Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.1993, Blaðsíða 4

Fréttir
FÖSTUDAGUR 23. APRÍL 1993
Útgerðarfélag Akureyringa hf.:
„Hallærisfyrirtækið“
sem varð útgerðarrisi
stórar einingar líklegri til árangurs, segir Gísli Konráðsson, fyrrum framkvæmdastjóri
Vöxtur og velgengni Útgerðarf. Akureyringa
Allar tölur eru í þús. króna
og framreiknaðar til verðlags
í apríl 1993.
Heildarvelta og hagnaður
-500
1960 1970 1980 1985 1990 1992
Starfsmannafjöldi

1985 l..
1992 ri—
Heildareignir og eigið fé
4000
Gyifi Kristjánason, DV, Akmeyri;
„Það er auðvitað ein viðamesta
spumingin í íslensku þjóðfélagi hvað
við gerum þegar þorskveiðin fer sí-
fellt minnkandi og viö þeirri spurn-
ingu er ekki til neitt eitt svar. Ég
geri þó ráð fyrir aö þaö sé rétt að
fækka fyrirtækjum í sjávarútvegi
þar sem hægt er að koma því viö og
mörg smáfyrirtæki eru starfandi á
sama svæðinu. Ef hægt er að ná sam-
komulagi um þær aðgerðir er ekki
nokkur vafi á því að stórar einingar
eru líklegri til árangurs," segir Gísli
Konráðsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Útgerðarfélags Akur-
eyringa.
Einar Oddur Kristjánsson, formað-
ur Samtaka atvinnurekenda í sjávar-
útvegi, sagði í viðtali við DV á dögun-
um aö ástæðu þess hversu stöndugt
fyrirtæki Útgerðarfélag Akur-
eyringa væri í dag mætti ekki síst
rekja til þess að um 1960 hefðu verið
ráðnir tveir framkvæmdastjórar að
fyrirtækinu. Þessir framkvæmda-
stjórar voru Gísli Konráðsson og Vil-
helm Þorsteinsson. Aörir þættir, sem
hefðu spilaö þama inn í, hefðu verið
jöfn og mikil fiskvinnsla í fyrirtæk-
inu, góður vinnumarkaður, mikið
eigið fé og ekki síst mikil kvótaeign.
Margir vildu gjaldþrot
Gísh Konráðsson segir að árið 1957
hafi Utgerðarfélag Akureyringa ekki
einungis verið „ævintýralegt hallær-
isfyrirtæki", eins og Einar Oddur
orðaöi það, heldur hefðu verið mikl-
ar deilur og ósætti um fyrirtækið.
„Fyrirtækið var að hmni komið á
þessum tíma og það vildu margir fara
með það í gjaldþrot," segir Gísli og
reyndar kom upp sú hugmynd að
stofna til reksturs tyggigúmmíverk-
smiðju í húsnæði fyrirtækisins. Hins
vegar náðist samkomulag um að
bæjarsjóður tæki að sér ábyrgð á
rekstrinum um ákveöinn tíma. „Ég
var þá lánaöur að fyrirtækinu frá
KEA til að gæta hagsmuna bæjar-
sjóðs. Það fór að ganga betur og síðla
árs 1958 var ég ráðinn framkvæmda-
stjóri. Vilhelm Þorsteinsson kom
hins vegar að fyrirtækinu sem annar
framkvæmdastjóri árið 1964 og við
unnum mjög vel saman til ársins
1989 að ég hætti.“
Aðhaldssemi það sem gildir
- Hvað var það sem þið gerðuð til
að breyta ÚA úr „hallærisfyrirtæki“
í gott og geysistöndugt fyrirtæki?
„Það tók langan tíma og þama
komu margir samverkandi þættir til.
í fyrsta lagi beittum við mjög aukinni
aðhaldssemi á öllum sviðum og héld-
um kostnaðarhliöinni niöri eins og
hægt var. Akureyrarbær hafði lagt
fram fjármuni í fyrirtækið sem lán
vegna þess að það þótti óhugsandi
að fyrirtækið legðist af og þegar fyr-
irtækinu fór að vaxa fiskur um hrygg
var þessum lánum bæjarsjóðs breytt
í hlutafé.
