Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.1990, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 3. MARS 1990.
19
Vísnaþáttur
Tfmaritfyrlr alla ■Tl
IFW®I1
þín stynj andi
KYOLIC
Eini aiveg iyktariausi hvitlaukurinn.
2ja ára kælitæknivinnsla (20
mán. + 4 mán.) sem á engan sinn
iíka í veröldinni.
Hefur meiri áhrif en hrár hvítlaukur.
Er gæöaprófaður 250 sinnum á
framleiðslutimanum.
Á að baki 35 ára stöðugar rann-
sóknirjapanskravísindamanna.
Lifrænt ræktaður í ómenguðum
jarðvegi án tilbúins áburðar eða
skordýraeiturs.
ðll önnur hvítlauksframleiðsla notar
hitameðferð.
Hiti eyðileggur hvata og virk efna-
sambönd í hvítlauk og ónýtir heilsu-
bætandi áhrif hans.
- KYOLIC DAGLEGA -
Það gerir gæfumuninn
KYOLIC fæst í heilsuvöru- og
lyfjaverslunum og víðar.
Heildsölubirgðir
LOGALAND
heildverslun, sími 1 -28-04
Ég vona að ýmsir kunni að muna
aö ég birti fyrir alllöngu í þessum
þáttum mínum hið langa hún-
vetnska ljóðabréf sem Sigurður,
bóndi í Katadal, sendi konu sinni í
Rasphúsið í Kaupmannahöfn. En
þau voru foreldrar Friðriks, ungs
gáfupilts, sem varð Natan Ketils-
syni og næturgesti hans að bana.
Fyrir það voru hann og Agnes
Magnúsdóttir, vinkona hans, tekin
af lífi 1830. Kvæðið heitir Vetrar-
kvíði, 35 vísur. Fór ég þar eftir bók-
inni Sagnaþættir úr Húnaþingi eft-
ir Theodór Arnbjörnsson. En hann
og kona hans voru ættuð frá þess-
um söguslóðum. Bókin kom út í
Reykjavík 1941. í bréfrnu eru tvær
vísur, sem margir hafa eignað
Skáld-Rósu; sem var samtímakona
Sigurðar í Katadal, og var miklu
nafnkunnari en hann. Mér og fleir-
um þykir ólíklegt að Sigurður
bóndi hefði tekið þessar tvær vísur
traustataki og sent konu sinni, sem
ætla mætti að hefði þekkt þær, ef
Rósa hefði ort. En handrit eru ekki
til, hvorki eftir Sigurð né Rósu,
a.m.k. ekki af þessum vísum.
í þessu máli mun enginn geta
sannað neitt. En kunningjakona
mín, Rósa B. Blöndals rithöfundur,
dóttir Bjöms Blöndals, sem á sín-
um tíma var kunnur um land allt
fyrir röggsemi í störfum, hefur rit-
að tvær greinar í Morgunblaðið um
þessi mál og þykir henni hart ef
hér „á að ræna frá Rósu tveimur
fallegustu vísum hennar“, eins og
hún kemst að orði. Ég svaraöi fyrri
greininni en ekki þeirri síðari, enda
teflir hún þar sér til stuðnings séra
Sigurði Norland sem átti Sigríði,
systur Rósu, að ömmu. Auk hans
nefnir hún dr. Guðrúnu P. Helga-
dóttur sem ritað hefur tvær bækur
um „Skáldkonur fyrri alda“. Þar
eru auðvitað vísur Skáld-Rósu. Þar
er og getið um handrit Sigurðar í
Katadal að Vetrarkvíða í Lands-
bókasafni, án umdeildra vísna.
Skáldkonur
fyrri alda
í síðara bindi bóka dr. Guðrúnar
eru fyrrnefndar vísur, sem viö
Rósa B. Blöndals deildum um höf-
und að, birtar ásamt öðrum vísum
Skáld-Rósu en í meðfylgjandi skýr-
ingum er þess getið að „Brynjúifur
á Minna-Núpi telji þær eftir hana,
aðrir eigni þær Jóni biskupi Vídal-
ín“. Síðan: „Theodór Arnbjömsson
eignar þær Sigurði Ólafssyni í
Katadal í Sagnaþáttum úr Húna-
þingi og eru þær 24. og 25. vísan í
Vetrarkvíða Sigurðar." Dr. Guð-
rún P. Helgadóttir tilgreinir svo
þau handrit sem til eru í Lands-
bókasafni að Vetrarkvíða. Loks
segir hún: „í ritdómi í Sunnanfara
(12. árgangi) eftir Konráð Vil-
hjálmsson telur hann vísumar
vera eftir Áma Eyjafjarðarskáld
Jónsson." Þess ber loks að geta að
orðamunur er lítils háttar eftir því
hvort vísumar em eignaðar Rósu
eða Sigurði.
