Dagur - 13.07.1988, Blaðsíða 8

8-DAGUR-13. júlí 1988
„Hægt að leita til okkar
með alls konar verkefiii“
- Arkitektamir Bjami Reykjalín og Ami Amason ásamt nemanum Magnúsi Má
í spjalli um arkitektúr á Akureyri
Arkitektarnir Bjarni Reykjalín
og Árni Árnason ásamt arkitekta-
nemanum Magnúsi Má voru
fljótir að sannfæra mig, þegar ég
kíkti inn á stofuna þeirra, um að
verk þeirra væri alls ekki eins og
á undan er lýst þó svo að það væri
svo í hugum margra.
Má ég ráða ferðinni?
Gefum þeim orðið:
Árni: „Það hefur aukist mjög
mikið síðustu árin aö almenning-
ur leiti til okkar. Þetta var svolít-
ið hikandi þegar við byrjuðum en
að vísu gekk okkur mjög vel að
komast af stað. Ég held að við-
horf almennings hafi breyst, í
byrjun vissi fólk ekki almenni-
lega hvað við byðum upp á. Menn
héldu að við værum bara að
teikna hús eða að ákveða hvar
húsbóndastóllinn ætti að vera.
En núna er fjölbreytnin í verk-
efnunum mikil, það hefur nánast
allt sem hugsast getur komið inn
tii okkar.“
Bjarni: „Maður finnur ennþá
fyrir því að það er hræðsla hjá
sumum. Ef þeir fá arkitekt til að
gera eitthvað fyrir sig, þá halda
þeir að þeir séu ofurseldir honum
og geti ekki snúið við. Þeir
spyrja: „Má ég ráða ferðinni, get
ég sagt stopp hérna?“
Arni: „Já, fólk hefur orðið svo-
lítið hissa þegar viö höfum viljað
gera tillöguteikningar fyrir það,
spjalla við það og fara í gegnum
blöð og svoleiðis. Fólk er núna
að uppgötva í hvað það getur
notað þjónustu okkar.“
Bjarni: „Það getur verið vegna
þess að það er mikið til af gömlu
húsnæði sem fólk er að kaupa og
viil breyta. Þau uppfylla ekki þær
kröfur sem gerðar eru í dag. Fólk
byrjar kannski sjálft og ætlar að
fara að breyta en lendir svo í
vandræðum og leitar eftir aðstoð.
Við höfum fengið alveg ótrúlega
mikið af verkefnum í sambandi
við breytingar á gömlu húsnæði.
Það eru kannski viðbyggingar og
líka innanhússbreytingar og
baðherbergjum og eldhúsum.
Þetta nær frá því að taka í gegn
einn arin og upp í allt húsið.“
Árni: „Fólk hefur líka upp-
götvað að það getur komið og
fengið tillöguteikningar af hús-
næðinu sem það ætlar að breyta,
þó svo að það ætli ekki að byrja á
þessu strax. Það hefur þá teikning-
arnar og veit hvernig þetta á að
vera í framtíðinni og getur þá
tekið eitt og eitt herbergi í einu
eins og efni leyfa. Það var
þó nokkuð spurt hvort þyrfti að
fara í allt í einu og klára strax.
Það má segja að sumir hafi haldið
að með því að taka í höndina á
okkur þá réði það ekki ferðinni
meira. Þetta var svolítill mis-
skilningur eins og vonlegt er því
það var nú ekki svo mikið um
arkitekta. En núna er þetta vax-
andi stétt í bænum.“
AIIs konar verkefni
- Er dýrt að leita eftir þjónustu
ykkar?
Árni: „Ég held að það sé ákaf-
lega afstætt. Þetta getur bæði ver-
ið dýrt og ódýrt og yfirleitt getur
fólk ráðið því sjálft. Það er líka
misjafnt hversu sjálfbjarga fólk
er, hvort það hefur smiði á sínum
vegum eða hvort við þurfum að
teikna allt fyrir það. Ég held oft
að það geti sparað sér í sambandi
við efnismeðferð. Það er dýrt að
vera með rándýr efni í innrétting-
um og vera að fúska sjálfur í
þessu. Þá er hægt að spara sér
með því að leyta til hönnuða eða
iðnaðarmanna.“
Bjarni: „Við vorum að teikna
raðhús fyrir aldraða og það sem
við áætlum í hönnunarkostnað er
það sem samsvarar verði á tveim-
ur fermetrum. í þessu eru allar
teikningar. En auðvitað getur
hönnunarkostnaður orðið mikill.
Annars held ég að þetta þyki
sjálfsagt tiltölulega dýr þjón-
usta.“
Árni: „Það er nú kannski
vegna þess að fólk notar hana
ekki nema einu sinni á ævinni.
Það hefur heldur enga viðmiðun,
þetta er ekkert sem það gerir á
hverjum degi.“
- Hvers konar verkefni er
hægt að leita til ykkar með?