Ég held lika að það hafi hjálpaö
okkur mjög mikið að við fylgdum
þeirri stefnu að láta skipin landa afl-
anum sem afira mest heima og vinna
fiskinn sjálfir í frost, salt og skreið.
Áður höfðu tíðkast miklar siglingar
með ísfisk sem sköpuðu auðvitað
enga atvinnu í landi. Þetta átti örugg-
lega sinn stóra þátt í velgengninni
fyrir utan það sem ekki má gleyma
að fyrirtældð hafði afskaplega gott
starfsfólk sem lagði sig fram og var
ánægt í starfi."
- Þrát^yrir það að vera á lágmarks-
launum?
„Við greiddum alltaf þau laun sem
samningar sögðu til um og svo kom
að því að bónusgreiðslur komu til í
vinnslunni sem juku afköstin um
leið. Ég held að það sem gildir sé að
hafa gott starfsfólk og mikla aðhalds-
semi á öllum sviðum og ekki síst að
hlúa að fiskvinnslunni í landi.“
Björgólfur Jóhannsson, Qármálastjóri Útgeröarfélags Akureyringa:
Útgerðarfélagið er geysilega öf lugt fyrirtæki
Gyifi Kristjánsson, DV, Akureyri:
„Staða Útgerðarfélags Akur-
eyringa er geysilega sterk og nægir
að skoða eiginfjárhlutfallið í því sam-
bandi en það er yfir 45%. Veltufjár-
hlutfallið er 1,33 sem telst líka mjög
gott. Ég held að þaö sé ekki hægt að
segja annað en fyrirtækiö sé geysi-
lega öflugt," segir Björgólfur Jó-
hannsson, fjármálastjóri Útgerðarfé-
lags Akureyringa.
Þegar rætt er um fjárhagsvanda
sjávarútvegsins er oft vitnað til Út-
geröarfélags Akureyringa sem vel
rekins fyrirtækis á þeim vettvangi
sem standi mjög vel og það blandast
engum hugur um að félagið er einn
máttarstólpi atvinnulífsins á Akur-
eyri með um 500 manns í vinnu. Fyr-
irtækið á miklar fasteignir í landi,
það á og gerir út 5 ísfisktogara og 2
frystiskip og hefur nýverið keypt
60% eignarhlut í þýsku útgerðarfyr-
irtæki sem á 8 fullbúin frystiskip.
Heildarvelta ÚA á síöasta ári var
3,2 milljarðar og rekstrartekjur 2,4
milljarðar. Hagnaður fyrir afskriftir
og fjármagnsliði nam 534 milljónum,
hagnaður af reglulegri starfsemi var
146 milljónir og eftir gengistap og
verðlagsbreytingar var hagnaöurinn
á síðasta ári 10,4 milljónir króna.
Heildareignir ÚA eru 3,5 milljarðar
króna og eigið fé 1576 milljónir,
nettóskuldir nema 1274 milljónum
og Björgólfur segir það vera lægstu
skuldastöðu á úthlutað þorskígildis-
tonn sem þekkist hér á landi.
Kvótastaöan geysisterk
Úthlutaður veiðikvóti ÚA 1. sept-
ember var um 22 þúsund tonn eða
rúmlega 15 þúsund þorskígildi.
„Þetta er mjög svipaður kvóti og var
árið 1988 þrátt fyrir um 40% skerð-
ingu á kvótaúthlutun frá þeim tíma.
Frá árinu 1988 er búið að kaupa and-
virði tveggja togara auk smákaupa
og þar á undan voru keyptir tveir
togarar í tíð fyrri stjórnenda," segir
Björgólfur.
Það hafa margir undrast kaup ÚA
á 60% eignarhlut í þýska útgerðar-
fyrirtækinu Mecklemburger Hoche-
fischeri fyrir um 240 milljónir króna
en það fyrirtæki á og gerir út 8 full-
búna togara sem fuUvinna allan afla
um borö.
