Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1990, Blaðsíða 24

24
LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 1990.
„Ég átti alls ekki von á þessari nið-
urstöðu. Ég bjóst við að ráðherra
myndi annað tveggja veita lengri
frest tO að fjalla um máliö eða að
hann myndi, í versta falh fyrir ís-
flug1, veita leyfið í eitt ár. Ég er mjög
vonsvikinn og reiður. Þegar ég skoð-
aði gögnin sá ég að rekstraráætlun
ísflugs fékk ekki neina umíjöllun.
Loftferðaeftirlitið, eða flugmálayfir-
völd, var búiö aö semja reglur um
íjárþörf flugfélags, sem ætti að fljúga
til Amsterdam og Hamborgar, áður
en ísflug lagði fram sína rekstrará-
ætlun. Það segir alla söguna. Reglu-
gerðin kveður á um að flugfélag þurfi
að hafa eigið fé sem nemur þriggja
mánaða rekstrarfjárþörf og síðan
stofnkostnað, sem í okkar dæmi var
mjög líiill,“ segir Víglundur Þor-
steinsson, framkvæmdastjóri BM
Vallár og forsvarsmaður hins nýja
flugfélags, ísflugs.
í fyrradag veitti Steingrímur J. Sig-
fússon Flugleiöum leyfi til áætlunar-
flugs á þeim leiðum sem Arnarflug
flaug, Amsterdam og Hamborg, sem
ísflug sótti einnig um. Víglundur var
aö vonum óhress með þessa ákvörð-
un ráðherra og ekki síður umsögn
Flugráðs en Leifur Magnússon, for-
maður ráðsins, er einnig fram-
kvæmdastjóri flugrekstrarsviðs
Flugleiða.
„Þessir menn voru búnir að skil-
greina rekstrarí] árþörfina áður en
þeir sáu rekstraráætlunina. Þeir
gáfu sér ákveðnar tölur sem er ekki
nokkur leið nema að sjá rekstrará-
ætlunina. Þetta eru forkastanleg
vinnubrögð,“ segir Víglundur.
Flugráð brást
Hann segist hafa skilað öllum
gögnum á tilskildum tíma. „Ég tel
Flugráð hafa brugðist. Það á að hafa
þá tæknilegu þekkingu að geta séð í
hendi sér að viömiðunartölumar,
sem Loftferðaeftirlitið var búið að
reikna út, vom ekki í neinu sam-
ræmi við það sem rekstraráætlun
Ísflugs hljóðaði upp á. Við vorum að
tala um mjög íhaldssaman rekstur,
með umsvif í lágmarki, og eina flug-
vél. Leigukostnaður flugvélarinnar
var skilgreindur og lá fyrir í stað-
festu tilboði frá stóm alþjóðlegu flug-
vélaleigufyrirtæki. Loftferðaeftirlitið
notaði hins vegar allt aðrar og hærri
tölur í mati sínu. Það sýnir að það
vann ekki á faglegan hátt.
Það sem mér þykir athugavert og
ámælisvert er að formaður Flugráðs,
Leifur Magnússon, vinnur málið fyr-
ir fund ráðsins. Hann leggur fram
dagskrána og stjómar umræðunum.
í þessu tilviki var hann gjörsamlega
vanhæfur tfl að fjalla um málefnið."
- Sat hann ekki hjá við atkvæða-
greiðslu?
„Það skiptir ekki nokkru máli
hvort hann greiddi atkvæði eða ekki.
Formaður 1 stjórn eða nefnd stýrir
málum og undirbýr þau. Hann tekur
ákvörðun um hvaða gagna er aflað
til að fundarmenn geti metið stöðuna
þannig að hann vinnur alla þætti
málsins og þar af leiðandi getur hann
meira eða minna ráöið ferðinni. í
þessu máli brást hann. Leifur átti að
sjá að tölur Loftferðaeftirhtsins vom
ekki í samræmi við rekstraráætlun
ísflugs. Þess vegna átti hann að gæta
þess að ísflugsumsóknin fengi efn-
islega útttekt en það gerði hann
ekki.“
Ósjálfstæði ráðherra
- Er ekki líka hægt að saka ráðherra
- segir Víglundur Þorsteinsson, forsvarsmaður f sflugs
„Við hljótum að knýja á um umræðu með þvi að sækja um leiguflug allt
árið.“ ' DV-myndir Gunnar V. Andrésson
um hlutdrægni? getað sýnt af sér meira sjálfstæði.
