Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.1990, Qupperneq 22

'LÁb&ÁkóÁGtni' 3J. ivrÁ'Rf 1990.
Myndasöguborgin
Þegar minnst er á myndasögur
segja menn: ah! Tinni, Ástríkur,
Frakkland! og hafa ekki alveg rangt
fyrir sér, jafnvel þótt Tinni sé belg-
ískur og mikið vatn hafi runnið til
sjávar frá því þessar sögupersónur
voru upp á sitt besta.
Frakkar standa ennþá fremstir í
sköpun, umfjöllun og útgáfu mynda-
sagna þrátt fyrir að harðnað hafi á
dalnum og franska myndasagan eigi
í tilvistarkreppu um þessar mundir.
Hvergi í heiminum er markaðurinn
jafnþróaður, nema ef vera skyldi í
Japan.
Angouleme
Ef Frakkland er land myndasög-
unnar þá er Angouleme höfuðborg
hennar og janúar uppskeruhátíðin.
Síðustu helgina í þeim mánuði breyt-
ist Angouleme úr fimmtíu þúsund
manna smábæ í eitt ólgandi mannhaf
þegar tugþúsundir lesenda, blaða-
manna, sérfræðinga, útgefenda og
höfunda þyrpast að hvaðanæva úr
Frakklandi og Belgiu til þess að vera
viðstaddir Alþjóðlegu myndasöguhá-
tíðina (Salon Intemational de la
Bande Dessinée). Borgin stendur í
útjaðri koníakssvæðisins, um
klukkutíma frá Bordeaux í suð-
vestri, og væri gleymd krummaskuð
ef hún stæði ekki á lestarleiðinni
París-Bordeaux. 360 daga ársins lifa
íbúar Angouleme rólegu lífi, klukkan
sjö er komið heim úr vinnunni, hler-
ar settir fyrir glugga, inniskómir
dregnir fram og sest fyrir framan
sjónvarpið. Orðið smáborgari fær
loksins einhverja merkingu í bæ sem
þessum. í maí er jasshátíð sem lífgar
upp á hann og á haustin fer fram
kappakstur um götur bæjarins en
þetta er allt til tölulega saklaust. Það
er þessi helgi í janúar sem öllu breyt-
ir.
Risastór tjöld eru sett upp á tveim-
ur stærstu torgum Angouleme þar
sem útgefendur koma sér fyrir, ráð-
húsið breytist í upplýsingamiðstöð
og um allan bæinn hanga veggspjöld
og myndir. í búðargluggum sjást
Svalur og Valur innan um pylsur og
nærfót, bæjarbúar verða skyndilega
allir bestu vinir myndasögunnar.
Nýir veitingastaðir em opnaðir,
kvikmyndir em sýndar í tengslum
við hátíðina og síðast en ekki síst eru
fjölmargar sýningar settar upp í
söfnum, galleríum og jafnvel á kaffi-
húsum.
Uppbyggingin mikla
Þessi sýning/hátíð/markaður (fyrst
og fremst er þetta hátíð útgefenda)
var sú sautjánda í röðinni. Svona
hátíðir em algengar í Frakklandi en
þessi er sú langmikilvægasta og fær
gífurlega umfjöllun í fjölmiðlum, t.d.
gefa mörg stærstu dagblaöanna út
sérstakan kálf og oft hefur verið sjón-
varpað frá afhendingu Alph Artverð-
launanna sem em eins konar óskars-
verðlaun myndasögunnar.
Fyrstu árin fór lítið fyrir hátíðinni
og hana sótti lítill hópur ákafra
áhugamanna. Síðan vatt hún upp á
sig og bæjaryfirvöld komu meira inn
í myndina enda tiibúin að eyða tals-
veröum peningum til þess að Ango-
uleme mætti skapa sér nafn. Pierre
Pascal var upphafsmaður hátíðar-
innar og skipuleggjandi þangað til í
fyrra. Hægrimenn hafa löngum ráðið
í borginni en fyrir átta áram komust
sósíalistar til valda, líkt og í ríkis-
stjóm og forsetaembætti. Þá fyrst
fóm hjóhn aö snúast því nú skyldi
Angouleme verða vagga myndasög-
unnar. Frakkar hafa reynt að draga
úr mikilvægi Parísar með því aö gera
borgir úti á landsbyggðinni að eins
konar miðstöðvum ákveðinnar
menntunar og sköpunar. Þannig hef-
ur Arles ljósmyndina, Annecy
teiknimyndina og Angouleme
myndasöguna, svo tekin séu dæmi
fremst úr stafrófinu. Þegar við hætist
Á leið til sýningarhallarinnar. Ýmsar heimsþekktar teiknimyndapersónur má þekkja á þessari fjörlegu teiknimynd.
