Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.1993, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 15. JANÚAR 1993.
15
Hvaðánúað
greiða fyrir lyfin?
Það hefur oft vafist fyrir fólki
hvað eigi að greiða fyrir lyf.
Ákveðnar reglur gilda um þátttöku
almannatrygginga í lyfjakostnaði.
Þessum reglum hefur verið breytt
nokkrum sinnum og nú hefur þeim
enn verið breytt. Þann 1. ágúst sl.
var horfið frá fastagjaldi og teknar
upp hlutfallsgreiðslur fyrir þau lyf
sem Tryggingastofnun greiðir að
hluta. Nú verða hlutfaUsgreiðslur
fyrir þessi lyf umfram ákveðið
fastagjald upp að ákveðnu hámarki
og ganga þær reglur í gildi þann
18. janúar nk.
Frílyf og lyf greidd að fullu
Lyf skiptast í grófum dráttum í
Qóra flokka eftir. greiðsluskiptingu
mOli sjúkhngs og Tryggingastofn-
unar.
Fyrst er að nefna lyf sem al-
mannatryggingarnar greiða að
fullu, svokölluð frílyf. Það eru lyf
sem sjúklingi er lífsnauðsynlegt að
nota að staðaldri. Þetta eru t.d. syk-
ursýki-, krabbameins-, flogaveiki-,
Parkinson- og glákulyf. Ekki verða
breytingar hvað varðar þennan
flokk. Þessi lyf eru merkt með
stjörnu eða tölunni 100 í lyfja-
skrám.
í öðrum flokknum eru lyf sem
sjúklingar verða að greiða að fullu,
þ.e. sjúkratryggingamar taka ekki
þátt í að greiða þau. Þetta eru
Kjallariiin
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
deildarstjóri félagsmála- og
upplýsingadeildar Trygginga-
stofnunar ríkisins
svefnlyf, róandi lyf, hægðalyf, víta-
mín og sýklalyf, svo að eitthvað sé
nefnt. Þessi lyf eru 0 merkt í lyfja-
skrám og lyfjahandbókum. Sú
br eyting verður hvað varðar þenn-
an flokk að í hann bætast nokkur
lyf sem Tryggingastofnun greiddi
áður að hluta, þetta em t.d. væg
verkjalyf og lyf til lækkunar á blóð-
fitu. Það þýðir að notandinn greiðir
fullt verð fyrir þessi lyf eftir 18.
janúar 1993.
Lyf gegn hlutfallsgreiðslu
I þriðja flokknum eru lyf sem
sjúkratryggingarnar greiddu áður
að fullu gegn framvísun lyfjaskír-
teinis. Þessi lyf era merkt með B í
lyfjaskrám. Breyting verður á
greiðsluþátttöku sjúklinga á þess-
um lyfjum. Þeir greiða nú fyrstu
500 krónumar af verði lyfsins,
12,5% af verðinu umfram 500 krón-
urnar, þó aldrei meira en 1.500
krónur, hvort sem þeir era með
lyfjaskírteini eða ekki. Elh- og ör-
orkulífeyrisþegar greiða fyrstu 150
krónurnar af hverri lyfjaávísun og
umfram það 5% af verði lyfsins,
þó ekki meira en 400 krónur. Þetta
era t.d. psoriasis-, skjaldkirtils-,
astma- og ofnæmislyf, auk ákveð-
inna blóðþrýstings- og hjartalyfja.
Með þessari breytingu verða lyfja-
kort að mestu leyti óþörf, sjá þó
undanþágurnar.
Fjórði og síðasti flokkurinn era
önnur lyf sem sjúkratryggingar
taka þátt í að greiða. Þetta eru al-
gengustu lyfin eða meira en helm-
ingur ahra lyfja, merkt E í lyfja-
skrám. Fyrir þau greiða sjúkhngar
nú fyrstu 500 krónumar, af verði
umfram þær greiða þeir 25% af
verðinu, þó aldrei meira en 3000
krónur. Ehi- og örorkuhfeyrisþeg-
ar greiða 150 krónur og 10% af
umframkostnaði, þó ekki meira en
800 krónur. Þetta era t.d. melting-
arfæralyf, öndunarfæralyf, húðlyf,
hormónalyf, þvagfæra-, augn- og
eyrnalyf, hjarta- og æðasjúkdóma-
lyf, tauga- og geðlyf.
Undanþágur
Fáar reglur era án undantekn-
inga og í lyfjareglugerðinni er
Tryggingastofnun heinúlt í alveg
sérstökum tilfehum að greiða að
fullu lyf, svo sem þegar um er að
ræða veralega mikla lyfjanotkun
að staðaldri. I þessum tilvikum eru
útbúin tímabundin lyfjaskírteini.
