Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.1991, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 1991.
Skák
DV
Balashov felldur
á kóngsbragði
- ein elsta skákbyrjunin sannar enn gildi sitt
Júri Balashov er kunnur fyrir trausta taflmennsku og yfirgripsmikla byrjanaþekkingu en ekki tókst honum
að ráða fram úr flækjum kóngsbragðsins á opnu móti í Sviss á dögunum.
Skákmeistarinn Siegbert Tar-
rasch var oröhagur maöur og lætur
eftir sig mörg spakmælin. Um
kóngsbragö, eina elstu skákbyijun
sem vitað er um, sagöi hann: „Ef
spænski leikurinn er eins og tón-
verk eftir Bach, minnir kóngsbragð
á danstónlist fyrir blásturshljóð-
færi!“
Kóngsbragö hefur ætíð haft yfir
sér ævintýraljóma. Hvítur fórnar
peði strax í 2. leik og opnar kóngs-
stööu sína. Á móti fær hann sókn-
arfæri, sterka miðborösstöðu og
kemur mönnum sínum skjótt á
framfæri. Atburöarásin vill því
veröa hröö og fjörug og brugöið
getur til beggja vona. Nú er kóngs-
bragö orðið „rarítet" á skákmótum
því aö hvítur þykir taka of mikla
áhættu.
Kóngsbragös er fyrst getið í heim-
ildum frá 16. öld og allt fram á 19.
öld naut það mikilla vinsælda. Á
fyrsta alþjóðlega skákmótinu, sem
haldið var í London 1851 var kóngs-
bragö teflt í frægri skák, milli And-
erssens og Kieseritskys, sem þótti
svo falleg aö hún hefur síöan geng-
ið undir nafninu „ódauölega skák-
in“. Óhætt er aö segja aö fleiri
ódauðlegar skákir hafi verið tefldar
í kóngsbragði en nokkurri annarri
byijun.
Kappar eins og Spassky, Bron-
stein, Tal og Fischer hafa brugöiö
fyrir sig kóngsbragði á seinni árum
og eru þaö býsna góð meðmæli meö
byijúninni. En nú er kóngsbragð
ekki lengur í tísku. Þaö eru ekki
nema örfáir sérvitringar sem beita
því nú á dögum og fá gjarnan ávít-
ur frá félögum sínum fyrir bragöiö!
Sovéski stórmeistarinn Júrí Bal-
ashov, sem er góðkunningi okkar
íslendinga, er einn þeirra sem á það
til að dusta rykið af kóngsbragðinu.
Á dögunum rakst ég hins vegar á
skák með honum þar sem hann sat
öfugu meginn við borðið. Balashov
hafði svart og þessi þrautþjálfaði,
trausti og öruggi stórmeistari lá
kylliflatur!
Andstæðingur hans var Jo Gall-
agher, Englendingur sem nýlega
er oröinn stórmeistari. Þeir tefldu
á opnu móti í Lenk í Sviss. Gallag-
her sér varla eftir þvi aö hafa skellt
f-peðinu fram. Hann þurfti lítiö að
hafa fyrir hlutunum því að hann
þurfti aöeins að endurtaka leiki
sína úr skák við argentínska stór-
meistarann Daniel Campora, frá
Biel í Sviss í fyrra. Balashov breytti
Benóný Benediktsson hafði mikið
dálæti á kóngsbragði.
ekki út af fyrr en í 20. leik en þá
var það orðið of seint - svörtu stöð-
unni varð ekki bjargað.
Hvítt: Jo Gallagher
Svart: Júrí Balashov
Kóngsbragð
1. e4 e5 2. f4 d5
Balashov kýs að fresta drápi á f4
um sinn til að fækka möguleikum
hvíts. Eftir 2.-- exfí strax á hvítur
ýmsa möguleika aðra en 3. Rf3,
þeirra algengastur er 3. Bc4, sem
ekki ómerkari maður en Bobby
Fischer hefur leikiö.
3. exd5 exf4
Mótbragð Falkbeers, með 3. - e4,
þykir ekki lengur traustsins vert.
4. Rf3 RfB 5. Bc4
Hér standa hvítum ýmsar leiöir
til boða. Benóný heitinn Benedikts-
son, sem hafði dálæti á kóngs-
bragöi, lék gjarnan 5. c4 og valdaði
peð sitt á d5. Því svarar svartur
best með 5. - c6, því að 6. dxc6?
Rxc6 7. d4 má svara hvort heldur
Skák
Jón L. Árnason
með 7. - Bb4 + 8. Rc3 Re4, eða 7. -
Bg4 með virku tafli á svart. Annar
möguleiki er 5. Rc3, en sá algeng-
asti er 5. Bb5+ c6 6. dxc6 er svartur
getur valið milh þess að drepa aftur
á c6 með peði eöa riddara.
5. - Rxd5 6. 0-0
I skákinni Jón L. Árnason - Bal-
ashov á ólympíumótinu á Möltu
1980 reyndi hvitur 6. Bb3!? og áfram
tefldist 6. - Be7 7. 0-0 0-0 8. c4 Rf6
9. d4 c5 10. Khl Bg4 11. dxc5 Dxdl
12. Bxdl Bxc5 13. Bxf4 Re4 14. Rg5!
Rf2+ 15. Hxf2 Bxdl 16. Hd2 Bg4 17.
