Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1991, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 25. FEBRÚAR 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (91 )27022-FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð I lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Innrásin er hafin
Her bandamanna sótti inn í Kúvæt aðfaranótt sunnu-
dags. Þar með hófst nýr þáttur í Persaflóastríðinu og
vonandi lokaþáttur þess. Athygli skal vakin á því að
hér er um mestu stríðsátök að ræða frá lokum síðari
heimsstyijaldar.
Fréttabann hefur verið sett á allar frásagnir af gangi
innrásinnar og hernaðaraðgerðir. Það er skiljanlegt í
ljósi þess að líf tugþúsunda hermanna er í húfi. Þó hafa
lekið út ýmsar óstaðfestar fréttir og að sögn Schwarz-
kopf hershöfðingja hefur innrásin gengið eftir áætlun
og gott betur.
Almenningur hafði vonað í lengstu lög að til innrás-
arinnar þyrfti ekki að koma. Tilraunir Sovétmanna um
friðsamlega lausn stríðsins báru ekki árangur. Sam-
komulagið, sem gert var við íraka, náði of skammt og
kom of seint. írakar héldu sig við skilyrt vopnahlé og
Saddam Hussein hefur greinilega misreiknað sig enn
einu sinni. Hann hélt að samningaþóf og ófullnægjandi
tilslakanir gætu tafið innrás og ruglað bandamenn í rím-
inu. Hann hefur eflaust vonað að fleygur mundi koma
í bandalagið og hjálpa honum til að bjarga andlitinu
Þær vonir brugðust.
Bush Bandaríkjaforseti hafði sett írökum úrslitakosti
á fóstudaginn. Saddam Hussein virti þá kosti ekki við-
lits en hélt áfram eldflaugaárásum á Saudi-Arabíu og
hófst handa um skemmdarverk í Kúvæt. írakar hafa
sett eld að olíuvinnslustöðvum, olíupöllum og leiðslum
og ætluðu greinilega að skilja eftir sig sviðna jörð. Jafn-
framt fullyrða Kúvætar að írakar haþ að undanförnu
pyndað og drepið hundruð Kúvætborgara. Innrás
bandamanna kemur sannarlega á síðustu stundu og er
því miður óhjákvæmileg. Það duga greinilega engin
vettlingatök gagnvart þessum manni.
Þennan fyrsta sólarhring innrásarinnar hefur mót-
spyrnan reynst minni en óttast var. Það er að mörgu
leyti skiljanlegt. íraskir hermenn hafa legið undir stöð-
ugum loftárásum í rúman mánuð og hlýtur að vera
mjög úr baráttuþreki þeirra dregið. Ennfremur getur
varla verið mikill hugur í mönnum að taka þátt í stríði
um land sem Saddam Hussein er búinn að fallast á að
gefa eftir. í þriðja lagi hafa bandamenn aðallega verið
að kljást við varalið íraka meðan lýðveldisherinn bíður
enn átekta við landamæri Kúvæts og íraks.
Sá her mun veita viðnám og þess vegna ber að var-
ast bjartsýni um stutt stríð. Lýðveldisherinn er þraut-
þjálfaður atvinnumannaher sem tók þátt í stríðinu gegn
íran í átta ár og berst eflaust til síðasta manns. Ekki
má heldur gleyma þeim hótunum Saddams Hussein að
efna- og sýklavopnum verði beitt og það mun ugglaust
verða gert þegar örvæntingin grípur um sig.
Það er einmitt í þessum efnum sem Saddam Hussein
er hættulegastur. Hann virðir ekki leikreglur siðferðis
og réttlætis. Hann leggur ekki aðeins undir sig önnur
lönd heldur svífst einskis í vopnaburði og heldur millj-
ónum manna í helfjötrum ótta og skelfmgar. Hans eigin
þjóð hefur engu um það ráðið að standa nú frammi fyr-
ir eyðileggingu og upplausn en samt sem áður er henni
og öllum ungum mönnum landsins stefnt í opinn dauð-
ann. Saddam Hussein hefur hvatt þá til að verjast og
beijast þótt það þýði ekkert nema tortímingu á endan-
um.
