Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.1993, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRÚAR 1993.
Landbúnaðurinn
og skólarnir
Frá örófl alda vorum við bænda-
samfélag sem nú hefur breyst á
skömmum tíma. Ný og breytt
landsbyggð er að taka á sig mynd
sem okkur hefði ekki órað fyrir.
Störfum fækkar jafnt og þétt í hefð-
bundnum búskap samfara aukinni
tækni og þeir eru færri og færri
sem geta afkastað því að brauðfæða
þjóðina. Þéttbýh vex og í sveitun-
um býr nú mjög margt fólk sem
hefur aðra aðalatvinnu en land-
búnað.
Breytingin hér á landi er mikil
og mun meiri heldur en margir
hafa gert sér grein fyrir. í skólum
landsins eru kennarar famir að
kenna um landbúnað sem aldrei
hafa verið í sveit og eru þeir auk
þess með lélegt og úrelt námsefni,
en Námsgagnastofnun hefur ekki
séð sér fært að endumýja það fyrir
Atli Vigfússon
formaður Búnaðarsambands
S-Þingeyjarsýslu
„I skólum landsins eru kennarar farnir
aö kenna um landbúnað sem aldrei
hafa verið í sveit og eru þeir auk þess
með lélegt og úrelt námsefni, en Náms-
gagnastofnun hefur ekki séð sér fært
að endurnýja það fyrir grunnskóla..
grunnskóla og fyrir framhalds-
skólastigið er ekki til neitt ítarlegt
efni um þessa atvinnugrein. Hér
er mikið starf að vinna og þurfa
bændasamtökin að koma inn í og
hefja samninga við skólayfirvöld
og bæta úr námsefnisskorti á þessu
sviði svo úr rætist.
Skólabýli og heimabyggð
Einn mikilvægasti þátturinn í að
auka kennslu í landbúnaði em
skólabýlin. Það em býh sem taka
reglubundið á móti skólabömum í
heimsóknir. Þar gegnir bændafjöl-
skyldan mjög mikhvægu hlutverki
við að taka á móti fólkinu og leið-
beina því bæði heima fyrir svo og
með því að koma í skólann og vinna
verkefni með nemendum í fram-
haldi af kynningunni.
Þarna þarf að koma til samstarf
í hveiju héraði. Gætu búnaðarsam-
bönd og fræðsluskrifstofur séð um
skipulagninguna, en auðvitað
þurfa allir aðhar aö vera thbúnir
th þess að taka þetta á sig, ekki
hvað síst ábúendur sveitabýla. Að-
ferðin er sú að vinna sem mest með
sína heimabyggð og ná þannig at-
hygh nemenda. Þá þarf námsefhið
að vera mjög sveigjanlegt þannig
að hægt sé að höfða th mismunandi
námsgetu nemenda og auk þess
hafa valmöguleika th þess að koma
th móts við ólíkar óskir. Á það aðal-
lega við um vinnu með ítarefni og
ritgerðarefni á framhaldsskóla-
„Landbúnaðurinn sem undirstöðugrein þjóðarinnar er óþrjótandi náms-
efni...“ segir m.a. í grein Atla.
stigi.
Með víðfeðmu námsefni er hægt
að koma inn á hina ýmsu þætti
náms og auka þannig hæfni nem-
enda á sem flestum sviöum. í yngri
bekkjum þarf að höfða meira th
hins verklega og á bamið að fá að
mála, teikna og móta það sem það
hefur heyrt og séð um efnið. Þá
faha leikir og leikhst inn í landbún-
aðarþemað.
Þarf nýtt líf í þá fræðslu
Hér má ekki túlka það svo að
ekki sé um landbúnað fjallað í skól-
um landsins. Hins vegar þyrfti að
gera það miklu betur en nú er.
Það er mjög erfltt fyrir hinn al-
menna kennara að eiga að íjalla
um námsefni þar sem námsbækur
eru af skomum skammti og hthr
möguleikar á að gera kennsluna
líflega og uppbyggjandi og fá nem-
endur th þess að njóta þess að vera
með, taka þátt og skapa eitthvað
sem skhur eftir sig. Því miður hef-
ur skólakerfið okkar orðið á eför á
mörgum sviðum, t.d. í kennslu um
atvinnulífið, og það tekst ekki að
virkja þá miklu krafta sem ungt
fólk hefur th þess að hafa gaman
af þvi sem um er verið að fjalla.