„Ráðherra getur ekki vísað manni Ráðherra byggir sína ákvörðun ein-
úr Flugráði. Menn eru kosnir eða göngu á umsögn Flugráðs í stað þess
skipaðir í ráðið til fjögurra ára. En að láta á það reyna hvort hér gætu
ráðherra fær umsögn og álit ráðsins starfað tvö flugfélög í áætlunarflugi.
og ég get ekki ætlað honum hlut- Ég tel eðhlegt að menn hefðu gefið
drægni. Hann hefur engin tök á öðm sér betri tíma til úthlutunar og dreg
en taka mark á gildi þeirra umsagna enga dul á að ég sagði við ráðherrann
sem lagðar em fram. Auk þess hefur að það besta sem hann gæti gert
hann ekki þá sérhæfðu þekkingu til væri að lengja frestinn og stefna á
að fara ofan í máhð. Hann hefði þó 1. janúar í stað nú. Það hefði verið
' mjög erfitt fyrir ísflug að hefja áætl-
un 1. nóvember. Þá hefðum við þurft
að gera bráðabirgðasamkomulag við
erlenda aðila um að fljúga fyrir okk-
ur. Einnig áttum við eftir að fá ýmis
tæknileg atriði unnin, svo sem far-
seðla og annað. Það hefði því verið
skynsamlegast að fresta úthlutun-
inni.“
- Hvernig rökstyður Flugráð að ís-
flug uppfylli ekki þær kröfur sem
gerðar eru?
„Ráðið rökstyður það ósköp ein-
faldlega með því að Loftferðaeftirhtið
segi að flugfélagið uppfylh ekki þær
kröfur sem gerðar séu um eigið fé.“
úr stól sínum sem framkvæmdastjóri
í flugfélagi, skipt um jakka, gengið
nokkur hundruð metra og sest í dóm-
arastól til að veita umsögn um sam-
keppnisaðilann. Við þykjumst vera
þroskuð og þróuð lýðræðisþjóð sem
vhl hafa í heiðri grundvaharreglur í
lýðræði en þetta eru vinnubrögð sem
sæma ekki lýðræðisþjóöfélagi. Við
lítum stundum niður á þriðja heims
þjóðir þegar við hlustum á frétta-
flutning um misbeitingu og annað
shkt. í þessum efnum erum við ekki
betur settir en sú vanþróaðasta."
- Telur þú að Leifur Magnússon eigi
að segja af sér?
„Já, hann á að segja af sér í hvelli,
einfaldlega vegna þess að það ráð,
sem hann stjórnar, getur ekki og
mun ekki njóta trúnaðar í þjóðfélag-
inu svo lengi sem hann situr sem
framkvæmdastjóri flugrekstrarsviðs
Flugleiða. Það er útilokað."
Flugleiðir
réðu tímanum
- Hefur ráðið áður verið gagnrýnt
af þessum sökum?
„Já, það hefur áður verið gagnrýnt
en ég held að þetta sé allra skýrasta
dæmið um vanhæfi Leifs. Flugleiðir,
og þar með talinn Leifur Magnússon,
hafa á undanfómum vikum sótt það
af gífurlegu kappi að ná einokun í
áætlunarfluginu. Það hefur verið
yfirlýst stefna forstjóra Flugleiða og
þar með stefna Leifs Magnússonar,
formanns Flugráðs. Þetta hefur kom-
ið skýrt fram opinberlega. Máhð
snerist um það hvort Flugleiðir næðu
einokun. Leifur Magnússon settist í
þá stööu sem formaður Flugráðs að
mæla með því. Þess vegna er athygl-
isvert að skoða yfirlýsingu Sigurðar
Helgasonar, forstjóra Flugleiða, þar
sem hann segir fuhum fetum að það
sé stefnumótun ráðherra að eitt flug-
félag skuli vera í áætlun - sem sagt
einokun. Öllu í kringum þetta mál,
t.d. öllum tímasetningum, var stýrt
af Flugleiðum. Tíminn var ákaflega
þröngur og erfitt að vinna þetta
vegna þess hversu naumur hann
var. í raun og veru voru það Flugleið-
ir sem skömmtuðu þennan tíma.“
- Var þetta ekki alltaf vonlaus bar-
átta?
Vanþróað lýðræði
- Ertu búinn að leita réttar þíns?