Amór Sigurjónsson, rithöfundur
og fræðimaöur, sá um útgáfu bókar
Theodórs, sem var látinn þegar
hún var prentuð. Fóstiu'dóttir höf-
undar og konu hans, frú Gerður
Pálsdóttir húsmæðrakennari, Vall-
artröð 2, pr. Akureyri, hefur sagt
mér að dr. Jón Jóhannesson próf-
essor hafi fengið að láni handrit
Væru þau orð lík Skáld-Rósu?
Vísnaþáttur
Jón úr Vör
varðandi þessi mál. Eftir fráfall
hans hafi frú Guðrún P. Helgadótt-
ir verið spurð um þau. En ekkert
svar komið. Em þau kannski kom-
in í leitimar og hafa verið sett á
Landsbókasafn?
Á því sem hér er sagt má sjá að
örðugt muni að fullyrða hvað rétt
er í þessu höfundarmáli. Menn
verða að dæma af líkum. Við það
verðum við frú Rósa aö sætta okk-
ur í bih. Síðan við áttum í þessu
þrasi hefur raunar komið út bók
sem skáldkonan hefur ritað um
nöfnu sína. Hana mun ég auðvitað
lesa með sérstökum áhuga. Það vil
ég líka taka fram að bækur dr.
Guðrúnar P. Helgadóttur hef ég
lesið meö ánægju. Ég ber virðingu
fyrir vísindalegum vinnubrögðum
hennar. Ég er bara leikmaður í
þessum greinum en tel mig samt,
án þess að geta sannað mitt mál,
hafa ástæðu til að ætla að Skáld-
Rósu hafi verið eignaður þessar
tvær vísur, sem hér er deilt um,
vegna þess að hún varð snemma
miklu kunnari fyrir skáldskap sinn
en bóndinn í Katadal. En ekki eru
þær henni hkar, finnst mér. Þó það
virðist kannski vera að hera í
bakkafuhan lækinn.
flestra þannig. En auðvitað læt ég
rímið ráða þar sem eið þarf að
gegna sínu embætti. Fastheldni við
gamla stafsetningu á óvísindaleg-
um vettvangi getur kahað á prent-
vihur.
Rósa Guðmundsdóttir var fædd á
Þorláksmessu 1795 á Ásgerðarstöð-
um í Hörgárdal, bóndadóttir. Aðrir
helstu áfangastaðir: Skagafjörður,
Húnavatnssýsla, Flatey á Breiða-
firði, undir“jökh og dó loks í Mið-
firði vorið 1855, jöröuð á Stóra-
Núpi. Um dauða hennar birtir
Brynjúlfur fræðimaður á Minna-
Núpi þessa frásögn:
„Rósa og fylgdarkona hennar
gengu einn dag út í kirkjugaröinn
á Stóra-Núpi. Stansar Rósa þar og
segir: „Ef ég skyldi verða jörðuð í
þessum kirkjugarði vh ég hggja
hér.“ Degi síðar veiktist Rósa og
dó, var jörðuð þar sem hún valdi
sér legstað. Þjóösögur herma og svo
frá að sonur hennar í nokkrum
fjarska fengi strax boð um lát henn-
ar í draumi. Hún kvaö vísu: „Móð-
ir þín er í Drottni dauð, deyði á
Stóra-Núpi.““ Ekki meira um það.
En varla er að marka allar sögum-
ar um Rósu. Vík kannski að þessu
máh síðar.
Nútímastaka
Flosi Ólafsson er eins og ahir vita
vinsæll, ekki aðeins sem leikari,
kannski fuht eins fyrir léttlyndis-
dálka sína í dagblöðunum. Hann
gengur þar ekki síst í augu á kon-
um og geta karlar þeirra þá fengið
afbrýðisköst. Einn slíkur orti
svona:
Konan mín er létt í lund,
laus við arg og rosa.
Haha ég mér í hænublund,
hún fær sér ögn af Flosa.
Jón úr Vör,
Fannborg 7, Kópavogi
Vísurnar sem
deilterum
Ætla ég hér að birta vísurnar eins
og þær voru í því handriti sem
Arnór Sigurjónsson prentaði þær
eftir og síðan þá gerð sem er í bók
dr. Guðrúnar P. Helgadóttur.
Þó að kah heitan hver,
hylji dah jökuh ber,
steinar tali og allt hvað er,
aldrei skal ég gleyma þér.
Verði sjórinn vehandi,
víða foldin kalandi,
hehubjörgin hrynjandi,
hugsa ég til þín stynjandi.
Þá koma vísurnar, eignaðar Vatns-
enda-Rósu í bók dr. Guðrúnar:
Þó að kah heitm: hver,
hylji dah jökuh ber,
steinar tah og aht, hvaö er,
aldrei skal ég gleyma þér.
Verði sjórinn vellandi,
víða foldin talandi,
hehubjörgin hrynjandi,
hugsa ég til þín stynjandi.
Ég skal taka það fram að oft í vísna-
þáttum mínum hef ég látið prenta
é í stað e því nú er framburður
Úðabrúsalökkin
á undan
Fæst i málningar-
og byggingavöru-
verslunum
Skrefí
ISEFNl
Hugsa ég til