Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1992, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 1992.
15
Það skiptir máli
hverjir stjórna
„... nú er svo komið að atvinnulífið er að greiða allt upp í 18% raun-
vexti,“ segir greinarhöfundur m.a.
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks er ríkisstjóm stöðn-
unar og afturhalds. Hún hefur með
aðgerðum sínum sagt atvinnulífinu
og fólkinu í landinu stríð á hendur.
Hún hefur sagt upp þeirri þjóðar-
sátt sem verið hefur um velferðar-
kerfið. Ríkisstjórnin reynir að
lama haráttuþrek launþegasam-
takanna með hótunum um upp-
sagnir og sviptingu launa. Hún
hefur með bölmóði, kreppu- og
samdráttartali lamað frmnkvæði
einstakiinganna, kjark þeirra og
trú á sjálfa sig.
Skattaálögurnar
réttlættar með erfiðleikum
Ríkisstjórninni hefur með þessari
hábilju orðið ágengt með að draga
kjarkinn úr þjóðinni og telja fólki
trú um að aldrei fyrr hafi þjóðin
þurft að standa frammi fyrir öðrum
eins erfiðleikum. Öll þau óheilla-
verk, sem ríkisstjómin er og hefur
verið að vinna að, eru réttlætt með
þessum erfiðleikum.
1000 millj. kr. lyíjaskattur á sjúkl-
inga er réttlættur með þessum erf-
iðleikum, 700 millj. kr. skattur á
þá sem þurfa að sækja læknisþjón-
ustu sérfræðinga er réttlættur með
þessum erfiðleikum, 370 millj. kr.
skattur á þá sem þurfa að sækja
þjónustu heilsugæslulækna er rétt-
lættur með þessum erfiðleikum,
260 millj. kr. skattur á elh- og
örorkulífeyrisþega er réttlættur
með þessum erfiðleikum.
En hvcrjir era nú þessir stórkost-
legu erfiðleikar sem ríkisstjórnin
hefur tahð þjóðinni trú um að við
sé að fást? Skyldi það nú vera svo
að þjóðin hafi aldrei fyrr staðið
frammi fyrir öðra eins? Og æfii
nokkur ríkisstjóm fyrr né síðar
Kjallanim
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
flokksins í Reykjavík
hafi þurft að takast á við aðra eins
erfiðleika?
Ólíku saman að jafna
Ekki þarf að fara lengra aftur en
til ársins 1983 til að finna aðstæður
í þjóðfélaginu sem era erfiðari en
nú. Um mitt ár 1983 tók við stjóm-
artaumunum ríkisstjóm undir for-
ystu Framsóknarflokksins. Þá var
verðbólga 140% en nú er hún 5%.
Það er ekki ríkisstjóm Davíðs
Oddssonar sem komið hefur verð-
bólgunni niður í 5% og skapað
þannig lífvænleg skilyrði í þjóðfé-
laginu.
Það var fyrir samstarf fyrri ríkis-
stjómar og aðila vinnumarkaðar-
ins að þau skilyrði voru sköpuð.
Um mitt ár 1983 blasti við fjölda-
atvinnuleysi og stöðvun margra
fyrirtækja. Þá var gripið til rót-
tækra aimennrá aðgerða í efna-
hags- og atvinnumálum til að
tryggja atvinnu og treysta rekstr-
argrundvöh fyrirtækjanna. En nú
segir ríkisstjórnin, okkur kemur
atvinnuhfið ekki við.
Árið 1983 var þorskveiðin í kring-
um 290 þús. tonn. Þorskaflinn á
árinu 1992 mun verða á bihnu
280-300 þús. tonn. Árið 1983 var
engin loðna veidd, ekki eitt tonn,
en á þessu ári má veiða 700 þús.
tonn af loðnu. Árið 1983 var sáraht-
h rækjuveiði. Á þessu ári mun
verða meira veitt af rækju en nokk-
ur fyrri ár. Árið 1983 var afurða-
verð á erlendum mörkuðum mjög
lágt.
I dag búum við við eitthvert
hæsta afurðaverð í dolluram sem
við höfum nokkru sinni fyrr búið
við. Þannig mætti lengi halda þess-
um samanburði áfram. Það er ekki
samanburðurinn sem máh skiptir
heldur það hvemig ríkisstjórnir
með mismunandi stjómarstefnu
bregðast við utanaðkomandi erfið-
leikum og hvernig ríkisstjórnir
takast á við þá.
