Dagblaðið Vísir - DV - 27.07.1990, Side 11

FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 1990.
11
dv Útlönd
Waldheim, forseti Austurríkis, Havel, forseti Tékkóslóvakíu, og Weizsacker,
forseti Vestur-Þýskalands, í Salzburg í Austurríki i gær. Simamynd Reuter
Hittu Waldheim
þrátt fyrir mótmæli
Samkomulag um fyrlrhugaðar kosningar 1 þýsku ríkjunum:
Kosið sam-
eiginleaa
Ríkisstjórn Lothar de Maiziere, forsætisráðherra Austur-Þýskalands, virðist
úr fallhættu eftir að fulltrúar beggja ríkja náðu samkomulagi um alþýskar,
sameiginlegar kosningar 2. desember. Símamynd Reuter
Vaclav Havel, forseti Tékkóslóvak-
íu, og Richard von Weizsácker höföu
að engu alþjóðleg mótmæli í gær og
hittu að máli Kurt Waldheim, forseta
Austurríkis, við setningu tónlistar-
hátíðarinnar í Salzburg. Eru þeir
fyrstu evrópsku þjóðarleiðtogamir
sem hitta Waldheim frá því að deilur
hófust um aðgerðir hans á tímum
seinni heimsstyrjaldarinnar.
Það var Havel sem setti hátíðina. í
setningarræðu sinni þar sem tékk-
neski forsetinn fjallaði meðal annars
um óttann við framtíðina í kjölfar
hrvms kommúnisma sagði hann að
margir í Mið-Evrópu væru sekir.
Sagði Havel að ef menn væru hrædd-
ir við aö horfast í augu við hið hðna
væru þeir einnig hræddir við það
sem framundan væri. Havel nefndi
engan með nafni og Waldheim sagöi
í viðtali við austurríska sjónvarpið
Austur-þýsk yfirvöld handtóku í
gær Erich Mielke, fyrrum yfirmann
öryggismála í tíð kommúnista. Er
hann grunaður um að hafa skotið
skjólshúsi yfir vestur-þýska hryðju-
verkamenn og lagt á ráðin um að
setja andófsmenn í fangabúðir.
Mielke, sem er 82 ára og nánasti
samstarfsmaöur Honeckers, fyrrum
leiðtoga A-Þýskalands í átján ár, var
fyrst handtekinn í desember síðast-
liðnum grunaður um spillingu og
valdamisbeitingu. Hann var hins
vegar látinn laus af heilsufarsástæð-
um. Nú er hann álitinn nógu hraust-
ur til aö sitja inni á meðan ákveðið
veröur hvort leggja skuli fram ákæru
gegn honum.
Talsmaöur saksóknaraembættis-
ins sagði að ákveðið hefði verið að
að sér hefði ekki fundist að átt hefði
verið við sig. „Það hefur verið sann-
að af alþjóðlegum nefndum aö ég
hafi ekki persónulega átt aöild að
stríðsglæpum," sagði Waldheim í
sjónvarpsviðtalinu í gærkvöldi.
Þegar Waldheim hitti Havel og
Weizsácker hrópuðu nokkrir gyðing-
ar fúkyrði að Waldheim. Rabbíinn
Avraham Weiss frá New York, sem
hefur gagnrýnt Weizsácker fyrir að
hitta Waldheim, var dreginn burtu
af lögreglunni og var hann í haldi
hennar í þrjár klukkustundir.
Stjórnarerindrekar segja að Wald-
heim geti nú eftir þennan fund litið
svo á að hann sé ekki lengur í ein-
angrun. Hins vegar væri ólíklegt að
aðrir vestrænir leiðtogar myndu
breyta afstööu sinni gagnvart hon-
handtaka Mielke á ný í kjölfar ásak-
ananna um aðstoð við v-þýska
hryðjuverkamenn. í síðasta mánuði
voru átta félagar úr hryðjuverka-
samtökunum Rauðu herdeildinni
handteknir í A-Þýskalandi. Höfðu
þeir dvalist undir dulnefni í A-Þýska-
landi í allt að áratug og höfðu menn
Stasi, öryggislögreglunnar iUræmdu,
útvegað þeim íbúðir, atvinnu og jafn-
vel bíla.