Einnig er heimilt að færa lyf mhli
greiðsluflokka gegn framvísun
lyfjaskírteinis. Ef einhver þyrfti
t.d. að nota lyf í fjóröa flokknum
(E merkt) að staðaldri gæti hann
með framvísun lyfjaskírteinis feng-
ið að greiða það eins og um lyf í
þriðja flokknum (B merkt) væri að
ræða.
Ásta R. Jóhannesdóttir
„Nú verða hlutfallsgreiðslur fyrir þessi
lyf umfram ákveðið fastagjald upp að
ákveðnu hámarki og ganga þær reglur
í gildi þann 18. janúar nk.“
Nýtt atvinnulánakerf i
Atvinnurekanda, sem vhl fara
út í nýjar, og að hans mati arðbær-
ar, framkvæmdir, getur vantað
fjármagn. Hvað gerir hann þá? -
Hann leitar auðvitað th peninga-
stofnana. Hann leitar eftir láni eða
því að selja hlut í framkvæmdum
sínum. - Hann vih fá inn hlutafé.
Þetta er eðhlegur gangur mála.
Galhnn er bara sá að hér á landi
er ekki sama í hvaða grein atvinnu-
rekstrar viðkomandi er. Fyrirgre-
iðslan sem hann fær, þ.e. lán eða
hlutafjárkaup, er mismunandi eftir
greinum.
Gæti hentað hér
Dæmi: Maður, sem vih setja upp
sögusafnahús á Þingvöllum, fær
enga fyrirgreiðslu í kerfinu, nema
þá helst hjá Byggðastofnun. Sá sem
vhd hanna, smiða og selja nýja
geivihnattaneyðarbauju fyrir
ferðamenn gæti heldur ekki fengið
aðstoð því það fengist enginn th að
trúa á svo háleitt markmið og eng-
inn teldi sig geta metið faglega
hvort svoleiðis dmi gengi upp.
Ef atvinnurekandi vhdi hins veg-
ar búa th nýja fiskrétti í neytenda-
mbúðum og selja á markaði EES
eða búa til nýjan ruggustól úr stáh
og leðri þá væra ahar dyr opnar.
Svoleiðis verkefni skhja menn vel.
Th þess að við getum tekið þátt í
leik þjóðanna að framleiða, selja
og neyta verðum við að beita svip-
uðum aöferðum og þær við stuðn-
ing við okkar atvinnulíf.
KjaHarinn
Reynir Hugason
formaður Landssambands
atvinnulausra
í Bandaríkjunum er th sérstakt
fjármögnunar- og lánaform fyrir
smáfyrirtæki sem ætti að geta
hentað hér.
Þar veitir ríkið einkaaðhum, sem
uppfyha ákveðin skilyrði, leyfi th
að reka peningastofnun sem lánar
fé eða kaupir hlutafé í ákveðnum
tegundum fyrirtækja, t.d. fyrir-
tækjum í rafeindaiðnaði eða ferða-
þjónustu. Peningastofnun þessi
hefur innanborðs sérþekkingu á
stjórnun og á viðkomandi fagsviði.
í landi sjálfs kapítahsmans er
peningastofnun þessari ekki heim-
ht lögum samkvæmt að eignast
meirihluta í þeim fyrirtækjum sem
hún kaupir hiut í. Menn beri það
saman við framferði fjárfesta hér á
landi sem kaupa sig inn í htil og
fjárvana en kannski mjög arðvæn-
leg fyrirtæki.
Helstu gallarnir
Þegar fyrirtæki leitar eftir láni
eða hlutafjárkaupum hjá ofan-
nefndum einkabönkum er það
skoðað mjög vandlega. Lagt er bæði
mat á rekstrarárangur fram th
þessa og svo faglega hæfni fyrir-
tækisins og einnig mat á hæfni
stjórnenda fyrirtækisins. Einka-
bankinn gefur sig út fyrir að geta
lagt faglegt mat á alla þætti rekstr-
ar fyrirtækisins og er jafnhæft
stjómendum þess th að meta
áhættu og ágóðavon.
Ákveði peningastofnun að kaupa
hlut'í viðkomandi fyrirtæki er það
skoðað sem mikih virðingarvottur
við fyrirtækið. Það getur í kjölfarið
búist við að selja 2 krónur á al-
mennum markaði fyrir hverja eina
sem einkabankinn leggur fram.
Þannig vex fyrirtækið í áhti við að
hafa komist í gegnum þetta nálar-
auga.
