Dagblaðið Vísir - DV - 11.09.1991, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 11. SEPTEMBER 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð i lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Höfðingi fallinn
í dag er til moldar borinn Hannibal Valdimarsson,
fyrrum forseti Alþýðusambands íslands og alþingismað-
ur til margra ára. Allmörg ár eru liðin síðan Hannibal
dró sig í hlé frá stjórnmálum og þjóðmálum en hann
er engu að síður flestum fulltíða íslendingum í fersku
minni fyrir framgöngu sína og forystu í þjóðlífinu. Mun
það og verða samdóma álit sagnfræðinga og annarra
þeirra sem kunna skil á íslenskri þjóðarsögu að fáir
menn hafi sett jafnsterkan svip á samtíð sína sem
Hannibal Valdimarsson. Hann varð þjóðsagnapersóna
í lifanda lífi og mun verða það áfram meðan íslandssag-
an er skráð.
Hannibal var Vestfirðingur að ætt og uppruna og þar
steig hann sín fyrstu skref í verkalýðsbaráttu sinni með
eftirminnilegum hætti. Það var aldrei nein lognmolla í
kringum Hannibal og svo fór að þessi baráttuglaði og
glæsilegi fulltrúi íslenskrar verkalýðshreyfmgar tók
sæti á Alþingi og haslaði sér völl í landsmálapólitík-
inni. Þar sópaði að honum. Hann lét engar stjórnmála-
stefnur villa um fyrir sér né heldur flokksbönd eða íjar-
stýringu. Hagsmunir launþega og minni máttar voru
hans lífsstefna og hugsjón og munaði Hannibal ekki um
að skipta um flokka eða velja sér vettvang eftir því
hvar skoðanir hans fengu hljómgrunn. Hann byrjaði í
Alþýðuflokknum, stofnaði Alþýðubandalagið og síðar
Samtök frjálslyndra og vinstri manna og lauk göngunni
aftur í Alþýðuflokknum. Hvarvetna var hann valinn til
forystu og lét þó ekki frama sinn aftra sér frá því að
bjóða því veraldargengi birginn ef honum þótti halla á
málstað sinn.
Sumir kunna að segja að menn sem skipta um flokka
ótt og títt séu hverfulir í pólitíkinni. Oft er það rétt. En
hvað 'Hannibal Valdimarsson varðar þótti engum það
bera vott um hringlanda. Hann var alltaf sjálfum sér
samkvæmur og hafði einlæga og hviklausa baráttu sína
fyrir velferð launafólks að leiðarljósi. Enda átti hann
stuðning þess vísan. Það var sama hvar og hvenær
Hannibal bauð sig fram til þings. Alls staðar hlaut hann
glæsilega kosningu vegna þess að fólkið í landinu vissi
að þar sem Hannibal fór var foringi á ferð.
Forystuhæfileikar Hannibals voru í því fólgnir að
tala tungu sem fólk skildi, láta hug fylgja orðum og
flytja mál sitt með þeim hætti að allir hlutu að hrífast
af mælsku hans og orðgnótt. Sjálfur var hann fríður
sýnum og höfðinglegur í framgöngu og aldrei var hann
vændur um spillingu eða óheiðarleika. Andstæðingar
báru virðingu fyrir honum, fylgismenn hans dáðu hann.
Hannibal var lengst af forseti Alþýðusambands ís-
lands. í hans tíð var það barátta um brauð; að eiga í sig
og á; njóta mannréttinda og jafnréttis. Það er fyrir til-
stuðlan manna eins og Hannibals Valdimarssonar að
laúnafólk öðlaðist jafnrétti til náms, félagslegar íbúðir,
lágmarkslaun, orlof, lífeyri og tryggingar. Oftar en ekki
kostuðu þessi réttindi stormasöm átök og þá var enginn
betri en þessi vígreifi, málsnjalli og tilfinningamikli
maður.
Hannibal Valdimarsson var maður orrustunnar.