Gleraugnasalinn tekur þátt í teiknimyndasöguhátíðinni með sérstakri skírskotun til Harry Dicksons.
ást franskra forseta á mikilfengleg-
um byggingarframkvæmdum má
segja að Angouleme hafi fengið sitt.
Fyrir utan að styrjcja sjálfa hátíð-
ina var komið á sérstakri mynda-
sögudeild innan myndlistarskóla
borgarinnar, hafist var handa um
byggingu lista-, rannsókna- og
vinnumiðstöðvar fyrir myndasög-
una (CNBDI) og reynt var að laða að
fyrirtæki er framleiða teiknimyndir.
Allt hefur þetta lukkast, að
minnsta kosti á yfirborðinu, og vígsla
CNBDI var stórviðburðurinn á þess-
ari hátíð. En... Pierre Pascal sagði
upp störfum fyrir 2 ámm og flutti
yfir til borgarinnar Grenoble sem
skipulagt hefur aöra hátíð og vonast
til að taka við af Angouleme sem
Bande-dessinée-borg númer eitt.
Hægrimenn em aftur sestir við
stjórnvölinn í Angouleme og pólitísk
deilumál og baktjaldamakk hafa sett
svip sinn á síðustu tvær hátíðir.
Má bjóða þér bók?
Hátíðin í ár var haldin dagana
24.-28. janúar. Fyrstu tveir dagarnir
voru eins konar inngangur og undir-
búningur. Útgefendur komu sér fyrir
og höfundar höfðu tækifæri til að
hittast í ró og næði. Hátíöin byijaði
svo fyrir alvöru föstudaginn 26. og
náði hámarki yfir helgina.
Tjöldin vom mest áberandi hluti
hátíðarinnar. Þau líktust helst mikl-
um skemmum og voru á þremur
stöðum. Þeim er slegið upp eingöngu
fyrir hátíðina og hýstu þetta árið
aðstöðu og móttökuherbergi fyrir
fréttamenn, lítinn matsölustað og
sérstakan sal til kynningar og samn-
ingsgerðar erlendra höfunda, fyrir
utan það sem mestu máli skiptir:
sölubása útgefenda. Þeir voru mis-
stórir, eftir umsvifum hvers og eins,
en sumir höfðu lagt talsverða vinnu
í að gera þá vel úr garði og laða að
kaupendur. Þaö sem helst trekkti
vom áritanir höfunda. Útgefendur
auglýstu vel og rækilega í hvert
skipti aö nú væri uppáhaldshöfund-
urinn í sölubásnum og myndi teikna
og árita í bækur sínar. Hörðustu
aðdáendur og safnarar hlupu um
með teikniblokkir á lofti, tilbúnir að
vaða eld og reyk til þess aö fá fleiri
myndir og eiginhandaráritanir.
Fyrir utan stærri og smærri útgef-
endur voru einnig með bása ýmsar
amatör- og neðanjarðarútgáfur þar
sem verðandi höfundar taka sín
fyrstu skref. Þegar svo við bættust
aöilar sem selja póstkort, veggspjöld,
grafík, boli, gömul blöð og bækur auk
alls kyns glingurs sem tengist
myndasögunni urðu sölutjöldin
skrautleg samsetning og illþolanleg,
sérstaklega um helgina þegar heilu
grunnskólarnir keyrðu að í rútum
og fylltu hvem einasta fersentí-
metra.
Á milli höfunda og lesenda og höf-
unda innbyröis gat þó myndast öðru-
vísi samband en það sem snýr aö
kaupum og sölu. Til þess voru hin
fjölmörgu kaffihús bæjarins ómetan-
leg. Ungir höfundar mæta til Angoul-
eme í von um samning, éldri og við-
urkenndari em margir fegnir að
rjúfa þá einangrun sem fylgir því að
vinna myndasögu heima við. Vinna
að list sinni ætlaði ég að segja en þá
kemur upp sú spurning hvað mikið
af þessu sé list. í Angouleme ráða
íhaldssemi og gróðasjónarmið að
mestu ríkjum og meirihluti mynda-
sagnanna er neysluvara. Auðvitað
er þaö höfundunum fyrir bestu að
markaðurinn sé heilbrigður en und-
anfarin ár hefur verið kreppa í
franskri myndasögu og kemur þar
margt til.
Myndasagan
er bastarður
í fyrsta lagi er myndasagan búin
að slíta bamsskónum og ganga í