Árni: „Það má segja að hingað
sé hægt að leita með alls konar
verkefni.“
Bjarni: „Við höfum meira að
segja verið beðnir að gera vinnu-
teikningar af öryggistappa á lyfja-
glas. Það var uppfinningamaður
sem kom hingað og bað okkur
um þetta."
Árni: „Ef við hlaupum í gegn-
um þau verkefni sem við höfum
fengið, þá eru mörg þeirra úr
heilbrigðisgeiranum; sjúkrahús-
ið, heilsugæslustöðin, Kristnes-
spítali. Síðan eru það rað- og
fjölbýlishúsin fyrir aldraða og
mikið er um viðhald á eldra hús-
næði. Við höfum einnig verið í
því að skipuleggja sýningar t.d.
Iðnsýninguna sem var hérna í
fyrra og Bakarasýninguna. Það
hafa verið alveg ótrúlegustu verk-
efni sem við höfum unnið við.“
Bjarni: „Við höfum unnið við
gerð kostnaðaráætlana og haft
eftirlit með verkum sem eru í
framkvæmd. En það er nú eigin-
lega tilviljun að við höfum lent
inn á þessum svokallaða heil-
brigðisgeira. Maður tekur að sér
eitt verkefni og síðan leiðir þetta
hvað af öðru. Núna erum við að
vonast til að fá kannski einhverja
vinnu við skipulagið.
Við Árni komum báðir úr
námi 1980 og byrjuðum að vinna
santan 1984. Það var nú eiginlega
glórulaus tími þá, það var allt í
lægð í bænum. Þegar fólk spurði
okkur hvort það væri nokkuð að
gera þá sögðum við að það væri
alltaf nóg. Það varð alveg stein-
hissa, þetta gæti ekki staðist það
átti enginn að hafa nóg að gera.“
Halda þarf verkefnum
í bænum
- En hefur þá alltaf verið nóg að
gera hjá ykkur?
Árni: „Það er þannig að við
byrjuðum tveir og núna erum við
orðin fimm. Það eru tveir nemar
á síðasta ári hérna, Magnús Már
og Ágúst Hafsteinsson og svo
einn tækniteiknari sem heitir
Halla Sif. Það hefur alltaf verið
yfirdrifið nóg að gera hjá okkur.“
Bjarni: „Strákarnir eru að
klára prófverkefnin núna og við
vonum auðvitað að það verði nóg
að gera handa þeim líka. Ef mað-
ur fær eitt þokkalega gott verk þá
er oft mikil vinna í því. Þetta sem
við erum að vinna fyrir aldraða,
bæði fjölbýlis- og raðhúsin, eru
verk sem teygja sig yfir nokkur ár
þótt maður sé ekki stöðugt að
vinna í þeim þá er það alltaf
eitthvað."
Árni: „Það má segja að í heil-
brigðisgeiranum séu óþrjótandi
verkefni."
Bjarni: „já, og það er nokk-
urra ára áætlun í vinnslu um
uppbyggingu á Kristnesspítala.
Núna erum við búnir að gera
frumdrög að viðbyggingu við
heimavist MA og eigum von á að
farið verði í hana á næstu árum.
Það er nóg af verkefnum í sjálfu
sér, þetta er bara spurning um
peninga.“
Árni: „Það má segja að við
höfum tekið allt sem hefur
komið. Við höfum ekki verið að
setja okkur á háan hest og ein-
blína á eitthvað ákveðið og ég held
að það hafi hjálpað eitthvað við
að fá verkefni.“
Bjarni: „Verkefni í bænum eru
yfirdrifið næg ef að fólk hefur vit
á að halda þeim hér. Þótt það væri
ekki nema að þessi hús sem eru í
byggingu hér væru teiknuð hérna
þá væri alveg yfirdrifið nóg að
gera fyrir alla sem starfa við þetta
hérna á Akureyri.“
- Er mikið um að verk séu
flutt úr bænum?
Árni: „Já, þetta byrjaði mikið
þegar engir eða fáir arkitektar
voru hér. Þá var náttúrlega leit-
að suður og mikið af þeim verk-
efnum voru á góðæristíma. Sum
þessara verka eru ennþá í vinnslu
í raun og veru. En núna eru nógu
margir í bænum til þess að anna
markaðinum og því engin ástæða
til þess að leita út fyrir hann. En
því miður verður að segjast að
heimamenn hafa oft verið sjálf-
um sér verstir hvað þetta varðar.
Manni finnst stundum sem ráða-
menn bæjarins hafi ekki trú á að
þekking og reynsla séu til staðar
hér í bænum, að öll sérfræðiþekk-
ing hljóti að koma frá höfuð-
borgarsvæðinu.“
Bjarni: „Það eru núna þrjár
arkitektastofur í bænum og okk-
ur finnst ágætt að hafa smá sam-
keppni því það eykur vonandi
metnaðinn. Svo eru auðvitað
fleiri sem fást við húsateikningar
heldur en bara arkitektar."
