Dagur - 13.07.1988, Blaðsíða 9

13. júlí 1988 - DAGUR - 13
Orðið arkitektúr virkar oft á fólk sem eitthvað gíf-
urlega mikið og dýrt sem helst er ekki á færi venju-
legs fólks að nálgast. Ef einhver segir: „Ég lét arki-
tekt hanna húsið mitt jafnt að innan sem utan,“ þá
sér maður fyrir sér einhverja rosalega steinhöll,
helst mjög undarlega í laginu og innandyra er allt
þannig að engin venjuleg fjölskylda með börn gæti
með nokkru móti athafnað sig án þess að rekast á
glerskúlptúra og annað þvíumlíkt.
Bærinn gengur illa frá
- Hafið þið orðið varir við það
viðhorf fólks að því finnist það
sem arkitektar hanna vera ópers-
ónulegt?
Bjarni: „Já, en það er algjör
óþarfi að halda það því að fólk er
með í ráðum alveg frá upphafi og
fylgir þessu eftir. Þannig að ég
held að það þurfi ekkert að vera
hrætt við að þetta verði ópers-
ónulegt.“
Árni: „í sambandi við t.d. inn-
réttingar þá teiknum við veggi og
slíkt en síðan fer fólk og velur sín
húsgögn, Það kemur að vísu
stundum og spyr okkur hvernig
okkur lítist á en auðvitað er það
það sem hefur úrslitavaldið í
þessu rnáli."
Bjarni: „Mér finnst vert að
minnast á hversu lítið hefur verið
byggt af nýju húsnæði. Fólk sem
hefur komið hingað vegna breyt-
inga á gömlum húsum hefur mik-
ið talað um þetta."
Magnús Már.
Árni: „Við höfum fengið hing-
að fólk sem er að gera upp hús í
eldri hverfum fyrir meiri pening
en kostar að byggja nýtt. Það
fólk hefur kvartað yfir að ekki sé
byggt í suður og spyr oft hvenær
verði farið að byggja á gamla golf-
vellinum og hjá Verkmennta-
skólanum.“
Bjarni: „Fólk segist ekki geta
sætt sig við þessar lóðir sem í
boði eru.“
Árni: „Pað er ekki hægt að
horfa framhjá því að það er ekki
hægt að afmarka einhvern reit og
segja: „Hér eru lóðir og ef þið
viljið þetta ekki þá fáið þið ekki
neitt.“
Bjarni: „Okkur langar til þess
að fara út í nýbyggingar og
spreyta okkur á nýjum húsum.
Maður er búinn að sjá margar
klúðurslegar lausnir á húsum og
þá langar mann að reyna að
koma í veg fyrir það.
Það er kannski eitt sem fer
meira í taugarnar á okkur en ljót
hús og það er hvernig bærinn
gengur frá. Allar verklegar fram-
kvæmdir ganga mjög seint hjá
þeim. Göturnar eru kannski mal-
bikaðar en svo eru ekki gerðar
gangstéttar fyrr en tíu árum
seinna. Bærinn er meira og
minna í sárum því það er aldrei
hægt að klára neitt. Það er verið
að hrækja í hitt og þetta út um
allan bæ en það er aldrei neitt
klárað. Mér finnst þetta ekki
skipta minna máli heldur en húsin.
Ég hef tekið eftir því í útlöndum
að þar eru húsin ekkert sérstök
en þegar búið er að leggja svona
mikið í umhverfið, götur og svo-
leiðis þá verður heildarsvipurinn
meira aðlandi. Þetta finnst mér
að bærinn hafi vanrækt allt of
mikið. Það þarf að gera þessi
opnu svæði milli húsa meira
aðlaðandi."
Árni: „Ég held þetta komi
mikið til af því að það er enginn
sem samræmir þennan heildar-
frágang. Garðyrkjan sér um opin
svæði og gatnagerðin sér um göt-
ur og gangstéttar.“
Bjarni: „í bænum eru líka fullt
af alls konar rafmagns- og hita-
veitukössum sem eru Ijótir og
mjög illa staðsettir og til þess að
kóróna það er síðan rekin niður
hjá þeim stálstöng í öllum regn-
bogans litum til þess að hún standi
upp úr snjónum.“
Árni: „Þessir hlutir eru allir til
staðar í öðrum löndum en miklu
fínni. Það er ekki minna lagt í þá
heldur en húsahönnun og slíkt.
