Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.1990, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 3. MARS 1990.
Kvikmyndir
Cinema Paradiso:
Philippe Noiret leikur sýningarmanninn í Cinema Paradiso og Salvatore Cascio leikur drenginn með bíódelluna.
í sikileysku borginni Bagheria,
sem er rétt utan við Palermo, er
aðeins eitt kvikmyndahús. Þetta er
heimaborg leikstjórans Giuseppe
Tomadore sem leikstýrði Cinema
Paradiso. Tomadore, sem er þrjá-
tíu og þriggja ára, man þann tíma
um miðjan sjöunda áratuginn þeg-
ar átta kvikmyndahús voru í
heimaborg hans og þá vom íbúar
helmingi færri.
Þetta var áður en loftnetsstangir
urðu meira áberandi en kirkju-
tumar og myndbandið ekki komið
til sögunnar. Sem drengur var
Tornadore kvikmyndasjúklingur
sem hafði aðallega gaman af
vesh-amyndum.
„Ég fór á bíó á hveijum degi og
stundum tvisvar á dag sjö daga vik-
unnar,“ segir Tomadore. „Á
sunnudögum var frítt fyrir böm
sem vom með fullorðnum svo að
ég beið allaf fyrir utan kvikmynda-
húsiö þar tii fullorðin manneskja
kom sem vildi taka mig með, þann-
ig gat ég séð að minnsta kosti tvær
myndir.“
Vinsælli en
Batman í París
Cinema Paradiso er byggð á
minningum Giuseppe Tomadore
frá þessum ámm og skrifaði hann
handritið sjálfur. Cinema Paradiso
vann Gullpálmann í Cannes á síö-
asta ári og hefur nú verið tilnefnd
til óskarsverðlauna sem besta er-
lenda kvikmyndin í ár. í París á
síðastliðnu ári var Cinema Para-
diso vinsælh en Batman í margar
vikur.
Cinema Paradiso er hugljúft verk
um dreng sem haldinn er kvik-
myndadellu og sýningarmann einn
sem leikinn er af Philippe Noiret.
Sumum finnst myndin vera á
barmi þess að vera væmin en allir
eru samamála um að frá henni stafi
sérstakri hlýju.
í myndinni er þorpið kallað hinu
ímyndaða nafni Giancaldo. í miðju
þorpinu er kvikmyndahúsið Ci-
nema Paradiso og er engin kvik-
mynd sýnd þar fyrr en kaþólski
presturinn Don Adelfio er búinn
aö skoða hana. Er hann óspar á
skærin þegar honum mislíkar eitt-
hvað og honum er sérstaklega illa
við allt kossaflens.
„Ég skáldaði upp þetta með koss-
ana,“ segir Tornadore en segir að
presturinn sé byggður á raunveru-
legum presti sem hann hafi heyrt
um í æsku. „Þótt Cinema Paradiso
gerist seint á fimmta áratugnum
og í byijun þess sjötta gæti hún
alveg eins hafa gerst þegar ég var
að alast upp.
Öll kvikmyndahúsin á þeim
árum voru mirinst tíu ára gömul
og þau voru eins um alla Ítalíu.
Foreldrar mínir sáu sömu Chaplin-
myndirnar og ég sá þannig að á
þessum árum voru engar breyting-
ar. Það er einnig eftirtektarvert að
á þessum árum voru nýjar kvik-
myndir sýndar í fjögur ár áður en
þær voru teknar úr umferð. Nú er
meðalsýningartími kvikmynda fá-
einir mánuðir."
ítalir binda miklar
vonir við Tomadore
Eftir hina miklu sigurgöngu Ci-
nema Paradiso hefja ítölsk blöð nú
Gioseppe Tomadore til skýjanna
og segja hann arftaka gömlu meist-
aranna.
Þrátt fyrir að ítalski kvikmynda-
iðnaðurinn sé aðeins að rétta úr
kútnum eftir mikla lægð er langt í
frá að kvikmyndin blómstri eins
og hún gerði á gullaldarárunum
þegar Rosselhni, De Sica, Pasolini,
Antonioni og Fellini sendu frá sér
hvert meistaraverkið á fætur öðru.
