Dagur - 30.05.1984, Blaðsíða 20

20 - DAGUR - 30. maí 1984
„Ótrúlegur
áhugi fyrir
trjárœktinnV ‘
— Dagur í heimsókn í gróðrarstöðinni á Vöglum
„Sf\ Igurinn hefur telc-
ið örum framförum
frá degi til dags að
undanförnu og hann á
stutt í að verða al-
laufgaður, en því
marlci náði hann eklci
fyrr en eftir 20. júní í
fyrra, “ sagði Isleifur
Sumarliðason,
skógarvörður á
Vóglum, þegar Dagur
heimsótti gróðrarstöð-
ina þar í byrjun vik-
unnar.
Gróðrarstöðin á Vöglum á 75 ára
afmæli á þessu ári, tók til starfa árið
1909, en ekki sagði ísleifur veislu-
höld á döfinni. Hann var spurður um
plöntufjölda í stöðinni.
• NœrlOO
tegundir
„Við erum með 20-30 tegundir af
trjám og 60-70 tegundir af runnum
og rósum,“ svaraði ísleifur og hann
hefur orðið áfram. „Þessar tölur
segja hins vegar ekki alla söguna,
því innan þessara tegunda eru mörg
mismunandi kvæmi með mismunandi
eiginleika. Við gerum tilraunir með
þessi kvæni, reynum að finna hvað
hentar okkar aðstæðum best og hefj-
um síðan ræktun og sölu á því sem
kemur best út. Ég áætla að við séum
með á milli 40 og 50 þúsund garð-
plöntur tilbúnar til sölu núna, en
þessar plöntur eru einnig notaðar í
skjólbeltagerð. Þar að auki erum við
með um 160 þúsund skógarplöntur,.
fyrir okkur sjálfa, skógræktarfélög,
áhugamenn og þá bændur, sem ætla
út í skógrækt til nytja. Stærstur hlut-
inn af þessu fer í Þingeyjarsýslur og
Eyjafjarðarsýslu. Margir koma hing-
að til að skoða og versla, en einnig
höfum við farið í söluferðir, t.d. til
Húsavíkur, Dalvíkur, Ólafsfjarðar,
Blönduóss og Hvammstanga. Und-
anfarin ár höfum við verið með svip-
að magn á boðstólum en tegundum
hefur fjölgað samhliða því sem áhugi
fólks hefur aukist.“
ísleifur Sumarliðason hefur verið
skógarvörður á Vöglum í 35 ár og er
annar elsti skógarvörðurinn í starfi
hérlendis. Það er aðeins Garðar
Jónsson, skógarvörður á Selfossi,
sem hefur starfað lengur sem skógar-
vörður. Hann var næst spurður um
algengustu mistökin hjá garðeigend-
um.
„Algengustu mistökin eru að fólk
fær sér of margar stórvaxnar trjáteg-
undir og gróðursetur þær of þétt.
Síðan tímir fólk ekki að grisja þegar
trén stækka. Ef ég á að gefa garðeig-
endum ráð í sem stystu máli, þá tel
ég réttast að byrja á því að skýla
garðinum með einhverjum fljót-
sprottnum tegundum, t.d. viðju eða
Alaskavíði. Síðan má bæta við trjám
og runnum eftir smekk og hugviti
hvers og eins, en það er rétt að gera
heildarskipulag af garðinum strax í
upphafi. Mér finnst ótrúlegt og raun-
ar aðdáunarvert, hvað fólk leggur
mikið á sig við trjárækt í görðum,
jafnvel þar sem aðstæður eru mjög
erfiðar til ræktunar. En fólkið gefst
ekki upp þótt illa gangi, það lærir af
reynslunni og heldur áfram af enn
meiri krafti. En stundum vantar á að
samfélagið virði verkin, t.d. í smærri
kaupstöðum og þorpum, sem eru illa
varin fyrir ágangi búfjár, jafnvel
dæmi þess að búfjárhald sé látið við-
gangast í þéttbýlinu. Það hefur því
komið fyrir, að uppskera mikillar
fyrirhafnar sé lögð í rúst á einni
nóttu.“
0 Aspimar
vinsœlar
- Eru tískusveiflur í því hvaða teg-
undir fólk kaupir?