Það virðist vera mun hærri stand-
ard hjá viðkomandi bæjarfélög-
um þar en hér.“
Myndir: GB
Bjarni: „Gott dæmi um þetta
er hjá svæðinu við kirkjuna hérna
sem núna er verið að gera mjög
fína. Ef maður kemur upp Gilið
og beygir til vinstri inn í Eyrar-
landsveginn þá blasir við manni
tengikassi frá rafveitunni og
stöng með sjálflýsandi málningu.
Mér finnst þetta alveg ótrúlega
ósmekkleg staðsetning."
Árni: „Þetta er einn af þessum
smáhlutum sem gera bæinn svo-
lítið sjúskaðan hjá okkur. Það er
ekki mjög mikið mál að breyta
þessu og það myndi lyfta bænum
upp úr þessum drabbaraskap sem
hann er í og gera hann að þessari
ímynd sem við viljum að hann sé.
Gróinn, vinalegan og hlýlegan
bæ eins og oft er talað um.“
Bjarni: „Bærinn hefur alla
möguleika til að vera það. Lítum
t.d. á lóðir hjá fólki, hvað unnið
er mikið í þeim og hvað þær eru
fínar. Svo kemur bæjarfélagið og
stendur sig ekki.“
Árni: „Akureyri hefur upp á
marga möguleika að bjóða í
sambandi við útivist. Þessa
möguleika verður að nýta til þess
að laða að ferðamenn og þá verð-
um við auðvitað að sjá sóma okk-
ar í að hafa bæinn snyrtilegan og
vel frágenginn.“
Að þessum orðum sögðum
kvaddi ég þessa áhugasömu
menn og hélt aftur til vinnustaðar
míns. Á leiðinni stóð ég mig að
því að vera að horfa á hús og
umhverfi og velta fyrir mér hvað
hefði mátt betur fara eða dást að
einhverju sem heillaði mig alveg
sérstaklega. KR
Forsetakosningar í Bandaríkjunum:
Dukakis leggur áherslu
á efhahagsmálin
- Bush á eftir að sækja í sig veðrið
Forsetakosningar fara fram í
Bandaríkjunum í haust. Allt
bendir til að í framboði verði
George Bush, núverandi vara-
forseti Bandaríkjanna, fyrír
repúblikana og Michael Duk-
akis, fylkisstjóri Massachus-
etts, fyrir demókrata. Nýjustu
skoðanakannanir sýna að
Dukakis nýtur meira fylgis en
Bush, en ennþá er of langt í
kosningar til að sá munur sé
marktækur. í þessari grein ætl-
um við að ræða um Michael
Dukakis og möguleika hans til
að verða næsti forseti Banda-
ríkjanna. Síðar munum við
ræða um George Bush.
Michael Dukakis er sonur
grískra hjóna sem fluttu til
Bandaríkjanna eftir heimsstyrj-
öldina síðari. Faðir hans var
dæmi um „ameríska drauminn" í
framkvæmd. Hann var 15 ára og
ótalandi á enska tungu þegar
hann kom til Bandaríkjanna.
Aðeins átta árum síðar útskrifað-
ist Dukakis eldri með mjög góðar
einkunnir frá Harvard lækna-
skólanum. En Dukakis hefur lít-
ið flíkað þessari staðreynd og
ekki reynt að ná hylli hinna ýmsu
minnihlutahópa í Bandaríkjun-
um með því að skírskota til upp-
runa síns. Hins vegar talar hann
góða spænsku og hefur það kom-
ið honum vel hjá hinum stóra
spænskumælandi hluta Banda-
ríkjamanna.
Dukakis er lærður lögfræðing-
ur og hóf snemma afskipti af
stjórnmálum. Árið 1972 var hann
kosinn á fylkisþingið og aðeins
tveimur árum síðar var hann orð-
inn fylkisstjóri. Líklegast var
þessi frami full skjótur því hann
náði ekki endurkjöri árið 1978.
Hann snéri sér þá að kennslu við
Harvard háskólann og kom svo
endurnærður í kosningabarátt-
una árið 1982 og náði þá aftur
kjöri sem fylkisstjóri.
Michael Dukakis þykir ekki
beint litríkur stjórnmálamaður
og nær sjaldan að heilla kjósend-
ur upp skónum með framkomu
sinni. Vinsældir fylkisstjórans má
hins vegar rekja til heiðarleika og
gáfna hans. Ólíkt mörgu fólki af
grískum uppruna er Dukakis
frekar lokaður og ekki mikið fyr-
ir að flíka tilfinningum sínum.