Honum leið best í fremstu víglínu. Þegar orrustunni var
lokið dró hann sig í hlé með elegans. Eftir að hann
hætti opinberum afskiptum af þjóðmálum dró hann sig
í hlé eins og áður. Hann hefur átt kyrrlátt ævikvöld og
nú er hann allur. En þjóðsagnapersónan Hannibal lifir,
rétt eins og bardagamaðurinn Hannibal lifði af sínar
mörgu og frægu orrustur. Ellert B. Schram
....menntað og þjálfað starfsfólk, hæfni þess og þekking er einn af undirstöðuþáttum þess hvernig fyrirtækj-
um og þjóðum reiðir af... “
Iðnaðarmenn og
EES-samningar
Mikil umræða fer nú fram um
afleiðingar þess ef íslendingar ger-
ast aðilar að evrópsku efnahags-
svæði (EES) eða að Efnahags-
bandalagi Evrópu (EB). Eru þar
bæði tíndar til jákvæðar og nei-
kvæðar hliðar þó þær síðarnefndu
hafl verið meira áberandi síðustu
vikurnar. Eins og oft vill verða í
miklu umræðu- og tilfmningaílóði
fara menn stundum villur vegar
með þeim afleiðingum aö umræðan
tekur ekki lengur mið af staðreynd-
um.
í hverju felst hættan?
Þeirri kenningu hefur m.a. verið'
haldið á lofti að með því að gerast
þátttakendur að EES-samkomulag-
inu munum við færast áratugi aft-
ur í tímann og „tapa allri verk-
þekkingu niður á stig Suður-Evr-
ópuríkja“, eins og komist var að
orði í grein í DV nýlega. Höfundur
komst að þeirri niðurstöðu að þetta
kæmi til af því að innan EB og EES
gildi viðurkenning á menntun í
einu landi í öllum hinum og það
muni verða til þess að menntun og
þjálfun láti undan síga í þeim öll-
um.
Samkvæmt þessari kenningu má
ætla að atvinnulíf Evrópulanda
muni fyrst og fremst sækjast eftir
lítt menntuðu starfsfólki, enda sé
þar að finna galdurinn við að ná
góðri afkomu fyrirtækja og aukinni
verðmætasköpun; eftirspurnin eft-
ir starfsfólki muni sem sagt ráðast
af lélegri menntun og starfsþjálfun
- því meiri fákunnátta starfsmanna
þeim mun betra fyrir fyrirtæki og
samkeppnisstöðu þeirra.
Vettvangur fortíðar?
Þeir sem fylgst hafa með vita að
þessu er þveröfugt fariö. Það sem
einkennir þjóðir sem hafa verið
innan EB og hinar sem sækjast eft-
ir samningi um EES er sú gríðar-
lega áhersla sem þær leggja á að
auka alla verk- og tæknimenntun.
Þetta gera þær til að treysta sam-
keppnisstöðu sína og auka sem
allramest þjóðarframleiðslu og
bæta með því lífskjörin. Nú er alls
staðar viðurkennt að langbesta
leiðin til að auka verðmætasköpun
sé að þróa og framleiða vörur og
þjónustu sem byggja á hugviti og
tækni. Til að geta þetta þarf vel
menntað og þjálfað starfsfólk;
hæfni þess og þekking er einn af
undirstöðuþáttum þess hvernig
fyrirtækjum og þjóðum reiðir af í
alþjóðlegri samkeppni.
Það er því mikUl misskilningur
að með því að gerast aðili að EES
færumst við inn á vettvang fortíð-
arinnar að þessu leyti. Þvert á
móti eru kröfur til iðnaðar- og
tæknimanna í Evrópu sífellt að
aukast og á þeirri hæfni, sem þær
leiða til, ætla þessar þjóðir að
KjaUarinn
Ingólfur Sverrisson
framkvæmdastjóri Félags
málmiðnaðarfyrirtækja
byggja enn bætta afkomu þegn-
anna. Við okkur blasir hins vegar
- að óbreyttu - sú staðreynd að ef
ekki verður hér á landi veruleg
breyting hvað varðar kröfur til iðn-
og tæknimenntunar munum við
dragast enn meira ciftur úr en þeg-
ar er orðið.