Rc3 og hvítur á heldur betra tafl
þótt ekki nægði það til vinnings. í
nýlegri rússneskri bók um kóngs-
bragð er stungið upp á 10. d5!? sem
vænlegri möguleika á hvítt en leik-
urinn 6. Bb3!? hefur þó ekki átt upp
á pallborðið.
6. - Be7 7. d4 0-0
Þessi eðlilegi leikur er e.t.v. und-
irrótin að erfiðleikum svarts - ef
frá er tahnn fyrsti leikurinn sem
gefur kost á kóngsbragði!
Spassky tefldi skemmtilega úr
stöðunni meö hvítu gegn Averbakh
árið 1955. Skák þeirra tefldist 7. -
c6 8. Rc3 0-0 9. Re5 Be6 10. Bxf4 f6
11. Bxd5 cxd5 12. Rd3 Bf7? 13. Dg4!
Kh8 14. Bxb8! Hxb8 15. Hael He8
16. Re5! Hf8 17. Rxf7+ Hxf7 18. De6
og Spassky átti vinningsstöðu.
í annarri skák Spasskys, gegn
Pytel, á ólympíumótinu í Nizza
1974, lék svartur 7. - Be6 8. De2 0-0
9. Rc3 c6 10. Rxc5 cxd5? og Spassky
náði góðri stöðu eftir 11. Bd3 Rc6
12. Bxf4 Rb4 13. Bb5! a6 14. Ba4 b5
15. Bb3 Rc616. c3 b417. Hael o.s.frv.
Betra er 10. - Bxd5 en þó er engan
veginn víst að svartur nái fylhlega
að jafna taflið.
8. Bxd5! Dxd5 9. Bxf4 c5?
Balashov er enn við sama hey-
garðshornið. Hann ræðst að hvítu
miðborðsstöðunni og hefur trúlega
rámað í það hvernig hann tefldi
gegn undirrituðum fyrir ehefu
árum. En svartur verður nú á eftir
í liðsskipan og hætt er við að nú
verði ekki aftur snúið.
10. Rc3 Dc4 11. Del! Bf6
Síðasti leikur hvíts setti svartan
í vanda. Aðrir kostir hans eru ekki
betri, t.d. a) 11. - cxd412. Dxe7 dxc3
13. Bd6 Rd7 14. Re5 með vinnings-
stöðu; eða b) 11. - Rc6 12. b3! De6
13. d5 Dxel 14. Haxel Bf6 15. Re4
Rb4 16. Rxf6+ gxf6 17. Bh6 Hd8 18.
c4 og yfirburðir hvíts eru augljósir.
12. Bd6 Bxd4+ 13. Khl Hd8 14. Re4!
f5
Svarið við 14. - Bf5 yrði 15. Bc7!
og eitthvað verður undan að láta,
því að 14. - Hf8 15. Rd6 De6 16.
Rxf5 Dxf5 17. Rxd4 kostar mann.
15. Dh4 Rc6
Nú gæti virst sem hvítur hefði
teygt sig of langt en hann á sterkt
svar.
S il #
11 i i
Jk, k Á

& A A A A
/-73, feák <É>
ABCDE FGH
16. Re5! Bxe5
Ekki 16. - Rxe5 17. Dxd8+ og
vinnur. Svartur bjargar sér heldur
ekki með 16. - Dxfl + 17. Hxfl Bxe5
18. Bxe5 fxe4, þó ekki væri nema
vegna 19. Dg5 Hd7 20. Bxg7 Hxg7
21. Dd5+ Be6 22. Dxe6+ Kh8 23.
Dxe4, eða einfaldlega 19. h3 með
vinningsstöðu.
17. Rf6+ BxfB 18. Dxc4+
Svartur á nú aöeins tvo létta
menn í skiptum fyrir drottninguna
og stendur uppi með tapað tafl.
18. - Kh8 19. Bxc5 Re5 20. De2 b6
Litlu munaöi að Campora tækist
að bjarga sér gegn GaUagher í Biel
í fyrra. Þar tefldist 20. - Be6 21.
Hfdl f4 22. Hxd8+ Hxd8 23. Be7 f3
24. gxf3 Bc4 25. Dxe5 Bxe5 26. Bxd8
Bxb2 27. Hbl Bd4 28. Hxb7 Bd5 og
nú varö hvítur aö finna 29. Hb3!
Bxb3 30. axb3 vinna í endatafli.
21. Be7 Bxe7 22. Dxe5 Bf6 23. Dc7
h6 24. Hael Ba6 25. Hxf5 Bxb2 26.
h3 Hdc8 27. De7 Bc4 28. Db4 Bd4 29.
He4 a5 30. Dd2 Bb2 31. Hh5 Hc6 32.
Hxc4 Hxc4 33. Hxh6+! gxh6 34.
Dxh6+ Kg8 35. De6+
Og Balashov gafst upp.