Samtök óbreyttra borgara í A-
Þýskalandi fundu meðal skjala Stasi
neyðaráætlanir um að setja þúsundir
manna, sem þátt höfðu tekið í mót-
mælum, í fangabúöir. í Ijósi þessara
nýju ásakana sáu yfirvöld í A-Þýska-
landi sig neydd til að handtaka Mi-
elke á nýjan leik.
Samkomulag hefur náðst í deil-
unni um fyrirhugaðar kosningar í
þýsku ríkjunum og er talið að hættan
á stjórnarkreppu í Austur-Þýska-
landi sé nú liðin hjá. Austur-þýskir
jafnaðarmenn höfðu hótað að segja
sig úr stjóminni í dag yrði ekki geng-
ið að kröfum þeirra.
En jafnaðarmenn virtust ánægðir
í gær með samkomulag sem fulltrúar
þinga beggja þýsku ríkjanna náðu á
fundi. Þar var ákveðið að fyrirhugað-
ar kosningar þann 2. desember
skyldi halda sameiginlega sem þýðir
að sömu kosningareglur gilda í báð-
um ríkjum og litið verði á þýsku
þjóðina sem eina heild. „Það sem við
vildum fá á hreint liggur nú fyrir,“
sagði Richard Schröder, leiðtogi
þingflokks austur-þýskra jafnaðar-
manna. Schröder kvaðst telja hkum-
ar á að stjórnin sitji áfram góðar en
að lokaákvörðun jafnaðarmanna
lægi ekki fyrir fyrr en í dag.
Deilan snerist um fyrirkomulag
þýsku kosninganna, tímasetningu og
kosningareglur. Jafnaðarmenn og
Frjálslyndir vildu að kosningarnar
yrðu alþýskar og sameiginlegar sem
þýðir að sameining þýsku ríkjanna
ætti sér í raun stað fyrir 2. desemb-
er. Kristilegir demókratar, flokkur
de Maiziere forsætisráöherra, vildi
aftur á móti að kosningamar yrðu
al-þýskar en aðskildar og kosið yrði
í hvom ríki fyrir sig. Þannig myndu
ríkin sameinast eftir kosningar.
Til grundvaUar ágreiningnum lá
hin svokallaða fimm-prósent regla
Vestur-Þýskalands þar sem kveðið
er á um að ef stjómmálaflokkur nái
ekki fimm prósent fylgi í kosningum
fái hann ekki mann kjörinn á þing.
Jafnaðarmenn vildu að þessi regla
gilti um gervallt Þýskaland í kosn-
ingunum. Fimm-prósent reglan
kynni að hafa í fór með sér að marg-
ir smærri flokka í Austur-Þýska-
landi, þar á meðal samstarfsflokkar
kristilegra demókrata í kosninga-
bandalagi sem myndað var fyrir
kosningar í Austur-Þýskalandi fyrr
á árinu, þurrkuðustu út í kosningun-
um. Þá myndi þetta líklega einnig
þýða að kommúnistar kæmu ekki
manni á þing.
Nú, þegar samkomulag hefur náðst
um sameiginlegar, alþýskar kosn-
ingar, hggur fyrir fulltrúum beggja
ríkja að fjalla um fimm-prósent regl-
una, þ.e. hvort lækka eigi þessa við-
miðun niður í 3-4 prósent eða halda
henni óbreyttri. I gær mátti þegar
merkja að samkomulag um slíkt yrði
ekki ctuövelt. Kristilegir demókratar
í Vestur-Þýskalandi, flokkur Kohls
kanslara, lögðu til að fimm prósentin
héldu sér fyrir aht landiö en aö slíkt
yrði þó endurskoðaö í hverju fylki
sameinaðs Þýskalands. Vestur-
þýskir jafnaðarmenn vilja að fimm
prósentin verði lækkuð en að sama
prósentutala gildi fyrir allt landið.
