Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1993, Page 19

LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1993.
19
Hefur saumað úr flskroði í nokkur ár:
- Pierre Cardin fékk frá Amdísi Jóhannsdóttur tösku sem unnin var úr steinbítsroði
„Ég byrjaöi árið 1986 að vinna með
fiskroð en hafði haft áhuga á því efni
mun lengur eða allt frá þvi ég var
að vinna í fiski í gamla daga,“ segir
Arndís Jóhannsdóttir söðlasmiður
sem vinnur mikið með steinbítsroð
og hefur m.a. húið til vinsælar tösk-
ur. Fiskroð er nú aftur að komast í
tísku eftir að fréttir bárust um að
tískuhönnuðurinn Pierre Cardin
sýndi efninu mikinn áhuga. Það var
einmitt taska frá Amdísi sem Cardin
fékk að gjöf er hann undirritaði
samning við fyrirtækið Norðurfang
um kaup á fiski.
„Það var fyrir algjöra tilviljun að
ég hringdi í annan eiganda Norður-
fangs rétt áður en hann fór til París-
ar að skrifa undir samning við Card-
in. Við höfum hæði haft mikinn
áhuga á fiskroði og þess vegna
hringdi ég í hann. Það varð til þess
að honum datt í hug að afhenda
Cardin fisksamninginn í fisktösku
og hana fékk hann hjá mér,“ segir
Amdís. „Þaö varð síðan til þess að
tískuhönnuðinum leist einstaklega
vel á töskuna og fékk áhuga á að
skoða þann möguleika að framleiða
slíkar töskur með eigin nafni.“
Fyrsta konan
í söðlasmíði
Amdís var fyrsta íslenska konan
sem lærði söðlasmíði en hana lærði
hún í London fyrir sautján árum.
Eftir að hún kom heim setti hún upp
sitt eigið söðlasmíðaverkstæði. Fyrst
starfaði hún úti á landi áður en hún
flutti til Reykjavíkur. „Ég hafði alltaf
áhuga á leðurvinnu, kannski vegna
þess að ég er alin upp í sveit. Þar var
alltaf nóg af hiluðum reiðtygjum.“
Fiskroðsvinnan kom óvænt hjá
Amdísi þegar henni bauðst talsvert
magn af sútuðu steinbítsroði í öllum
regnbogans htum. „Kona nokkur,
sem heitir Emilía Kvaran, kom með
þetta roð til mín en eiginmaður
hennar, Jakob Kvaran, hafði sútað
það rétt eftir stríö. Síðan hafði það
verið í geymslu en þar sem hún
þurfti að losa hana kom hún til mín.
Mér leist vel á roðið og keypti af
henni allan lagerinn og fór síðan að
vinna í þessu með öðmm störfum.
Ég byijaði að vinna töskur, stórar
umslagstöskur. Þær voru mjög stór-
ar hjá mér í upphafi, þessar töskur,"
segir Amdís. Hún seldi þær síðan í
verslun sem hún rak á Laugavegi 21
á sínum tíma. „Ég fann strax áhuga
hjá fólki sem fannst efnið vera sér-
stakt og töskumar rannu út. í fyrstu
vora þetta mínir nánustu, vinir og
kunningjar, sem keyptu en fljótlega
fór þetta að spyijast út. Töskumar
þóttu öðruvísi. Síðan þá hef ég alltaf
verið að fá pantanir á einni og einni
tösku. Ég seldi þær þó ekki í ööram
verslunum eftir að ég hætti með
mína.“
Skór úr steinbítsroði
Amdís segir að Jakob Kvaran hafi
ætlað á sínum tíma að setja upp skó-
verksmiðju á Akureyri og hafi þess
vegna sútað svo mikið af roði. Hins
vegar veiktist hann um svipað leyti
og ekkert varð úr framtíðardraum-
um hans. Það var nokkuð algengt
eftir stríð að fiskroð væri sútað. í
Danmörku og víðar var hægt að fá
skó úr fiskroði. Skór úr steinbítsroði
voru notaðir hér fyrr á áram í stað-
inn fyrir sauðskinnsskó. ísjendingar
hafa htið á þá sem skó fátæka fólks-
ins enda þóttu þeir ekkert sérstak-
lega fínir. Þessir skór voru úr ósút-
uðu roði og þess vegna var það mjög
hart enda var aðeins búið að spýta
það og forma. Heiöar vora oft mæld-
ar í því hversu mörgum skóm var
slitið yfir þær,“ segir Amdís enn-
fremur.
Á síðasta ári fékk hún annan lager
af roði sem einnig var verkað hér á
landi, líklegast í Sjóklæðagerðinni,
eftir stríð. „Sennilega hefur ekki ver-
ið nógu mikill markaður fyrir roðið
hér á landi á þessum tírna," útskýrir
Arndís. „Menn settu mikla peninga
í þetta en fóru síðan iha út úr því.
Mér heyrist að það hafi verið dansk-
ir sútarar sem unnu roðið og íslend-
ingarnir unnu hjá þeim. Það var sút-
að á nokkrum stöðum á landinu. Svo
virðist sem enginn markaður hafi
verið fyrir þetta hér á landi því sút-
unin lagðist niður,“ segir Arndís.
Áhuginn
hefur aukist
„Það hefur verið algjör tilvhjun að
ég hef fengið roðið upp í hendumar
en það er allt gamalt. Nú er verið að
gera tilraunir með fiskroð á Sauðár-
króki. Það er verkefni sem hefur
verið í gangi í nokkur ár. Á meðan
ekki er hægt að fá roð hér á landi
verður að kaupa það erlendis frá. Ég
hef ekki gert það ennþá en hef hugs-
að mér að gera það ef ég þarf að bíða
lengi enn eftir íslensku roði.“
Amdís segir að áhuginn á töskum
úr steinbítsroði hafi aukist til muna
eftir að fréttir bámst um áhuga
Pierres Cardin. Fólk hefur sýnt
þessu meiri áhuga en áður. Ég hef
fengið margar pantanir undanfarið,“
segir Amdís.
- En er mögulegt að nota fleiri roð-
tegundir?
„Ég hef séð sútað laxaroð erlendis
og það var mjög fallegt. Það mætti
vel hugsa sér að nota lax eins og
steinhít en sá síðamefndi er með
mjög sterkt roð sem er heppilegt til
vinnslu."
Um tíma var saumaskapur úr roði
orðinn að aðalatvinnu Árndísar en
henni gekk verr aö koma vöranni í
verslanir. Þegar hún bauð töskurnar
fyrir jólin í þeim verslunum sem
selja íslenskar vörur var því boði
hafnað. Nú hefur verslunin Álafoss
tekið töskur til sölu. Þær eru mjög
dýrar enda er mikil vinna að baki
hverri tösku. „Ég mun halda áfram
að sauma fiskroðstöskur enda hef ég
mjög gaman af þessari vinnu,“ segir
Arndís Jóhannsdóttir.
-ELA
Arndis er hér í buxum sem unnar eru úr fiskroði. Hún hefur saumað
úr fiskroði í sjö ár og ætlar að halda því áfram.
Úr fiskroði má búa til hina ýmsu hluti, þó Arndis hafi aðal-
lega saumað töskur, m.a. eina handa tískukónginum Pierre
Cardin. DV-mynd GVA
UMBUÐASAMKEPPNI
FÉLAGS ÍSLENSKRA
IÐNREKENDA 1993

Silfurskelin er
smíðuð af
Sigurði G.
Steinþórssyni
gullstniði i Gulli
""SHfri n[i|g«|
„Fisksamningur
í fisktösku"