Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.1993, Síða 15

MÁNUDAGUR 24. MAÍ1993
15
Móðir og barn
1. des. 1987 hófst nýtt frumkvæöi
um hjálparstarf í þágu einstæðra
mæöra, samtökin Móðir og bam,
sem síðan hafa starfað sem sjálfs-
eignarstofnun. Þetta frumkvæði
hefur skilað þeim árangri, að 52
einstæðar mæður hafa fengið nið-
urgreitt leiguhúsnæði, allt að einu
ári hver.
Þjónusta Móður og barns
Móðir og barn leigir íbúðir á
fijálsum markaði og framleigir
þær til skjólstæðinga á niður-
greiddu veröi. Algengt verð á 2)a
herb. ibúðum, sem við leigjum nú,
er 28-30.000 kr., en það þýðir að
skjólstæðingar okkar borga
19.500-21.500 kr. á mánuði. Niður-
greiðslan á að hjálpa móðurinni til
að þurfa ekki að berjast í bökkum,
meðan barnið er á viðkvæmasta
KjaUaiiim
Jón Valur Jensson,
formaður stjórnar
Móður og barns
„I þessu hjálparstarfi er það gefandi
að finna, hvað ungar og oft reynslulitl-
ar mæður hafa mikið baráttuþrek í
umhyggju sinni fyrir því lífi, sem þeim
hefur verið trúað fyrir.“
skeiði. Það gerir ekki allan gæfu-
mun að njóta þessarar hjálpar í
eitt ár, en við erum tilneydd til að
dreifa þessari aðstoð með hliðsjón
af þeim mikla fjölda, sem sækir um.
Aðstoðin hefur verið skjólstæðing-
um okkar mikilvæg í lífsbarátt-
unni, því að margt smátt gerir eitt
stórt.
Auk húsnæðisaðstoðar veitir
stofnunin umsækjendum ráðgjöf
um félagsleg réttindi og þjónustu
og leiðir til úrlausnar í sérstökum
vandamálum, sé þeim til aö dreifa.
Þá hefur farið fram úthlutun fatn-
aðar, í Utlum mæli þó, enda hefur
stpfnunin ekki geymsluaðstööu.
í vetur lofaði rausnarlegur inn-
flytjandi matvælagjöf til þáverandi
skjólstæðinga og annarra, sem
helst þyrftu á því að halda. Var það
þegið með þökkum, og þannig
fengu 25 einstæðar mæður tvo til
þrjá kassa hver með blöndu af völd-
um mat í jólamánuðinum. Þetta er
■dæmi um, hvernig gott starf heldur
áfram að ávaxta sig, en það byggist
á þeim mikla velvilja, sem í reynd
er til staöar svo víða í samfélaginu.

„Frá maíbyrjun 1990 hefur Móðir og barn verið með tíu íbúðir í rekstri
á mánuði að meðaltali" segir í texta greinarhöfundar.
Reynslan af starfinu
Frá hausti 1989 hafa umsóknir
um húsnæði verið um 300. Það sem
af er þessu ári hafa 27 nýir umsækj-
endur bæst við á biðlista, en sex
íbúðir losnað á sama tímabili.
Auðsætt er, að þörfln er langt um-
fram það, sem við getum boðið. Frá
því að fyrsta íbúðin var opnuð, í
nóv. 1989, hafa 52 konur með 58
börn og fimm þungaðar fengið út-
hlutað húsnæði hjá samtökunum.
Frá maíbyijun 1990 hefur Móðir og
barn veriö með tíu íbúðir í rekstri
á mánuði að meðaltali. Við höfum
allan vilja til að auka þessa þjón-
ustu enn frekar og leitum í því
skyni bæði eftir hagkvæmu hús-
naéði og stuðningi frá almenningi.
Þegar hlustað er á þær konur,
sem sækja um húsnæði hjá okkur,
koma oftar en ekki mikiir erfiðleik-
ar í ljós. En í þessu hjálparstarfi
er það líka gefandi að finna, hvað
ungar og oft reynsluiitlar mæður
hafa mikið baráttuþrek í umhyggju
sinni fyrir því lifi, sem þeim hefur
verið trúað fyrir. Margar eru ófag-
lærðar og lágt launaðar og verða
að hendast út í strætisvagn árla
dags til að koma barni sínu í gæslu
og fara svo sjálfar að strita fyrir
40-50.000 kr. mánaðarlaunum. Það
er þakkarvert að -fá að létta slíku
fólkið róðurinn í lífsbaráttunni.