Ljót hús
- Hvað finnst ykkur um hús á
Akureyri, eru þau ljót?
Bjarni: „Við höfum lesið í
Degi að þau séu ljót. Það kom
fram í forystugrein í blaðinu að
byggingar á Akureyri væru ljótar
og við trúum auðvitað öllu sem
stendur þar.“
Árni: „Það sem var unnið hér
áður fyrr var unnið á miklum
uppgripstíma. Það var mikill
hraði á öllu og ég held að það
hafi haft áhrif á útlitið á þessum
húsum. En það er ekki hægt að
kenna neinum einum um.“
Bjarni: „Það var ekki lögð
nógu mikil vinna í þetta og ég
held að húsbyggjendur eigi alveg
eins mikla sök á þessu og aðrir.
Það er ekki bara þeirra vandamál
að hafa byggt svona lágkúruleg
hús það bitnar líka á komandi
kynslóðum.“
Magnús: „Varðandi það hvort
byggingar á Akureyri eru fallegar
eða ekki þá held ég að menn
verði að átta sig á því hvar pening-
arnir liggja. Ef maður ber saman
ný hverfi í Reykjavík, Hafnar-
firði eða Kópavogi þá virðist fjár-
magnið vera ansi miklu meira þar
en hér.“
Bjarni: „Oft reynir fólk sem er
að fara að byggja að fá teikningar
fyrir lítið. Þá er kannski ekkert
lagt upp úr þeim.“
Magnús: „Eða þá að fólk fyrir
sunnan er óhræddara við að not-
færa sér þjónustu arkitekta og
fær þess vegna teikningar af veg-
legri húsum.“
Bjarni: „Það virðist vera að
arkitektar hafi teiknað fæst ein-
býlishúsanna. Það eru aðallega
tæknifræðingar og bygginga-
fræðingar sem það hafa gert."
Magnús: „Hið sniðuga við
þetta er samt sem áður að maður
heyrir úti í bæ að fólk segir að
það sé okkur að kenna hvað hús-
in eru ljót. Því það séum við sem
erum að hanna þau.“
Bjarni: „Það hefur verið gerð
athugun á hlutfalli hústeikninga
frá arkitektum og það er mjög lít-
ið brot sem þeir hafa gert. Hinir
sem teikna líka bjóða stundum
eins konar pakka með öliu. Þá
eru það auðvitað fjárráð fólks
sem ráða því hvað verður fyrir
valinu. Svo er það þjóðsagan um
arkitektana að allt sem þeir geri
verði að vera svo stórt og flott og
að þeir séu að teikna sér minn-
isvarða. Þetta á ekki við nútíma
arkitekta því þeir leggja meira
upp úr því að hjálpa fólki til að
byggja eins og það vill.“
Árni: „Fólk í dag er miklu
meðvitaðra um hvernig það vill
oúa. Menn voru lítið upplýstir
þar sem fjölmiðlarnir fjölluðu lít-
ið um þetta. Núna er meira upp-
lýsingastreymi um arkitektúr
almennt. Einnig hefur ýmiss kon-
ar nytjalist komið á markaðinn
bæði ljós, húsgögn og fleira sem
hefur hjálpað fólki til að verða
meira meðvitað um þetta og ein-
nig hefur þetta hækkað standard-
inn í gæðum og útliti.“
Bjarni: „Almenningur er alveg
ótrúlega vel að sér varðandi
byggingarefni og slíkt og fylgist
mjög vel með. Maður verður oft
hissa þegar fólk kemur hingað til
að láta teikna fyrir sig. Það er oft
alveg ótrúlega smekklegt og hef-
ur mikla þekkingu á byggingar-
efnunum. Það er búið að skoða
fullt af blöðum og fara í verslanir
og kynna sér þetta allt.
Það er alveg ótrúlegt hvað fólk
leggur mikið á sig í dag til þess að
koma sér upp fínu heimili. Þetta
er allt öðruvísi heldur en t.d. í
Skandinavíu þar sem ég lærði.
Þar gapir fólk bara þegar það sér
hvernig íslendingar búa.“
Árni: „Arkitektónísk stefna á
íslandi er ákaflega sundurlaus.
Hún er ekki í eins föstum skorð-
um og í kringum okkur. Um og
eftir stríð urðu byggingar úr
steinsteypu allsráðandi og lítil
sem engin rækt var lögð við sér-
íslenskan byggingarstíl og þá má
segja að allt hafi farið úr böndun-
um. Það hefur mörgu verið kennt
um eins og að við höfum ekki
skóla hérna heima. Menn fara í
sína áttina hver og það er bæði
gott og slæmt. Það vantar að
mínu mati einhverja séríslenska
línu. Um leið og maður er kom-
inn til Svíþjóðar, Danmerkur eða
jafnvel Færeyja þá sér maður það
á húsunum hvar maður er. En
hérna er þetta svona á reiki,
maður gæti verið hvar sem er í
heiminum.“
Bjarni Reykjalín.
Árni Árnason.