinautur hans, Ed-
ward Siega forsætisráðherra, sakaði
andstæðinga sína um kosninga-
svindl og hótanir. Kosningabaráttan
var blóðug og létu tólf manns lífið í
átökum.
Þegar búið var að telja 65 prósent
atkvæðanna hafði flokkur Manleys
náö 36 sætum af 60 á þinginu en
Verkamannaflokkurinn, sem er
flokkur Siega og íhaldsmanna, átta
sætí. Manley, sem er jafnaðarmaður
og fyrrum forsætisráðherra Jama-
ica, hafði verið spáð sigri.
í gær kom til átaka viö nokkra kjör-
staði milli stuðningsmanna flokk-
anna tveggja og lést ein kona. Að
minnsta kosti sex manns særðust í
átökunum. Nær tíu þúsund lögreglu-
menn og hermenn höfðu veriö sendir
út af örkinni til að koma í veg fyrir
róstur. Reyndu þeir að koma í veg
fyrir að óeirðaseggimir kæmust að
kjörstööunum með því að skjóta á
þá táragasi og skjóta upp í loftíö.
Reuter
Fangar í hung-
urverkfalli
Um þrjú hundruð svartír suður-
afrískir samviskufangar eru nú í
hungurverkfalh til að mótmæla því
að engin réttarhöld hafa farið fram
í máh þeirra. Lögfræöingar um
hundrað fanganna segjast ætla aö
fara í tveggja sólarhringa hungur-
verkfah til aö lýsa yfir stuðningi við
skjólstæðinga sína.
Einn fanganna, 17 ára gamah, sem
fluttur var á sjúkrahús á miðviku-
daginn, er þungt haldinn eftir sautj-
án daga hungurverkfah og óttast
menn að nýru hans hafi beðiö skaða
af. AUs eru sjö fanganna nú á sjúkra-
húsi.
HungurverkfaUið hófst þann 23.
janúar síðasthðinn. Nær tvö hundr-
uð fangar í Jóhannesarborg hafa
hótað því að svelta sig tíl dauða ef
þeir verða ekki látnir lausir og einn-
ig hundrað og fimm fangar í Port
Elizabeth.
Áætlaö er að í fangelsum í Suður-
Afríku séu um þúsund manns sem
ekki hafa farið fyrir rétt. Dómsmála-
ráðherra landsins, Adrian Vlok,
sagöi í gær að þó svo að stjómin
brygðist við hungurverkfalhnu á
mannlegan hátt myndi hún ekki láta
undan kúgun af hálfu fanganna.
Reuter
menn eftir að dómsmálaráðherra Suður-Afríku neitaði að kanna heilsufars-
ástand fanganna sem eru I hungurverkfalli.
Simamynd Reuter