Nú er að fara af stað átak til að
efla það hjálparstarf, sem Móðir og
bam stendur fyrir. Er það gert með
því að afla samtökunum fleiri
styrktaraðila, en með fjölgun
þeirra getum við aukið þjónustu
samtakanna. Hér eru sdlir vel-
komnir til liðsinnis við gott mál-
efni.
Jón Valur Jensson
Hugleiðingar
um heilbrigðismál
Nú þegar ríkisstjórnin hefur
ákveðið að taka upp tilvísanakerfi
og beina þar með flæði fólks, er
leitar lækninga, til heimilis/heilsu-
gæslulækna í ríkara mæli vakna
ýmsar spurningar. Er sú leið, að
leita fyrst til heimilislæknis en síð-
an til sérfræðings, ef með þarf,
þjóðhagslega hagkvæm? Þegar fólk
finnur til lasleika leitar það yfir-
leitt til síns heimilislæknis og
kvartar. Heimilislæknir metur þá
hvort hann geti læknað kvillann,
hvort leita beri til sérfræðings eða
hvort vísa heri kvörtununum á bug
sem hugarburði. Árlega greinist
hópur fólks með krabbamein á
ýmsum stigum. Þvi miður eru
mörg dæmi þess að fólk hafi leitað
til heimilislæknis í sígang án þess
að vera sinnt sem skyldi en fengið
síðan framan í sig þá köldu gusu
eftir heimsókn til sérfræðings og
viðeigandi rannsóknir að útlitið sé
ekki gott.
Saga úr hversdagsleikanum
Kunningi minn, nú 47 ára,
greindist fyrir tveimur og hálfu ári
með krabbamein í ristli. Þessi mað-
ur hafði leitað í sígang, allt frá ár-
inu 1978, til heimilislæknis síns
vegna óþæginda í ristli. Seinustu
árin fyrir greiningu leitaði hann
nokkrum sinnum til heimilislælm-
is síns vegna blóðs í hægðum. Úr-
skurður heimilislæknisins var allt-
KjaUariim
Jón Eldon
líffræðingur
af í þá veru að um væga ristilbólgu
væri að ræða og/eða örlitla innri
gyllinæð. Ekki sá heimilislæknir-
inn ástæðu til að senda manninn í
nánari rannsóknir eða til sérfræð-
ings. Kunningi minn lenti inni á
spítala vegna meinlauss smákvilla
og var drifinn í rannsóknir þegar
hann nefndi sína ristilsögu. Var
skorinn og æxlið fjarlægt og fór í
geislameðferð. Nú er hann í lyfja-
meðferð vegna meinvarpa í lifur
og lungum. í bæklingnum „Karlar
og krabbamein", sem gefinn var
út af Krabbameinsfélaginu, stend-
ur „Krabbamein í ristii er í hópi
algengustu krabbameina á Is-
landi... Hættumeriti: Blóð í hægð-
um. Alvarlegt einkenni sem ávallt
krefst nánari rannsókna. Treystið
ekki á að blóð með hægðum stafi
frá gyllinæð." Og í Fræðsluriti
Krabbameinsfélagsins, „Krabba-
mein í ristli og endaþarmi. Sjúk-
dómur sem finna má á forstigi",
stendur: „Með einfóldu prófi, sem
felst í leit að blóði í hægðum, má
oft finna krabbameinið og forstig
þess, slímhúðasepana. Yfirleitt er
hægt að fjarlægja sepana með
speglunartækni án skurðaðgerðar
og koma þannig í veg fyrir illkynja
æxlisvöxt síðar.“
Dýr heimilislæknir
Hæstvirtur heilbrigðisráðherra
vill leita allra leiða til sparnaðar í
heilbrigðiskerfinu. Hvað kostar
heimilislæknir kunningja míns
þjóðfélagið? Hvað kostar einn
krabbameinssjúklingur þjóðfélag-
ið? Hvaö kostar það sjúkling að fá
krabbamein, í beinhörðum útgjöld-
um, í tekjutapi, í andlegum og lík-
amlegum þjáningum hans og hans
nánustu? Það er því eðlilegt að
spurt sé: er menntun, þekking,
reynsla og árvekni þeirra manna
sem hæstvirtur heilbrigðisráö-
herra vill að séu í framvarðasveit
þjóðarinnar í baráttimni gegn hin-
um alvarlegri sjúkdómum næg?
