Dagblaðið Vísir - DV - 22.06.1991, Blaðsíða 24

24
LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 1991.
Breyttu um lífsstíl:
Borðaðu
bara þegar þú
ert svangur
Arma Bjamason, DV, Flórida:
Læknir segja aö flestir þurfi aö
borða minna og hreyfa sig meira. Ef
fólk neytir færri hitaeininga en þaö
notar grennist þaö sjálfkrafa. En um
þetta gildir að auðveldara er um að
tala en í aö komast.
Ótal bækur hafa verið skrifaöar
um megrun og megrunarkúra. í
einni þeirra, sem nefnist Megrunar-
kúrar duga ekki, segir m.a. að það
sem geri sumu fólki kleift að vera
grannt sé að það hafi aðra afstöðu til
matar heldur en þær milljónir
manna sem eru sífellt að berjast við
aukakílóin og í megrunarkúrum.
Þetta fólk fylgir fjórum grundvallar-
reglum.
Fjórar gullnar reglur
1. Það borðar aldrei nema þegar það
er svangt.
2. Það borðar nákvæmlega það sem
líkama þeirra vanhagar um.
3. Það borðar ekki annars hugar.
4. Það hættir að borða um leið og þaö
er ekki lengur svangt.
Þetta fólk hreinsar kannski ekki
endilega vel af diskinum eins og okk-
ur var öllum kennt í uppeldinu. Það
borðar aldrei neitt nema það langi í
matinn, borðar ekki eitthvað bara
af því að það er til.
Þetta fólk notar ekki mat sér til
huggunar og er ekki að drepa tímann
meö því að boröa.
í bókinni er fæðunni skipt niður í
kafla sem hafa má til leiðbeiningar
um fæðuval. Auövitað getur enginn
farið nákvæmlega eftir einhverri for-
skrift alla ævi. En það er einmitt lóð-
ið. Ef ætlunin er að grennast og halda
ákveðinni líkamsþyngd er nauðsyn-
legt að breyta um lífsstíl. Breyta al-
gerlega um mataræöi.
Megrunarkúrar
missa marks
Það gefur augaleið að það er ekki
hægt að vera á megrunarkúr alltaf.
Það er einmitt þess vegna sem megr-
unarkúrar missa marks.
Það sem verra er: Megrunarkúrar
gera í mörgum tilfellum iUt verra. í
flestum megrunarkúrum er fólki
ráðlagt að svelta sig. Það hægir á
efnaskiptum líkamáns sem býr sig
undir hungur og til að bregðast við
því brennir líkaminn færri hitaein-
ingum. Svo springur sá sem er á
kúmum, þolir ekki lengur við og
borðar sér til óbóta. Þá er líkaminn
enn á hægu efnaskiptunum. Það tek-
ur lengri tíma að ná þeim upp aftur.
Skaðinn er skeður. Umframkílóin
hlaðast upp þangað til efnaskiptin
eru aftur komin í samt lag.
Þannig kemst maður í eins konar
vítahring sem getur verið erfitt að
losa sig úr. Flestir kannast viö þá
tilfinningu sem hefur áreiðanlega
gripið alla sem reynt hafa megrunar-
kúra með sulti: Æ-i, þetta gengur
hvort eð er ekki neitt. Ég fæ mér
bara meira...
Hvenær sem er-
íhófieða
aðeins stöku sinnum
Skipting fæðunnar, sem áður var
vikið að, er nokkuð handhæg. Fæðu-
tegundir em misjafnlega hollar fyrir
okkur. Fyrir utan hitaeiningar þarf
að taka tillit til annarra hluta, t.d.
auka sumar fæðutegundir líkurnar á
hjarta- og æðasjúkdómum o.s.frv.
Fæðunni er því skipt í flokka sem
hafa yfirskriftina: „Hvenær sem er“,
„í hófi“ og „Stöku sinnum“.
í fyrstnefnda flokknum eru t.d.
þurrkaðar baunir, haframjöl, heil-
hveitipasta, brún hrísgrjón og
baunaspírur. Allir ferskir ávextir og
grænmeti nema avocado, ósætir
ávaxtasafar, ósaltir grænmetissafar.
Súrmjólk (úr undanrennu), fitu-
snauð kotasæla, undanrenna, fitu-
laus jógúrt og ostar búnir til úr und-
anrennu. Hvítur fiskur (soðinn,
grillaður eða bakaður), eggjahvítur,
soðið, grillað eða bakað hænsnakjöt
(skinnlaust).
í öðmm flokki: í hófi er að finna
eftirfarandi matartegundir: Hveiti-
brauð, makkarónur og ost, hnetur,
hveitipasta, hnetusmjör, pitsu, ósætt
fingert morgunverðarkorn, alls kon-
ar fræ, sojabaunir, tofu, hvítt brauð
og snúða, hvít hrísgijón. Avocado,
þurrkaða ávexti, franskar kartöflur,
ávexti, soðna niður í sætum legi, nið-
ursoðið saltað grænmeti, sæta
ávaxtasafa, salta grænmetissafa. Kó-
kómjólk, jógúrtís. léttmjólk, sæta
fitusnauða jógúrt. Steiktan fisk, síld,
sardínur, rækjur, djúpsteikta kjúkl-
inga (steikta í grænmetisolíu -
heimtilbúna), magurt eða fituhreins-
að lamba-, svína- og nautakjöt.