Einkabankinn krefst þess oft að
fá mann í stjórn th þess að fylgjast
með rekstrinum. Þetta er mörgum
atvinnurekandanum iha við. Þró-
unarfélaginu var upphaflega ætlað
að starfa eftir þessari fyrirmynd,
en spurning er hvort það geri það
í dag. Alla vega er ljóst að helstu
gahamir á núverandi íjármögnun-
arkerfi framkvæmda í atvinnu-
rekstri hér á landi era mismunandi
fyrirgreiðsla eftir atvinnugreinum
og skortur á því að faglegt mat sé
lagt á lánsumsóknir með þeim
hætti sem hér að framan er lýst.
Opni tilboðsmarkaðurinn fyrir
hlutabréf myndi fá þá það spark
sem hann þarf tíl þess að brjótast
út úr skurninu ef við kæmum okk-
ur upp svipuðu flármögnunarkerfi
og Bandaríkjamenn.
Reynir Hugason
„Til þess að við getum tekið þátt í leik
þjóðanna að framleiða, selja og neyta
verðum við að beita svipuðum aðferð-
um og þær við stuðning við okkar at-
vinnulíf.“
AðíldarumsókníEB
ar eiga að
sækja nú þeg-
arumaðhdað
Evrópu
bandalaginu.
Aðhdarain-
sókn er eina
leiðin til að fá
úr því skorið
hvaða kostir
okkur bjóðast
Slgurður Pétursson,
lorma&ur Sambands
ungrs iatnaðarmanna.
i sarabandi við EB. Einmitt núna
er þaö okkur hagstæðast að
sækja um aðhd þar sem hinar
Norðurlandaþjóðirnar hafa sótt
um. EES-samningurinn hefur
sýnt okkur fram á að það er hag-
stæðara fyrir okkur að vera með
í sameiginlegri umijöllun með
hinum Norðurlöndunum heldur
en einir og sér.
Ef íslendingar ætla sér að vera
fullghdir þátttakendur í framtíð-
arþróun samvinnu þjóða í Evr-
ópu þá hljótum viö að þurfa að
gera það innan Evrópubanda-
lagsins en ekki utan þess. innan
EB höfum viö mun meiri mögu-
leika á að hafa áhrif á ákvarðana-
ferlið og þá þróun sem verður.
Aht bygir þetta þó á því að EB
endurskoði og breyti sjávarút-
vegsstefnu shmi. Sæki íslending-
ar um núna má vænta þess að
um umsóknina yrði fjallað sam-
hliða umsókn Norðmanna. Verði
það raunin er ljóst að EB mun
neyðast til að breyta sjávarút-
vegsstefnunni.
; Aðhd íslands að EES tryggir að
við verðum ekki viðskha við þró-
unina innan Evrópu. En ef við
sækjum ekki nú þegar um aðhd
að EB gæti fariö svo að efnahags-
leg neyð ræki okkur til umsókn-
ar. Samningsstaðan yrði engin."
Fráleit hug-
„Það væri
fráleitt af ís-
lendingiun aö
sækja um að-
ild að Evr-
ópubandalag-
inu. Þá skoð-
un byggi ég
ekki bara á
þessum Biarni Einareson,
SSSMS
gomlu rokum
um að meö því tapaöi þjóðin full-
veldi sínu og sjálfstæði. Horfi
maður th eigin spádóma banda-
lagsins þá blasir við stórfelld
aukning atvinnuleysis innan að-
ildarríkjanna. Nú er gert ráð fyr-
ir að atvinnuleysiö aukist úr 15 í
23 miUjónir næstu tvö árin, Og
Alþjóða vinnumálastofnunin ger-
ir ráð fyrir að á áratugnum auk-
ist atvinnuieysið í 34 mihjónir.
Þetta mun þýöa bæði félagslega
og efnahagslega upplausn í Evr-
ópubandalaginu. Því er eins gott
að halda sig eins fjarri EB og
kostur er á, Helst vildi ég geta
stjakað landinu örlítið í vestur.
Ég sé enga kosti við aðild að
Evrópubandalaginu. Þar ræður
ríkjum vesælasta hagkerfl
heimsins. í áramótablaði tíma-
ritsins European er þróun næstu
ára innan bandaiagsins líkt við
hugursneyð og farsótt. Annars er
sinnuleysi fjölmlðla varðandi
fréttir af þessu stórfurðulegt.
tr gerast vart verri.
af umræöunni um EB-aðhd ís-
lands. Fréttimar um efnahags-
horfumai- fara að berast th lands-
ins. Jafnvel Karl Steinar og Jón
Baldvin hjóta að átta sig á þróun-
inni-“ -kaa