Það vakti athygh að Oscar Lafonta-
ine, kanslaraefni jafnaðarmanna,
vih aö viðmiðuninni verði haldið
óbreyttri.
Reuter
(Mintendo*)
SJÓNVARPSLEIKTÆKIÐ
SEM SLÆR ALLT f GEGN
17.980.- stgr.
NÚ 2 LEIKIR OG BYSSA
INNIFALIÐ f VERÐI.
YFIR 40 LEIKIR FÁANLEGIR,
SUPER MARIO OG FÉLAGAR,
VERÐ Á LEIKJUM FRÁ KR. 3.150.
NÝJIR LEIKIR f HVERJUM MÁNUÐI.
2 AfborgunarskUmálar (j|]
" VÖNDUÐ VERSLUN
HUÖMCO,
FAKAFEN 11 — SÍMI 688005 I
Ný skýrsla um efnahagsmál á Grænlandi:
Varað við bjartsýni
Efnahagur Grænlands batnaði á
árinu 1989, viðskiptajöfnuður var
hagstæður og fjárlög voru afgreidd
með hagnaði. En samt þykir ekki
ástæða til bjartsýni þar sem ástæö-
an fyrir batnandi efnahag er fyrst
og fremst minni fjárfestingar. Ný
vandamál blasa hins vegar við
vegna minnkandi útflutnings á
málmum og óvissu í þorskveiðum.
Þetta kemur fram í nýrri skýrslu
sérstakrar ráðgjafanefndar um
efnahag Grænlands.
Nefndin var skipuð 1988 til aö
fylgjast með efnahagsmálunum í
kjölfar kreppunnar 1987. Heima-
stjórnin varð á árunum 1987 og
1988 að taka lán erlendis að upphæð
1,7 milfjarðar danskra króna. Áriö
1988 var leitast við að snúa þróun-
inni við og árangur fór að sjást 1989.
Auk þess sem fjárfestingar voru
minnkaðar var dregið úr útgjöld-
um hins opinbera og skattar voru
hækkaðir. Þegar minna var fjárfest
í bátum minnkaði innflutningm-
um 18 prósent árið 1989 eöa 615
milljónir danskra króna. Samtímis
jókst útflutningur um 16 prósent
og fór í fyrsta skipti yfir 3 mihjarða
danskra króna þannig aö vöru-
skiptajöfnuðurinn í hehd varð já-
kvæður um 169 mhljónir króna.
Árin á undan hafði hann verið nei-
kvæður um 1 mihjarö danskra
króna.
Mikh óvissa ríkir hins vegar í
útflutningsmálum. í fyrsta lagi
verður útflutningur á málmum
einn þriðji af verðmæti útflutnings-
ins í fyrra og næsta ár veröa næst-
um engir málmar fluttir út þar sem
búið er að loka námunni í Mar-
morilik. Kanna á hvort ekki verður
hægt að hefja námugröft annars
staðar.
Tekjur af útflutningi á þorski
aukast stöðugt og urðu 450 mhljón-
ir danskra króna árið 1989. Búist
er við að tekjurnar geti orðið svip-
aðar í ár en minnki svo á næsta
ári þar sem stofninn veröi minni.
Það hefur í fór með sér að enn
mikilvægara verður fyrir Græn-
lendinga að mikhvægasta tekju-
lindin, rækjuveiðarnar, bregðist
ekki. I fyrra voru fiuttar út rækjur
fyrir 1,8 mhljarða danskra króna.
Nam rækjuútflutningurinn 60 pró-
sentum af hehdarútflutningnum.
Verð á rækju er hins vegar óör-
uggt, meöal annars vegna sam-
keppninnar frá Suöaustur-Asíu.
Þess vegna er gert ráð fyrir því í
skýrslu ráðgjafanefndarinnar að
viðskiptajöfnuður Grænlands
verði neikvæður aftur þegar á
þessu ári þó að hann verði ekki
jafnslæmur og á árunum 1984 th
1988.
Ritzau
Erich Mielke, fyrrum öryggismálaráðherra A-Þýskalands, hefur verið hand-
tekinn á ný. Simamynd Reuter
Handtekinn á ný
Reuter