Hnignun kvikmyndaiðnaðarins á
Ítalíu kemur einnig fram á annan
hátt. í fyrra fóru eitt hundrað millj-
ónir ítala á bíó. Voru það aðeins
skárri tölur en 1988 þegar aðeins
rúmlega níutíu milljónir komu í
kvikmyndahúsin. Þessi tala er
langt frá metárinu sem var 1955
þegar 800 milljónir ítala fóru í kvik-
myndahús. Og það sem verra er er
að ítalskar kvikmyndir em aUs
ekki þær vinsælustu á Ítalíu. Af tíu
vinsælustu kvikmyndunum 1989
voru átta bandarískar.
Cinema Paradiso er önnur kvik-
mynd Giuseppe Tomadore. Fyrstu
kvikmynd sína gerði Tornadore
1986, II Camorrista, sem er mafíu-
kvikmynd með Ben Gazzara í aðal-
hlutverki en vakti htia athygti þeg-
ar hún kom á markaðinn 1986.
Tomadore er sonur verkalýðs-
foringja. Hann byijaöi aö vinna
fyrir sér sem ljósmyndari við brúð-
kaup og skíniir. Hann réðst síðan
th ítalska sjónvarpsins þar sem
hann fékk tækifæri til að gera
heimildarmyndir um leið og hann
tók námskeið í kvikmyndafræðum.
Hann vakti fyrst athygli snemma
á áttunda áratugnum fyrir handrit
og aðstoðarleikstjóm á vinsælh
mafíumynd á Ítalíu. Hann hefur
nú nýlokið við að leikstýra sinni
þriðju kvikmynd, Stinno, Tutti,
Bene. í þeirri kvikmynd leikur
Marceho Mastroianni gamlan
mann sem yfirgefur héimabyggð
sína á Sikiley á skipi til aö hitta
afkomendur sína í síðasta skiptið.
Cinema Paradiso
kolféll í fyrstu
Cinema Paradiso kom fyrst á
markaðinn í nóvember 1988. Lítil
auglýsingaherferö meö myndinni
gerði það að verkum að hún var
aðeins sýnd í nokkra daga í fjórum
borgum þar sem hún var tekin til
sýningar. Reynt var aftur að mark-
aðssetja hana í mars 1989 en með
engu betri árangri: „Þá sendi fram-
leiðandi mér handritið að mynd-
inni með þeirri orðsendingu að
myndin vekti góðar endurminn-
ingar,“ segir Tornadore og segir að
það hafi virkað á sig eins og eftir-
mæU um dáinn mann.
Framleiðandinn gafst þó ekki al-
veg upp á myndinni og sendi hana
á Cannes þar sem franska pressan
tók henni tveim höndum. „Munur-
inn á frönsku kvikmyndaskríbent-
unum og þeim ítöisku er að þeir
frönsku skammast sín ekki fyrir
að myndin hafði áhrif á tilfinningar
þeirra og gerði þá meira. ítalska
pressan gagnrýndi mig fyrir hvað
ég, ungur maðurinn, væri að gera
svona tilfinningakvikmynd,
Frökkum fannst það sjálfsagt.“
Eftir aö Cinema Paradiso hafði
fengið guhpálmann var hún enn
einu sinni sett í kvikmyndahús á
ítaUu og þá komu áhorfendur loks-
ins, þótt vinsældir hennar yrðu
meiri í nágrannalöndunum.
Tomadore hefur áhuggjur af því
að færri og færri ítalir hafa tæki-
færi til að fara í bíó, kvikmynd-
húsunum fækkar, sjónvarpsstöðv-
um fjölgar og myndbandið er kom-
ið til að vera.
Fyrir stuttu ákvað Tomadore að
bjóða börnum í nágrenninu þar
sem hann á heima á bíó. Hann fékk
eintak af E.T. og boðið var sent út,
en enginn kom, aUir krakkamir
höfðu séð E.T. á myndbandi.