Hæfni - réttindi
í þessu sambandi er vert að vekja
athygli á að menntun á því sviði
sem hér er gert að umræðuefni
mun í framtíðinni fyrst og fremst
miðast við hæfni starfsmanna með
hliðsjón af skilgreindum þörfum
atvinnulífsins en ekki við einkarétt
til að fá að vinna við tiltekið starf
ævilangt. Okkur hér á landi hættir
oft til þess að setja samasem-merki
milli hæfni og réttinda. Slík viðhorf
eru leifar frá gömlum tíma þegar
kröfur til verka voru ekki skil-
greindar eins og nú er.
Kröfur nútímans birtast m.a. í
alþjóðlegum gæða- og öryggisstöðl-
um sem allir framleiðslu- eða þjón-
ustuaðilar verða að uppfylla ef af-
urðir þeirra eiga að fá aðgang að
mörkuðunum. Þannig verða t.a.m.
íslenskir véla- og tækjaframleiö-
endur að uppfylla tiltekna staðla í
framtíðinni ef þeir ætla að selja
vörur sínar á alþjóðlegum mörkuö-
um. Þessir staðlar miða að stórum
hluta við hæfni en láta sig ævilöng
réttindi þeirra sem vinna verkin
engu skipta.
Verkmenntun miðist
við það besta
Það er því niðurstaða þessa máls
að ef við ætlum að standast kröfur
sem gera verður til iðnaðarmanna
þá verður menntun þeirra og þjálf-
un að taka mið af því sem best ger-
ist meðal samkeppnisþjóða okkar.
í annan stað þurfum við að tryggja
okkur aðgang að þeim mörkuðum
sem við viljum selja vörur okkar á
og fá jafnframt hæsta verð fyrir
þær.
Allt þetta krefst þess að við leggj-
um aukna áherslu á menntun iðn-
aðar- og tæknimanna og tengjumst
ennfremur þróuninni á sviði við-
skipta milli landa. Ef við ætlum
okkur aftur á móti þá dul að leiðin
til þróunar og bættra lífskjara felist
í einangrun og einhverjum óskil-
greindum yfirburðum okkar á sviði
tækni og verkmennta þá vööum við
ekki einasta reyk heldur bjóðum
þeirri hættu heim að við drögumst
enn meira aftur úr öðrum þjóðum
en orðið er hvað varðar lífskjör og
möguleika til að halda uppi öflugu
menningarlífi.
Treyst samkeppnisaðstaöa
Hagsmunaaðilar í íslenskum
málmiðnaði hafa gert þessi mál upp
við sig og hafa nú sjálfir skilgreint
hæfnis- og þekkingarkröfur til
sveinsprófa, skipulagt meistara-
nám sem síðan tengist tækninámi
fyrir þá sem vilja afla sér enn frek-
ari menntunar. Ennfremur er þeim
sem starfa í fyrirtækjunum nú boð-
in fjölbreytt endurmenntun sem
stuðlar að því að koma nýjustu
tækni ávallt til skila til starfs-
manna.
Öll miðar þessi viðleitni að því
að bæta samkeppnisstöðuna, ekki
einasta hér innanlands heldur
einnig á alþjóðlegum mörkuðum.
ísland verður að tileinka sér þau
lögmál sem þar gilda, þ.e. að stand-
ast kröfur um verð og gæði. Engin
séríslensk lögmál geta verndað
okkur frá þessum einfóldu sann-
indum og breytir þá engu þótt við
lokum öllum gluggum og segjumst
vera sjálfstæðust allra sjálfstæðra
þjóða.
Ingólfur Sverrisson
„Hagsmunaaðilar í íslenskum málm-
iðnaði hafa gert þessi mál upp við sig
og hafa nú sjálfir skilgreint hæfnis- og
þekkingarkröfur til sveinsprófa, skipu-
lagt meistaranám sem síðan tengist
tækninámi fyrir þá sem vilja afla sér
enn frekari menntunar.“