Ein aðferðin er aö efla persónuleg
tengsl milh bændafólks og þéttbýl-
isbúa og opna augu þeirra fyrir
mikhvægi hvors annars, þ.e. fram-
leiðandans og neytandans.
Landbúnaðurinn sem undir-
stöðuatvinnugrein þjóðarinnar er
óþijótandi námsefni og gefur þann
möguleika að fræða fólk um land
og þjóð á ótal vegu. Þannig væri
hægt að samþætta efnið mjög
mörgum öðrum námsgreinum og
gera fólk meðvitað um ghdi þess
að í landinu sé búið.
Ath Vigfússon
Feluleikur með bréf
„Engum gat komið það verr en sjálf-
stæðismönnum hefði bréfi þessu verið
veifað í umræðum um atvinnumálahlið
fj árhagsáætlunar. “
Fjórum dögum efhr afgreiðslu fjár-
hagsáætlunar Reykjavíkurborgar
harst bréf inn á borð borgarráðs.
Voru þar komin thmæh frá at-
vinnumálanefnd „Samtaka at-
vinnurekenda og launþega í bygg-
ingariðnaði" th allra sveitarstjóma
um aðgerðir í atvinnumálum. Th-
mæh þessi voru dagsett 18. desemb-
er síðasthðinn og voru beint inn-
legg í fjárhagsáætlanagerð sveitar-
stjórna fyrir þetta ár.
Tilmæli um
atvinnusköpun
í bréfinu er að finna bein tilmæli
um aðgerðir í atvinnumálum. Er
því beint th sveitarstjóma að flýta
útboðum verka og hraða fram-
kvæmdum. Bent er á viðhald
mannvirkja, fráveitur, gatnagerð,
skóla- og dagvistamppbyggingu,
íþróttamannvirki o.fl. Þá er fariö
fram á að sveitarstjómir geri fram-
kvæmdaáætlanir út kjörtímabihð
sem taki beinlínis mið af atvinnu-
ástandinu.
Þessar thlögur aðila í byggingar-
iðnaði em í fuhkomnum sam-
hljómi við margítrekaðar thlögur
borgarfuhtrúa Nýs vettvangs í at-
vinnumálum síöustu mánuði og
KjaUaiinn
Ólína Þorvarðardóttir
borgarfulltrúi Nýs vettvangs
misseri. Nú síðast vegna íjárhagsá-
ætlunar ársins 1993.
Tijmælin fást ekki rædd
Á fundi borgarráðs, þrem dögum
fyrir afgreiðslu fiárhagsáætlunar,
kvisaðist út af bréf þetta hefði ver-
ið sent borgaryfirvöldum. Efni þess
var ekki upplýst á fundinum og
fjárhagsáætlun var afgreidd
nokkrum dögum síðar án nokkurs
tilhts th þess sem Samtök atvinnu-
rekenda og launþega í byggingar-
iðnaöi höfðu th málanna að leggja.
Það var von því bréfið höfðu menn
ekki undir höndum - hlu heilli.
Borgarfuhtrúa Nýs vettvangs hefði
sannarlega munað um svo ágætan
hðstyrk í rökstuðningi fyrir at-
vinnumálathlögum sínum í þess-
um maraþonumræðum.
Þegar bréfið var loks lagt fram í
borgarráði þann 26. janúar sl. -
fjórum dögum eftir afgreiðslu fiár-
hagsáætlunar - fékkst það ekki
takið á dagskrá og undirritaðri var
meinað að ræða innihald þess á
þeim fundi.
Hvað vildu menn fela?