Skattur, skattur, skattur
Árið 1983 lagði ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar höfuð-
áherslu á að tryggja að útflutnings-
framleiðslan í landinu stöðvaðist
ekki. Gripið var th almennra að-
gerða í efnahagsmálum sem
tryggðu rekstrargrandvöh at-
vinnulifsins. Tekjur vora auknar
og dregið úr kostnaði. Ríkisstjóm
Davíðs Oddssonar fer hins vegar
aht öðravísi að. Hún grípur til sér-
tækra aögerða með því að leggja á
lyfjaskatt, sjúklingaskatt, skatt á
námsmenn, skatt á elli- og örorku-
lífeyrisþega, skatt á sjómenn,
lækkar laun kennara og þannig
mætti lengi telja. Þannig hefur rík-
isstjórninni tekist að magna þá erf-
iðleika sem við blasa.
Með aðgerðum sínum hefur ríkis-
stjómin aukið á kreppuna með
harkalegum niðurskurði á ýmsum
sviðum opinberra útgjalda sem
mun leiða th samdráttar í þjóðfé-
laginu og atvinnuleysis. Þannig að
nú stefnir í meira atvinnuleysi hér
á landi en við höfum jafnvel
nokkra sinni fyrr-séð. Vísbending-
ar um þetta eru þegar komnar fram
því í janúar sl. mældist meira at-
vinnuleysi hér en mælst hefur sl.
20 ár.
Ríkisstjómin hafði á vordögum
framkvæði að því að hækka vext-
ina í landinu, þannig að bankarnir
fylgdu á eftir og nú er svo komið
að atvinnulífið er að greiða allt upp
í 18% raunvexti. Það sjá alhr að
slíkt stenst engin atvinnustarfsemi
þegar th lengri tíma er litið. Vanda-
máhn sem að steðja eru því heima-
tilbúin og bera merki rangrar
stjórnarstefnu sem lýsir sér í okur-
vöxtum á samdráttartímum og
skattlagningu á þá sem búa við
erfiðustu aðstæðurnar í þjóðfélag-
inu.
Þessari stjómarstefnu hafnar
Framsóknarflokkurinn. Hann vhl
lága vexti á samdráttartímum th
að hvetja th fjárfestinga í arðbær-
um framkvæmdum og th að tryggja
atvinnu og kaupmátt. Hann hafnar
skattlagningu á ehi- og örorkulíf-
eyrisþega, námsmenn og sjúkhnga.
Hann vih skattleggja þá sem pen-
ingana eiga. Þaö er því mikih mun-
ur á stjórnarstefnu núverandi rík-
isstjómar undir forustu Sjálfstæð-
isflokksins og þeirra ríkisstjóma
sem Framsóknarflokkurinn hefur
veitt forsæti á undanfomum áram.
Mismunurinn á þessum tveimur
stjórnarstefnum sýnir fólkinu í
landinu, svo ekki verður um vihst,
að það skiptir máh hveijir stjórna.
Finnur Ingólfsson
„Með aðgerðum sínum hefur ríkisstjóm-
in aukið á kreppuna með harkalegum
niðurskurði á ýmsum sviðum opinberra
útgjalda sem mun leiða til samdráttar 1
þjóðfélaginu og atvinnuleysis “
I landátt
við Jökulgrunn
Hús Sjómannadagsráðs i Laugarásnum. - „Fólkið, sem þráði að njóta
góðu áranna í friði, öryggi og fallegu og góðu umhverfi, fékk hér góðan
valkost.“
Þegar menn eru ungir hræðast
þeir ekki neitt! Láta skeika að sköp-
uðu. - Era kaldir karlar og til í aht!
Með þroska og reynslu vex var-
kámi flestra. Um miðjan aldur
hugsa menn áður en þeir fram-
kvæma. Þegar vinnudegi lífs-
hlaupsins lýkur hugsa menn sig
tvisvar um og sumir oftar. Það er
á þessu æviskeiði sem flestir huga
að öryggi. Að eiga í hús að venda.
Fólk dregur saman seghn,
minnkar við sig húsnæðið og vhl
hafa vaðið fyrir neðan sig. Einstaka
verður þrúgaður af kvíða.
Þrátt fyrir samdrátt í efnahag
landsmanna nú um stundir eru þó
ýmis teikn á lofti um betri tíð - jafnt
fyrir yngri og eldri. Reyndar má
segja að á sl. 70 árum hafi orðið
gjörbylting á lífskjörum lands-
manna. Tökum fyrst ungdóminn.