-HK
Lauslega byggt á grein í
The New York Times.
Eins og hefur verið skýrt frá
ætlar OUver Stone að gera kvik-
mynd um ævi sönggoðsins Jim
Morrison sem lést í París úr
ofhotkun eiturlyfja. Hann fram-
leiðir og leikstýrir þeirri mynd
sjálfur. Aðalhlutverkin leika
Val Kilraer er leikur Morrison
og Meg Ryan er leikur konu
hans en hún var jafnforfaiUn
eiturlyfjaneytandi og hann.
Þetta nægir honum samt ekki.
Hann ætlar strax á eftir að gera
kvikmynd um ævi Danny nokk-
ur s Sugerman sem tengdist The
Doors. Mun sú mynd heita
Wonderland Avenue. Stone
mun ekki leikstýra henni sjálf-
ur heidur Lestie Dakor.
* * ★
Francis Coppola er þessa daga
aö gera The Godfather - The
Continuing Story. Það gengur
víst ekki alltof vel og er sökin
að mestu hjá Coppola sem er
stanslaust að breyta handrit-
inu. Sagan gerist í nútímanum
og er Michael Corieoni sem A1
Pacino leikur, orðhm gamall
maöur. Diane Keaton leikur aft-
ur hlutverk eiginkonu Cor-
leoni. Pacino og Keaton hafa þá
verið með í öUum þremur
myndunum, Nýir leikarar, sem
ekki hafa komið við sögu áður,
eru meöal annars Andy Garcia
og Sophia Coppola. Fjallar
myndina um leit Miciiael Cor-
leone aö mitijónum doUara sem
hann hafði sett í banka Vati-
kansins en eru horfnir.
★ ★ ★
Bræðurnir Joel og Ethan Coen,
sem vakið hafa mUda athygU á
síðustu árum fyrir fyrstu
myndir sínar tvær, Blood
Simple og Raising Arizona, eru
um þessar mundir aö senda frá
sér nýja kvikmynd sem ber
nafnið MUler’s Crossing. Fjall-
ar myndin um tvo valdamikla
vini sem faUa fyrir sömu kon-
unni. Afbrýðisemiafbeggja
hálfu gerir þaö að verkum aö
upp rísi blóðugt valdastríð milU
þeirra. Þemað er: Drengir veröa
alltaf drengir. Það eru bresku
leikararnir Albert Finney og
Gabriel Byrne sem leika að-
hlutverkin. Stúlkan, semer or-
sök himta miklu UldeUna, er
leUón af nýtiðanmn Marciu
GayHardin.
★ ★★
Einhver mest lesni þriller síöari
ára er Red Oktober eftir Tom
Clancy. Hefur bókin komiö út í
íslenskri þýðingu, Þriller þessi
fjallar um valdabaráttu stór-
veldanna og gerist að nokkrum
hluta hér á íslandi og á hafinu
í kringum landið. Ekki veit ég
hvar þeir kvikmynduöu ís-
landsatriöin en ekki var þaö
hér, því að þá hefði landinn ör-
ugglega orðið var við Sean
Connery sem leikur aðalhlut-
verkiö í myndinni ásamt Alec
Baldwin. Leikstjóri er John
McTiernan sem leikstýrði síð*
ast spennumyndinni Die Hard.
★ ★★
Þegar Sergio Leone lést á síö-
asta ári var hann langt kominn
með undirbúningá kvikmynd-
inni The Siege of Leningrad og
var búinn að fá grænt ijós fyrir
40mUljónumdollara. Myndina
átti að vera samvinna ítala og
Sovétmanna. Ekki hefur veriö
hætt við kvikmyndina, eins og
flestir bjuggust við, heldur
framleiðandinn Mauro Beradi
hefur fengið GiUio Pontecorvo
til að setjast í stól Leone og
hey rst hefur að reynt verði að
fá Robert De Niro til að leika
aðalhlutverkiö en hann lék ein-
mitt í síðustu kvikmynd Leo-
nes, Once Upon a Time in Am-
erica.
Giuseppe Tornadore leikstjóri Cinema Paradiso.