Hversu margir heimilislæknar í
dag stunda símenntun með lestri
sérhæfðra tímarita og ferða á ráð-
stefnur? Hvað margir heimilis-
læknar þekkja og nýta þá rann-
sóknamöguleika sem fyrir hendi
eru á sjúkrahúsum landsins og
hvemig á aö lesa og túlka niður-
stöður nýrri rannsóknaraðferða?
Það er líklega til of mikils mælst
að þeir ráði við slíkan galdur. Ég
skora á hæstvirtan heilbrigðisráð-
herra að fara með gát í dlvísana-
málinu. Fyrirhuguð framvarða-
sveit hans er ekki tilbúin í slaginn.
Jón Eldon
„Með einföldu prófi, sem felst 1 leit að
blóði í hægðum, má oft finna krabba-
meinið og forstig þess, slímhúðasep-
ana.“
„Búnaðar-
íslands
er myndað af
búnaöarsam-
böndum úti
um allt land
og er falið
með lögum
ýrois _ verk- 1 H. .
e&i. A sínuro J6n He,sasoni ,or'
títna var
Stéttarsam-
band bænda stofhað út úr félag-
inu. Síðan þá hefur margt gerst
og nú _er rætt um sameimngu að
nýju. Ég hef hins vegar heyrt faa
maður Búnaðarfé-
ia niður en margir eru þeirrar
skoðimar aö einfalda beri félags-
kerfi landbúnaðarins.
Þær breytingar sem oröið hafa
ara er fjölgun búgreinafélaga.
Þau hafa bæst við án þess að ann-
aö hafi verlð endurskoðað. Á
þessu þarf að taka og leita leiða
til úrbóta. Ég tek undir þær radd-
ir sem kreftast einföldunar, svo
fremi sem það bitnar ekki á
styrkleikanum. í þessu sambandi
skiptír ekki roáli hver situr á
hveijum stað heldur aö stéttin
sem heild fái öflug samtök.
Bændur þurfa ekki siður nú en
áður að hafa öflug heildarsamtök.
Að sjálísögðu vil ég hafa slík sam-
tök sem sterkust og það þarf ekki
að vera svo dýrt að starfrækja
þau. í mínum huga er það hins
vegar aðalatriði að það verði
bændumir sjálfir sem ákveði
breytingar á félagskerfinu en
ekki þeir sem sitja í einhverjum
ákveðnum stólum í augnablik-
inu. Menn sjá svo skammt fram
í tímann á svo mörgum sviðum."
Breyttir timar
Péfur neigason,
formaður Búnadar-
sambands Eyja-
þarf ekkl
safhast saman á einn stað í
Reykjavik. Á tækniöld, þar sem
menn talast við, augliti til auglit-
is, milli landshorna, ætti að vera
auðvelt að dreifa þessari þjónustu
til búnaöarsambandanna.
Margir bændur telja sig vera í
Htlum sem engum tengslum við
... v . sem
meiri vettvangfyrir sig. í Reykja-
vera em-
hvers konar upplýsingabanki en
ráðunautarnir ættu að vera mcð-
andi skipan félagskerfisins sé
dýr, flókin og seinvirk. í ijósi þess
að ríkið er alltaf að draga úr
kerfið í heild. Hinn almenni
ir þá þjónustu sem hann fær
væri hún veitt í námunda við
hann. Sá timi er að renna upp að
bændur verði að sætta sig við að
horga fyrir veitta þjónustu.
Umræðan um þessi mál er al-
enn meðal bamda en það kann
að vera að hún nái ekki til Búnað-
arfélagsins. Þar verða menn hins
vegar að átta sig á þeirrí hreyt-
ingu sem orðið hefur á högum
fyrir að Búnaðarfélagið hefur
iliii