Efnahagur Massachusettsfylkis
hefur stórbatnað í seinn stjórn-
artíð Dukakis, en menn greinir á
um að hve miklu leyti það er fylk-
isstjóranum að þakka. Hann er
hlynntur frjálsu markaðskerfi, en
hefur samt ekki hikað við að
beita peningum fylkisins til að
skapa ný atvinnutækifæri. íhalds-
menn hafa gagnrýnt hann fyrir að
þenja út ríkisgeirann, en frjáls-
lyndir hafa gagnrýnt hann fyrir
að skera niður framlög til vel-
ferðarmála. En það er dálítið
annað að stjórna einu fylki
Bandaríkjanna en öllu landinu.
Lítum á hvað hann hefur lagt
áherslu á í kosningabaráttu sinni.
Efnahagsmálin ofar-
lega á baugi
Dukakis byggir kosningabaráttu
sína að miklu leyti á árangri sín-
um í efnahagsmálum heimafylkis
síns. Hann trúir að ríkið gegni
mikilvægu hlutverki í að örva
atvinnustarfsemi og hagvöxt,
frekar en láta „ósýnilegu hönd-
Michael Dukakis.
ina,“ ef notuð er hin fræga setn-
ing Adams Smith, ráða ferðinni.
Hins vegar er hann lítið fyrir það
að láta fólk komast upp með það
að lifa á atvinnuleysisbótum og
Massachusettsfylki var í farar-
broddi að koma á fót endurhæf-
ingarnámskeiðum fyrir fólk á
atvinnuleysisbótum. Þannig hef-
ur fylkið hjálpað um 40 þúsund
manns að fá vinnu.
Ekki er nú líklegt að slík nám-
skeið geti haft jafn víðtæk áhrif
annars staðar í landinu, því stór
hluti þessara nýju starfa hefur
verið í tölvutækni en þar hefur
einmitt vaxtarbroddur atvinnulífs
Massachusettsfylkis verið. Hert-
ar reglur um skatteftirlit er eitt af
því sem Dukakis leggur ríka
áherslu á, en hann hefur varast
að tala um beinar skattahækkanir
endar er það óvinsælt hjá kjós-
endurn.
Dukakis er íhaldssamur í
sambandi við skipulags- og
umhverfismál. Hann hefur lagt
mikla áherslu á að glæða gamla
miðbæjarkjarna lífi og lagst gegn
þenslu borganna á kostnað sveit-
anna. Fylkisstjórinn hefur stutt
almenningsvagnakerfi, t.d.
járnbrautir þótt það þýði að ríkið
verið að greiða með þeirri þjón-
ustu. Kjarnorka er ekki ofarlega
á vinsældalista hjá honunt sem
möguleiki í orkumálum.
Gegn stjörnustríðs-
áætluninni
í innanríkismálum hefur hann
lagt ríka áherslu á umhverfismál.
Dukakis hefur gagnrýnt iðnfyrir-
tæki harkalega fyrir þeirra þátt í
súru regni og losun eitraðra úr-
gangsefna í ár og vötn. Þar hefur
hann að vísu verið gagnrýndur
sjálfur fyrir að hraða ekki hreins-
un hafnarinnar í Boston en hún
er mjög menguð og sú verst farna
á allri austurströnd Bandaríkj-
anna.
í utanríkismálum er Dukakis
óskráð blað. Hann hefur þó lýst
því yfir að hann sé gegn stuðningi
við Kontra-skæruliða í Nicaragua
og hefur verið óhræddur við að
lýsa því yfir að hann muni skera
mjög framlög til hermála, t.d.' til
stjörnustríðsáætlunarinnar og
hönnunar og byggingar MX-eld-
flauga. Fylkisstjórinn er hlynntur
tvíhliða samningi risaveldanna
um afvopnun og telur að senda
eigi inn alþjóðlegar friðarsveitir
til að stilla til friðar í átökunum
við Persaflóa.
Michael Dukakis hefur enn
ekki formlega verið tilnefndur
forsetaframbjóðandi demókrata
en ekki bendir til annars en að
svo verði. Þegar þessar línur eru
ritaðar er ekki ljóst hver verður
varaforsetaefni hans og mögu-
leikar Dukakis ráðast mikið af
því hverjum verður stillt upp
með honum. Hann hefur í flest-
um skoðanakönnunum náð betri
árangri en andstæðingur hans,
George Bush. Hins vegar virðast
kjósendur með því frekar lýsa
yfir óánægju sinni með Bush en
ánægju með Dukakis. Þegar
kosningabaráttan hefst fyrir
alvöru í ágúst-september munu
línur skýrast og ekki er ólíklegt
að Bush eigi eftir að sækja í sig
veðrið. Það stefnir því allt í mjög
jafna og harða kosningabaráttu
sem ómöglegt er að spá fyrir um.
AP
Dukakis ásamt konu sinni Kitty á kosningafundi.