Það er athyghsvert að erindi th
borgaryfirvalda, sem dagsett er 18.
desember, skuh ekki kynnt borgar-
ráösmönnum fýrr en 26. janúar og
þá með eftirgangsmunum án efnis-
legrar umræðu. Einkum er þetta
umhugsunarvert þegar innihaldið
varðar beinlínis fiárhagsáæfiun
borgarinnar og breytingarthlögur
við hana (sem í þessu tilfelh voru
atvinnumálathlögur Nýs vett-
vangs).
Þar hggur hundurinn þó senni-
lega grafinn. Engum gat komiö það
verr en sjálfstæðismönnum hefði
bréfi þessu verið veifað í umræðum
um atvinnumálahhð fiárhagsáætl-
unar. Því fór sem fór: Aðhar bygg-
ingariðnaðarins áttu erindisleysu
við borgaryfirvöld að þessu sinni -
þótt erindið væri brýnt.
Ólína Þorvarðardóttir
15
lagi á starf-
semi sem
þessi best
heima á yfir-
borðinu og
undir sterku
opinberu eft-
irM ta að
forðast hugs- Magnús Ólafsson,
anleg tengsl hagfræðingur
við undir-
heimana eins og slæm reynsla
sumra þjóða sýnir vel. Gott dæmi
um þetta eru nýju lýðveldin i
gömlu Sovétríkjunum,
í öðru lagi gefur vel rekin spila-
stofa, það er casino, af sér góðan
arð, svo framarlega sem hún er
rekin fyrir opnum fiöldum ogfær
góða aðsókn. Þessi arður á að
renna 1 sjóði almennings eða th
ótiltekinnar góðgerðarstarfsemi
og ekkert annað. Hreinn hagnað-
ur af stórri spilastofu á íslandi
gæti orðið um 100 mhfiónir á ári.
í þriðja lagi skapar reksturinn
mikla atvinnu, sennhega þarf um
100 manns th aö vinna við shka
stofu hér á landi. Hafa ber i huga
að erlendir ferðamenn myndu
standa undir meirihluta tekn-
anna.
í fiórða lagi er spilastofa ekki
búlla heldur rekstur raeð hefð og
glæsibrag sem nýtur virðingar
hvarvetna i heiminum. Heim-
sókn i casino er hluti af lífs-
mynstri millistéttarmannsins í
Evrópu í dag, hlutur sem þykir
jafn sjálfsagöur og bíó eða leik-
húsferð.
í fimrata lagi eru Albanir ekki
góöir ferðafélagar en þeir leyfa
ekki rekstur sphastofa frekar en
við, einir allra Evrópuþjóða."
Skapa félags-
leg vandamál
af' fyrir sig að
einstaklingar
sphi upp á
peninga eða
séu með veð*
málsmáinilh
er í $jálfu sér
ekki bannaö.
Það er hins
vegar bannað jónsson, yfirlög-
að hafa fiár- regluþjónn
hættuspii eöa veðmál að atvínnu
og að koma öðrum th þátttöku í
því. Eins er bannað að afla sér
tekna með beinum eöa óbeinum
hætti með því að láta fiárhættu-
sph eöa veðmál fara fram i hús-
næði sem viðkomandi hefur um-
ráð yfir.
Fjárhættuspil og veðmál hafa
vfða skapað alvarleg vandamál,
bæði félagsleg og eins í tengslum
við afbrot. Má þar nefha ihvið-
ráðanlega fikn sem heltekur
suma og getur meðal annars leitt
th afbrota og fiölskylduhann-
leikja.
Það að lögleiöa sphavíti breytir
hér engu um en það getur verið
th þess fallið að fleiri leiðist út í
hringrás spilafíknar.
Eins getur ýmis spilling þrifist
í tengslum viö sphavíti þótt svo
þau séu lögleg og það cr ekkcrt
öruggt að ríkið nái th sín þeim
tekjum og gjöldum sem því ber.
Þetta byggi ég á reynslu annarra
þjóða þar sera spilavíti hafá verið
^Aður en rekstur spilavíta yrði
leyföur þarf að láta fara fram ít-
arlega könnun, tneðal annars á
reynslu annarra þjóöa varðandi
þessi mál th að hægt sé að gera
sér grein fýrir því hvaða félags-
legu vandamál gætu skapast yröi
þettalögleyft." -ból