Margir sem nú era að verða „lög-
ghtir“, þ.e. fá bréf frá Trygginga-
stofnun ríkisins, bjuggu í bemsku
við heldur kröpp kjör. Kannski
ekki sult en einhæft líf. Nú er öldin
sem betur fer önnur hjá flestum
börnum.
Eldra fólk hefir nú í mörg hús að
venda þegar það vih búa sig undir
þann tíma sem sumir kaha „besta
æviskeiðið", njóta þess að lifa lífinu
lifandi en án þess að hafa miklar
áhyggjur af morgundeginum. Vih
búa svo í haginn að unnt sé að
sækja aðstoð ef eitthvað bjátar á.
Njóta þess aö hafa lagt sitt af mörk-
KjáUarinn
Sveinn Sæmundsson
fyrrv. blaðafulltrúi
um og skhað yngri kynslóð góðu
búi. Þetta er bæði eðhlegt og sjálf-
sagt. Margir era sem betur fer efna-
hagslega sjálfstæðir þegar þessu
æviskeiði er náð. Vitaskuld - ann-
ars væri th hths barist.
Stundum er sagt að fjölskylda
þurfi þrenns konar íbúð á ferh sín-
um. í fyrstu htið hreiður fyrir ungu
hjónin og fyrsta barnið. Þegar
bömunum fjölgar þarf að stækka
húsnæði fjölskyldunnar, og á svo-
köhuðum manndómsárum for-
eldra, meðan börnin vaxa úr grasi,
er það í hámarki. Svo fara bömin
að heiman eitt af öðra - og á endan-
um sitja foreldrarnir eftir í aht of
stóru húsnæði. Það er á þessum
tímamótum sem margir vhja kom-
ast í minni íbúð, í minna hús.
Góður valkostur
Það var einmitt þessi vitneskja
sem hratt af stað byggingu einbýl-
ishúsanna við Hrafnistumar í
Reykjavík og Hafnarfirði. Fólkið,
sem þráði að njóta góðu áranna í
friði, öryggi og fahegu og góðu
umhverfi, fékk hér góðan valkost.
Tökum sem dæmi húsin sem Sjó-
mannadagsráð lét byggja á fram-
kvæmdalandi sínu í Laugarásnum.
Húsin, sem standa viö Jökulgrunn,
era á einni hæð en gólfilöturinn
mismunandi. Annars vegar stærri
húsin sem era 92 fermetrar að gólf-
fleti og hins vegar þau minni sem
era 85 fermetrar. í stærri húsunum
era auk eldhúss, svefnherbergis og
stofu, rúmgott herbergi, þvottahús
og geymsla. Aukaherbergið er ekki
í minni húsunum en í þeim era
eldhús og stofa án mihiveggjar,
sem virðist auka húsrýmið veru-
lega.
Við öh húsin er 26 fermetra bíl-
skúr með fjarstýrðri hurð og góðu
geymslurými. Innangengt í bhskúr
úr vaskahúsi.
Notalegt umhverfi
Enn er ótahð sem íbúar húsanna
telja kannske mikhvægast: Það er
bein tenging viö öryggiskerfi
Hrafnistu. Þar er vakt ahan sólar-
hringinn og öh húsin era tengd því
kerfi. Kallkerfið er af fullkomnustu
gerö, gert er ráð fyrir að í nánast
öhum tilfellum geti íbúar einbýhs-
húsanna kahað á hjálp gerist þess
þörf.
Þess má geta að enda þótt vakt-
fólkiö í Hrafnistu væri á eftirhts-
ferð um húsið næst auðveldlega
samband við það um sérstakt kah-
kerfi.
Aht er umhverfi húsanna við
Jökulgrunn að fuhu frágengið og
mjög th fyrirmyndar.
Enda þótt íbúar þessara ofan-
greindu húsa séu í eigjn húsnæði
njóta þeir á margan hátt nábýhsins
við Hrafnistu í Reykjavík. Þeir eiga
gegn sanngjarnri þóknun völ á
margs konar þjónustu frá eldhúsi
og þvottahúsi dvalarheimhisins og
hafa aðgang að félags- og tóm-
stundastarfi sem þar fer fram.
Hér er aðeins fátt eitt tahð af þeim
kostum sem íbúar húsanna við
Jökulgrunn tjáðu greinarhöfundi.
Eitt er víst: Þama hður fólki vel
og það finnur öryggið sem þessi
aldurshópur telur svo mikhvægt.
Sveinn Sæmundsson
„Eldra fólk hefur nú í mörg hús að
venda þegar það vill búa sig undir þann
tíma sem sumir kalla „besta æviskeið-
ið“, njóta þess að lifa hfinu hfandi..