Hér er sú ósk sett fram að bandamenn losi írösku
þjóðina og alla heimsbyggðina undan oki þess manns
sem hleypti þessu stríði af stað.
Ellert B.'Schram
Ég veit ekki hvort þiö eruð svo
glögg að þið haíið tekið eftir því að
hingað til hafa einhver helstu ein-
kenni á alþjóðamálum eftir heims-
styrjöldina síðari verið þau að þjóð-
ir heimsins gátu endalaust hegðað
sér eins og klöguskjóöur. Kannski
væri réttara að segja að einkum
smáþjóðimar, bæði hvítra manna
og svartra.
Þær hafa stundað þá lisí klögu-
skjóðunnar að ganga með falskt
sakleysi í augunum og sultarfingur
í munni á milli Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna eins og nokkurs
konar fráskilinna foreldra sinna og
stundað hagnýtar pólitískar sníkj-
ur: ýmist hjá mömmu eða hjá
pabba.
Litlu englaþjóðirnar
Til að heilla litlu, kvöldu engla-
þjóðimar til sín hefur pabbi gefið
þeim hugsjónagottirí á heilann en
mamman fengið þeim hernaðar-
leikfóng svo áður kúguðu krúttin
geti leikið sér í þeirri list að þykj-
ast vera miklir, sætir óþekktar-
ormar sem freta oft fúkyrðum á
Harðæri hjá
klöguskjóðum
Þorskurinn með sitt kalda blóð i hafinu er þó með haus og sporð en
hvort tveggja held ég að vanti þvi miður oft á athafnir okkar.
stórapabba og frussa sælgætisslefu
á stórumömmu.
Með þessu móti hafa alþjóðamál
og hegðun veraldarbarna helst
snúist um það að láta klögumálin
ganga á víxl milh foreldra heimsins
í hinu kalda stríði með sífrandi og
spillta krakkahópinn á eftir sér,
heimtufrek og óseöjandi, sífellt
með kjaftinn opinn. Vegna þess' að
aldrei hefur mátt neitt út af bera,
hvorki leikfangabílum fækka né
sósíalíska súkkulaðið minnka,
þá hafa dekurbörn mömmu hróp-
að:
Mamma, ef ég fæ ekki fleiri skrið-
dreka þá fer ég strax til pabba!
Þannig endalaus óþekkt á óþægð
ofan er algert reiðuleysi í völundar-
húsi hauga af gjöfum sem valda
aðeins sárri neyð og ósjálfstæði hjá
börnunum en að lokum gífurlegri
þurrð og rýrnandi efnahag hjá for-
eldrunum; þótt þeir reyni að halda
gjafabúðunum opnum í lengstu lög.
Að sjálfsögðu kölluðu krakkarnir
heimtufrekjuna réttiæti eða rétt-
lætiskröfur, hugsjónir eða annaö
sem hægt væri kannski núorðið að
kalla faguryrt skrudduskvaldur.
Vegna þess að börn hafa lært að
tala, ekki frá hjartanu heldur út
úr áróðurspésum. Þau geta líka
haldið uppi dálaglegu handbóka-
spjalli.
Þessi hemaðarlist háværra
krakka hefur gefist prýðilega,
þangað til fráskildu hjónin komust
að því að óþægu bömin höfðu
næstum því étið þau út á gaddinn.
Búr, sem vora áður full af sæl-
gæti og stríðsleikfóngum, höfðu
næstum tæmst en krakkamir samt
jafnfrekir og óviðráðanlegir og áð-
ur.
Kæru landar!
Er því furða þótt foreldrarnir
hugsuðu sitt ráö: að slá aftur sam-
an reytunum og ganga í nýupp-
reidda sæng þótt bæði væm orðin
kríkamjó og eflaust ekki jafnungleg
og þau höfðu verið í stríði tilhuga-
lífsins og drápu í sameiningu aðra
sem biðluðu til þjóða heimsins og
höfðu hug á að hremma hann til
sín?
Sér til sárra vonbrigða fundu þau
að krakkabjánamir litu ekki eins
upp til þeirra og áður þótt þau sjálf
litu enn stórt á sig og teldu sig vera
stórveldi í ást á öllum heimsins
börnum.