Björgólfur segir að öll hlutabréf
fyrirtækisins hafi verið seld á 10
milljónir marka eða nærri 400 millj-
ónir íslenskra króna. Eigið fé fyrir-
tækisins nemur 29,9 milljónum
marka og skipin eru bókfærð á um
19 milljónir marka. Með fyrirtækinu
er því afhent peningaleg eign sem
nemur nærri 11 milljónum marka
eða um 440 milljónum króna.
„Það hafa margir velt þessu fyrir
sér og ég held að aðilar í gamla V-
Þýskalandi, sem hugðust kaupa fyr-
irtækið en hættu við, nagi sig nú í
handarbökin. Þessi kaup breyta
efnahag ÚA verulega og styrkja eig-
infjárstöðuna verulega. Þá fáum við
aukna veltu verðandi löndun skip-
anna hér og ekki síst styrkir þetta
okkur í sölumálunum,“ segir Björg-
ólfur.
Tilefnislaust ofbeldi eykst meðal bama og unglinga:
Skallaði félagann í andlitið
- ofbeldismyndböndinhafaáhrifáböminsegir ArthurMorthens
„Það hefur áhrif þegar böm
horfa á ofbeldismyndbönd. Þau
geta farið að leika eftir myndbönd-
unum meö ýmsum afleiðingum.
Þannig eru dæmi um unglinga sem
hafa oröið fyrir fullkomlega tilefn-
islausum árásum að kvöldi til þar
sem önnur ungmenni hafa ekið um
bæinn í bíl, stoppað fyrir framan
þá, þotið út úr bílnum og barið þá
til óbóta. Svo er einnig til dæmi um
7 ára strák sem skallaði félaga sinn
í andlitið. Fjölmörg dæmi sýna að
heimur bama og unglinga er miklu
harðari en hann var fyrir nokkmm
árum,“ sagöi Arthur Morthens,
sérkennslufulltrúi og formaður
Bamaheilla, í samtali við DV.
Æ meira hefur boriö á tilefnis-
lausu ofbeldi meðal bama og ungl-
inga í Reykjavík og víðar. DV sagði
síðast í gær frá tveimur 11 og 12
ára strákum s^m bitu og spörkuðu
í unga móður sem var aö veija
böm sín fyrir ágangi þeirra.
Arthur segir fjölda rannsókna
sýna aö ofbeldismyndir leiöi af sér
ofbeldishegðun.
„Ofbeldi í kvikmyndum og á
myndböndum viröist vera farið að
hafa mikil áhrif á siðferðisvitund
bama. Þegar ég fór í bíó sem strák-
ur og sá kúrekamyndir sást ekki
blóödropi en nú er allt útbíað í
blóði. Kvikmyndaheimurinn er
miklu harðari og ofbeldið hleður
stöðugt utan á sig.“
Arthur segir margar ástæöur
vera fyrir auknu ofbeldi barna, allt
niður í 6 ára aldur. Nefnir hann,
auk ofbeldismynda, uppeldisskil-
yrði á Vesturlöndum almennt.
„Hjá okkur hafa gríðarlega lang-
ur vinnudagur smábamafjöl-
skyldna og fjárhagsörðugleikar
áhrif. Um 20-30 prósent fjölskyldna
brotna hreinlega undan álaginu og
uppeldið riðlast. Skólakerfið hefur
síðan ekki fjallað um og eflt siðferð-
is- og félagsþroska bama sem
skyldi. íslendingar hafa heldur
ekki markað ákveðna stefnu gang-
vart smábamafjölskyldunum. Af-
leiðingamar em þegar farnar að
koma í ljós.“
Arthur segir félagslegar aðstæð-
ur síðan bæta gráu ofan á svart.
Tölur sýni að sjálfsmorðstíðni ung-
menna á íslandi sé sú næstmesta í
heimi og andleg líðan mjög slæm
hjá 20% þeirra. „Mikið af óveðurs-
skýjum hrannast upp á himninum
í þessum efnum og mikilvægt að
yfirvöld félagsmála, menntamála,
heilbrigðismála auk lögreglu vinni
saman en ekki hver í sínu horni.
Skúffupólitík hefur ráðið of miklu
of lengi þar sem engin samstarfs-
tengsl hafa verið milli aðilanna."
-hlh