„Ég er ekki búinn að því en ætla
að gera það, þó ekki væri nema th
að láta reyna á grundvallarregluna.
Ég mun því leita th dómstóla."
- Heldurðu að það sé algengt í flug-
málum og öðrum málum að menn
sitji beggja vegna borðsins?
„Sem betur fer er þaö ekki algengt
en þetta er ekki einsdæmi. Þó tel ég
þetta skýrasta og alvarlegasta dæmið
um vanhæfi sem ég man eftir í lang-
an tíma. Að maður geti staöið upp
„Ég held að ekkert sé vonlaust. Það
er ekkert vandamál að reka lítið flug-
félag í íhaldssömum rekstri með tvo
th þrjá áætlunarstaði. Málið snýst
ekki um að stórt sé svo fallegt og
gott. Það er alltaf pláss fyrir lítið fyr-
irtæki við hlið þess stóra.“
Ekki Arnar-
flugseigendur
- En er ísflug ekki sama fyrirtækið
og Arnarflug?
„Nei. ísflug er byggt að hluta af
starfsmönnum Arnarflugs. Það er
íjöldinn allur af hæfu starfsfólki sem
var að missa vinnuna hjá Arnarflugi
pg hefur haft forystu um að koma
ísflugi á fót. Þessir starfsmenn lögðu
fram liðlega fjórðung af hlutafjárlof-
orðum í ísflug. Síðan fengum við til
hðs við okkur einstaklinga og fyrir-
tæki. Ég hefði viljað hafa þá fleiri en
tíminn var naumur og ekki auðvelt
að ná til nógu margra á svo skömm-
um tíma. Hluthafar í hlutafjárlof-
orðaskrá ísflugs voru hátt á annað
hundrað þegar umsóknin var lögð
inn og af þeim var fjöldinn allur sem
ekki hafði tekið þátt í Arnarflugi.
Þetta voru menn sem vildu stuðla
að því að hérna héldist uppi einhver
lágmarkssamkeppni í flugmálum.“
- Hvað var um mikla upphæð að
ræða í hlutafjárloforðum?
Þegar ég lagði inn umsóknina voru
komnar um hundrað og sex mhljónir
í staðfestum hlutafjárloforðum. Þau
héldu áfram að berast þar th í fyrra-
dag að upphæðin var komin upp í
hundrað og þrettán milljónir. Þar að
auki höfðum við loforð um rekstr-
arfjármögnun sem nam um tólf millj-
ónum króna. Ég tel að ísflug hafi
haft fullnægjandi fjármögnun til að
standa undir rekstraráætlun fyrir
veturinn. Hins vegar er ljóst að
rekstraráætlunin gerði ráö fyrir
auknum umsvifum með sumrinu
eins og eðh máls er í flugrekstri. Það
hefði kallað á að við heföum þurft
að ná inn fimmtíu th sextíu mhljón-
um í viðbót fyrir vorið. í ljósi þess
að mér tókst, í samvinnu viö starfs-
fólkið, að ná inn hundrað og þrettán
mihjónum á tíu dögum er ég viss um
að það hefði verið thtölulega auð-
veldur leikur. Ýmsir aðhar, sem ég
ræddi við, voru thbúnir að leggja til
fjármagn þegar flugleyfiö væri feng-
ið.“
- Eru eigendur Amarflugs með í
þessari fjármögnun?
„Það er að mjög óverulegu leyti.
Þeir hjálpuðu mér sem einstakhngar
með smáar fjárhæðir en þeir gátu
ekki valdið neinu um hlutafé. Þeir
voru gjörsamlega tæmdir á því að
leggja hlutafé í Arnarflug og gátu
ekki meira. Sumir hluthafanna eru
að tapa mörgum milljónum sem þeir
lögðu í Amarflug. ísflug varð þess
vegna að byggjast upp á nýjum hlut-
höfum.“
Einokunarfjötrar á ný
- Hvers vegna fórst þú út í upp-
byggingu á flugfélagi?
„Eg hef ekki skipt mér af flugi áð-
ur. Eins og máhn. stefndu var að-
renna upp einokunarskeið í þessum
þætti samgangna og það er hlutur
sem ég get ekki með nokkm móti
sætt mig við baráttulaust. Um allan
heim er verið að afnema einokunar-
kerfið, auka frjálsræði í viðskiptum
og stuðla að samkeppni, bættum
starfsskhyrðum atvinnuveganna og
kjömm fólks. Mér fannst það ganga