Líklega mun á næstunni harðna
í ári hjá litiu klöguskjóðunum,
væskilslegu löndunum sem hafa
gengið með dyndilsdyndl á milli
KjaUarinn
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
Bandaríkjanna og Rússa fram á
þennan dag í von um að þau næðu
aldrei saman þótt hjá þeim ríkti
gagnkvæm aðdáun stórvelda.
Kæru landar! Við íslendingar
getum ekki fremur en önnur lítil
og saklaus ríki gengið lengur klag-
andi á milli stórveldanna. Byrjið
þess vegna strax í dag, eftir hádeg-
ið, að hugsa ykkar ráð í raun og
veru. Reynið aö sýna sjálfstæði, ein
og sér og öll í hóp, í orðsins fyllstu
merkingu.- Framleiðiö ykkar eigin
lífsgæði, gleöi og sorgir. Hugið helst
með forsjá að veiðum á þorskinum
með sitt kalda blóð í hafinu. Þótt
sá fiskur hafi aldrei verið talinn
einstakt gáfnaljós í hugarheimi
okkar þá er hann aö minnsta kosti
bæði með haus og sporö. En hvort
tveggja held ég að vanti því miður
oft á athafnir okkar.
Munið að framtíðin og börn
hennar þurfa líka að lifa á fiski og
nota heitt vatn og bíta í lambakjöt.
Með því að ekkert er óþrjótandi í
henni veröld verður maðurinn
óhjákvæmilega að lifa þegar í harð-
bakkann slær samkvæmt sínu
innsta eöli og lögmáli þess: lífi hans
em því miður takmörk sett.
Það albesta í lífinu er að í raun
og vera er álíka gaman að lifa skyn-
samlegu lífi og óskynsamlegu. Hóf-
semi er engu verri en andstæöa
hennar: bruðlið og óhófsemin.
Þreyta þess nýja
Allt sem við gerum á brautum
lífsins er einhver tegund af leik sem
varir stutt eöa skamma stund. í
hagfræðinni gildir aðeins ein algild
leikregla: veriö aldrei of sparsöm
og ekki heldur nísk þá staönar
bæði einstaklingur og þjóðfélagið:
hvort tveggja verður sem trénað
blóm. Verið heldur aldrei of eyðslu-
söm vegna þess að þá visnar sam-
félagið og einstaklingurinn eins og
rósin sem síblómgast í stutta stund
og deyr.
Kæra landar! Það hljómar
kannski eins og fjarstæða en til era
bestu og fegurstu jurtir, einstakl-
ingar og samfélög, sem hafa í einu
orði sagt hreinlega blómgast í hel
og aldrei náð sér aftur. Varið ykkur
því á óþörfum hagvexti og of blóm-
legu athafnalífi.
Islenska samfélagiö hefur ekki
vaxið upp úr miög djúpum eða frjó-
sömum jarðvegi. Það stendur ekki
á gömlum merg nema að litiu leyti:
hér er allt nýtt að sjá.
í okkur öllum er þar af leiðandi
þreyta þess nýja. Þannig þreyta
lýsir sér í kvarti mannsins sem sér
stutt fram í tímann eða framtíð
samfélags síns vegna þess að hann
sér líka örskammt aftur í hann.
Hálfblindur maður á eðli samfé-
lagsins ætiar að drífa það áfram,
drífa allt af með átaki og berserks-
gangi enda er hann talsvert oft „í
ham“ og fremur orka á lokastigi
en aðdragandi hennar.
Munið að saga sérhverrar þjóöar
og mannkynsins er þegar öllu er á
botninn hvolft aðeins hæggengur
hraði: snöggar breytingar veröa,
stríð æða yfir löndin, sprengjum
er varpað, allt er á hverfanda hveli.
En að þessu loknu sést í kyrrð
tímans aö sKjaldbaka sögunnar
hefur aðeins farið lítiö „hænufet"
sem enginn veit með vissu hvort
stefnir aftur á bak eða áfram.
Guðbergur Bergsson
„Það albesta í lífinu er að í raun og
veru er álíka gaman að lifa skynsam-
legu lífi og óskynsamlegu.Hófsemi er
engu verri en andstæða hennar: bruðl-
ið og óhófsemin.“