„Það er nú alltaf eitthvað um það,
en samt sem áður eru það ákveðnar
tegundir sem eru kjarninn í þessu
öllu saman, einfaldlega vegna þess
að þær hafa reynst vel við okkar að-
stæður. Ég nefni aftur Alaskavíðinn
og viðjuna, aspir eru vinsælar, blá-
greni stendur fyrir sínu og birkið
okkar íslenska hefur sinn sess. Á
undanförnum árum hefur verið vax-
andi áhugi fyrir rósum og við eigum
gott úrval af þeim. Ég get nefnt þér
sjaldgæfari tegundir. Selja er afskap-
lega harðgert tré, frekar lágvaxið en
það sómir sér vel í hvaða garði sem
er. Blóðheggur er líka sjálfstætt,
smávaxið tré, sem skartar rauðum,
fallegum blómum og fallegum haust-
litum. Þið sögðuð frá koparreyni í
Degi um daginn, sem talið var að
ekki væri ræktaður annars staðar en
í Kjarna, en hann er til hér líka. Af-
ísleifur Sumarliðason með sjaldgæfustu tegundina á Vöglum; Microbiata
Decussata.
Það tekur tímann sinn að verða stór; þessar furutítlur sem verið er að
gróðursetja í uppeldisreit eru tveggja ára.
skaplega fallegur reynir, sem ber hvít
ber. En sjaldgæfasta tegundin okkar
er Microbiata Decussata, sem ég hef
ekki íslenskt nafn yfir. Þetta er
runnategund, sem ég fékk frá Hol-
landi. Hún verður 25-30 cm á hæð,
þétt og þekur vel og er sígræn, en
verður koparlituð yfir veturinn."
- Þú minntist á skjólbelti, hvernig
eru þau gerð?
„Augu manna hafa verið að opnast
fyrir gildi skjólbelta á undanförnum
árum. Það er nú erfitt að segja til um
hvernig á að gera þau, því tilgangur-
inn er svo misjafn. Fullkomið skjól-
belti á opnu svæði er um 7 m breitt
og í það eru gróðursettar þrjár raðir
af plöntum. Yst er venjulega hafður
Alaskavíðir eða viðja, en í miðjunni
eru trjátegundir, valdar eftir stað-
háttum. Viðjan getur orðið 6-7 m
há ef hún er látin vaxa óklippt og það
tekur hana ekki nema 15-20 ár að
ná því marki og innan mun færri ára
er hún og ýmsar áþekkar tegundir
farnar að veita talsvert skjól. Og
skjólið er mikils virði; það lækkar
hitunarkostnað húsa, temprar há-
vaða frá umferð, skýlir gróðri og
veitir búpeningi skjól þegar veður
eru ób'líð.
í þéttbýli skýla limgerði og þau
þurfa talsverða umhirðu. Það er mik-
ið atriði að klippa þau rétt í uppvext-
inum, hleypa þeim ekki upp um
nema 15-20 cm á ári, þannig að þau
þéttist vel og það er mikið atriði að
láta þau mjókka upp.“
0 Geta grillað með
íslenskum
viðarkolum
- Þið hafið verið að gera tilraunir
með viðarkolagerð, hvernig hefur
það gengið?
„Já, það er rétt, við erum búnir að
gera eina prufu og hún tókst bara
vel. Við ætlum að reyna að koma
þeim á markað í sumar, þannig að
landinn geti grillað með íslenskum
viðarkolum og um leið sparað gjald-
eyri. Viðarkolagerð var talsvert
stunduð hér fyrir um 30 árum, en
lagðist af þegar ofninn varð ónýtur.
Þá var lfka eftirspurn minnkandi, en
nú ætti að vera góður markaður fyrir
viðarkol.“
- Að lokum, ísleifur, hvar kreppir
skórinn mest að starfseminni hér á
Vöglum?
„Það er peningaleysið sem háir
okkur mest. Fjárveitingar til skóg-
ræktar á íslandi hafa hvergi nærri
haldið í við verðbólguna á undan-
förnum árum þannig að við höfum
neyðst til að draga saman seglin í
stað þess að efla starfsemina. Þetta
er slæmt, því skógrækt gæti orðið öfl-
ugur atvinnuvegur. Því er heldur
ekki að leyna, að mér finnst við
norðanmenn fá of lítinn bita af þeirri
köku sem rennur til skógræktar. Ég
er eini menntaði skógræktarmaður-
inn í föstu starfi hjá Skógrækt ríkis-
ins á Norðurlandi, ætli þeir séu
ekki 12-13 fyrir sunnan,“ sagði ís-
leifur Sumarliðason. - GS
Það er nostur við að gróðursetja lltið og pervisið rauðgreni.