Loks kemur Ustinn sem kallaður
er Stöku sinnum. Á honum er að
finna ýmislegt sem kannski ætti að
vera bannvara. En ef hægt er að
neyta þess sem þar er að finna í al-
gera hófi og eins og segir, stöku sinn-
um, er það ekki svo hættulegt.
Þar era franskir snúðar, kleinu-
hringir, sætt morgunverðarkom,
sætir snúðar, ostakökur, ostapottar,
harðir ostar, feitir ostar, ís, nýmjólk,
steiktir kjúklingar (á veitingastað),
heil egg (aldrei meira en 3 á viku),
beikon, steikt lifur, saltkjöt, nauta-
hakk, skinka (fituhreinsuð), pylsur,
ófituhreinsað rautt kjöt, svína- og
nautarif.
Þessi listi ber með sér að hann er
sniðinn eftir bandarísku mataræði
en auðvelt er samt að notfæra sér
hann á íslandi. Við getum hæglega
bætt við okkar sérstöku fæðutegund-
um, eins og t.d. skyri, sem er tilvalin
megrunarfæða, ef ekki er notaöur
sykur og rjómi.
Aðalatriðið er aö gera sér grein
fyrir því hvað verið er að láta ofan í
sig.
Merking
unnar matvöru
Temjið ykkur að lesa innihaldslýs-
ingar á unninni matvöru sem þið
kaupið. Gefið gaum að fituinnihald-
inu. Verið er að gera mikið átak í
Bandaríkjunum um merkingar á
unnum matvörum sem þykja ekki
hafa verið nægilega góðar. Frá og
með næstu áramótum eru framleið-
endur skyldugir að merkja fituinni-
hald á allar umbúðir.
Gengið veröur hart eftir því að
merkingar séu réttar og skiljanlegar.
Nú nýlega var t.d. olíuframleiðandi
kærður af eftirlitsstofnun fyrir að
merkja framleiðsluvöru sína með
„No cholesterol" eða „inniheldur
ekki kolvetni".
Talið er aö hann sé þar meö að
blekkja neytendur og láta þá halda
að eitthvaö hafi verið tekið burtu úr
olíunni. Kólesteról er aldrei í olíum
svo að það era engar fréttir að þær
séu kólesteróllausar. Hins vegar er
olian ekkert nema fita en ekki var
getið um það á umbúðunum.
Þaö er kannski ekki hægt að ætlast
til þess að neytendur séu hálfgerðir
matvælasérfræðingar og kunni skil
á hvaða prósentur af fitu eða öðrum
næringarefnum séu nauösynlegar.
Margir huga að línunum á sumrin þegar fötum er gjarnan fækkað. Það er
líka eins gott að vera á varðbergi með hvað maður setur ofan í sig. Hins
vegar þarf enginn að svelta heldur einungis að borða rétt.
Þetta veröur því að síast inn í þá til
þess að þeir séu færir um að sjá sjálf-
um sér og sínum fyrir hollu fæði með
nausynlegum bætiefnum. Best er aö
neytendur geri sér grein fyrir þessu
sem allra fyrst og því er mikils virði
að hægt sé að kenna börnum næring-
arfræöi og undirstöðuatriði í mat-
reiðslu á fyrstu skólaárunum. Það
er mesta furða hvað situr eftir í þeim.
Það er mikið til í gamla málshættin-
um: Hvað ungur nemur sér gamall
temur.
smjöri og öðru feitmeti sem oft er haft með þeim.
Kartöflur sem megrunarfæða
Anna Bjamason, DV, Flórida:
Kartöflur hafa legið undir alls
konar ásökunum um að þær séu
svo fitandi að best sé að vera án
þeirra algerlega. Þetta er mesti
misskilningur. Kartöflur eru alls
ekki fitandi í sjálfu sér. Það er allt
mögulegt annað meðlæti sem teng-
ist gjaman kartöflum sem er fit-
andi, eins og t.d. smjör og feiti.
Kartöflur hafa hátt næringargildi
miðað við lágt hitaeiningainnihald.
Meðalstór kartafla gefur 90-100
hitaeiningar, er smekkfull af bæti-
efnum, steinefnum, snefilefnum og
um 3,2 g af hágæða eggjahvítu eða
prótíni. Kartöflur era svo hollar að
maður getur nærri því lifað á þeim
eingöngu.
En þegar smjör er borðað með
bakaðri kartöflu eöa hún er steikt
í feiti er málinu heldur betur snúið
við.
Reynið því að sleppa smjörinu
með bökuðu kartöflunni, notið
heldur fitusnauða ógúrt, steinselju
eða graslauk. Bökuö kartafla inni-
heldur 170 hitaeiningar, franskar
kartöflur 620 hitaeiningar og kart-
öfluflögur 1200 hitaeiningar.
Með öðram orðum þarftu að
ganga rösklega í 25 mínútur tii að
ná af þér þeim hitaeiningum sem
30 g af kartöfluflögum innihalda.